Birgi… Ödemiş’e bağlı bir mahalle… Gerek tarihi dokusuyla gerekse doğal güzellikleriyle Küçük Menderes Ovası’nın nadide güzelliklerinden sadece bir tanesi.
Ödemiş’e 10 kilometre uzaklıkta, Bozdağ’ın eteklerinde şirin bir mahalle. Tarihe şahitlik etmiş, hatta Aydınoğulları Beyliği’ne başkentlik yapmış. 2012’de UNESCO tarafından Dünya Mirası Geçici Listesi’ne eklenmiş. M.Ö. 2000’lere dayanan bir geçmişi var Birgi’nin. Adım atılan her yer, tarihin bambaşka zamanlarına götürüyor insanı. Konaklar, hanlar, hamamlar ve asırlık ağaçları ile yerli ve yabancı turistleri kucaklıyor adeta.
Evliya Çelebi, İbn Battuta gibi birçok seyyah gelip ziyaret etmiş Birgi’yi. Her biri ayrı ayrı anlatmış karşılaştığı güzellikleri. Aydınoğlu Mehmet Bey zamanında gerçekleştirilen ziyaretler esnasında seyyahlar, Mehmet Bey ve Birgi halkı tarafından hoşça karşılanmışlar, Türk adet ve örfleri gereğine uygun bir şekilde ağırlanmışlardır.
İbn Battuta, Birgi’ye gerçekleştirdiği ziyaretinde Mehmet Bey’e ait bir saraydan bahsediyor. Uzun merdivenleri çıkıp saraya ulaştığını, sarayın bahçesinde ağzından su çıkan aslan heykellerini tasvir ediyor. Bu gün o sarayın izleri, maalesef ki silinmiş durumda. Evliya Çelebi ise Birgi şehrinin etrafındaki surlara dikkat çekmiş seyahatnamesinde. Hisariçi diye bilinen bu yer, o zamanlarda şehrin merkezi konumundaydı. Günümüzde saray diye bahsedilen yapı yok olmuş olsa da şehri çevreleyen surları görmek mümkün.
Aydınoğulları Beyliği’nin yıkılmasından sonra 15. yüzyılda Osmanlı hakimiyetine giren Birgi, 1919 Yunan işgaline kadar ilim ve kültür merkezi olarak varlığını korudu. 1922’de işgalin sona ermesiyle geri çekilen Yunan birlikleri, Birgi’yi yakıp yıktı. Tarih boyunca istilalara sahne olan Birgi, 19. yüzyıl başlarında gelişmeye başlayan Ödemiş’in gölgesinde kaldı. Bu gün 1867 kişinin yaşadığı şirin bir köy olarak varlığını sürdürmektedir.
