Sınav kaygısı yazı dizisine “Bu kaygıyla nasıl başa çıkılır?” sorusu ile devam ediyorum. Sınav kaygısının temelinde genellikle kişinin kendi hakkında beslediği “Mükemmel olmalıyım” arzusu bulunur. Nitekim bu, çarpıtılmış bir arzudur çünkü insan doğasında mutlak bir mükemmel bulunmaz. Bu durumu besleyen bir diğer unsur da ebeveynlerin çocuklarına ilişkin kusursuz olma tutkularıdır. Bunun nedeni ise çocuklarını bir proje olarak görmeleri ve bu projeye kendilerinin yapamadıkları her şeyi dahil etmeye çalışmalarıdır.
Sınav kaygısı, belirli bir seviyede ise öğrencilerin bu konuda yapabilecekleri şeyleri sınavdan önce ve sınav sırasında olmak üzere ikiye ayırabiliriz. Fakat bu kaygıları kendilerinin baş edebilecekleri seviyenin üzerinde ise mutlaka bir uzmandan destek alınmalıdır.
Sınavdan önce: Sınav hakkındaki olumsuz ve çarpıtılmış düşünceleri olumluya çevirmeye çalışmakla işe başlanabilir. Çünkü duygu ve davranışlar, anne ördeği takip eden yavru ördekler gibidir. Anne ördek ise düşünceler. Düşünceler nereye giderse duygu ve davranışlar peşi sıra onları takip eder. Dolayısıyla sınav hakkındaki bilişsel hataların farkında olmak ve onları düzeltmek büyük önem taşır. “Eğer başarısız olursam aileme ne söylerim, ben aptalın tekiyim, başarısız olacağım” vb. düşünceler, sınav hakkındaki olumsuz ve çarpıtılmış düşünce örnekleridir. Sınavın kişilik değerimizi ölçmediğini, sadece bir sınav olduğunu hatırlamak faydalı olup “Sınav için yeterliyim”, “Elimden geleni yapacağım”, “Sonuç ne olursa olsun ben ailemin çocuğuyum ve onlar beni her halimle seviyor” düşüncelerini oluşturmaya çalışmak çok daha yaralı olur.
Ve tabi ki gerçeklerle hayallerin birbirini tutması da gerekir. Bu, şu anlama gelir: Sınav sonucu hakkında gerçek bir hedef -ki çoğu zaman odaklanılmasını istediğimiz bir hedeftir- sahip olursa öğrenci, bu onun yararınadır. Çünkü kendini motive etmesini sağlar. Aynı zamanda ana hedefe ilave “B” ve “C” hedefleri de mutlaka olmalıdır. Bu hedeflerinde öğrencinin hem potansiyeli hem de başarısı ile orantılı olması beklenir.
Ayrıca sınava tam ve iyi olarak hazırlanmak da kaygının azalmasını sağlayan diğer bir unsurdur. Bunun için planlı, programlı ve doğru bir şekilde çalışmak gerekir. Durumun böyle olabilmesi için gittikleri okulun rehberlik servisinin hizmetini kullanabilir, kendilerine uygun olan öğrenme şekli ve çalışma yöntemi ile akademik performanslarını arttırabilirler.
Girilecek olunan sınav yerini önceden görmek, sınav salonuna sınav saatinden biraz daha erken gitmek, sınav sabahı mutlaka sağlıklı -fakat çok çok doymadan- bir kahvaltı etmek ve mümkünse kahvaltıdan önce hafif bir fiziksel egzersiz yapmak, oldukça iyi gelecektir.
Sınav sırasında ise gerçekten iyi olduğunuz bölümden başlamak, zamanı verimli kullanmak adına yapamadığınızı sorularla uğraşmak yerine sona bırakmak, üst üste yapamadığınız sorular olursa molaya ihtiyacınız olduğunu hatırlamak ve bu sırada nefes egzersizi gerçekleştirmek -4 saniyede burundan alıp (diyaframı şişirerek), 8 saniyede ağızdan vermek ve en fazla 5 kere tekrarlamak- ve son olarak soruları dikkatlice okumak ve sonlardaki soru cümleciğine dikkat etmek, sınav kaygısı yaşayan öğrencilere bu kaygılarını hafifletmek adına kullanabilecekleri yöntemler olarak verebileceğim birkaç pratik uygulamadır.
Haftaya ebeveyn olarak bize düşen görevlerden devam edeceğiz.
İyi günler dilerim.
