Geçtiğimiz çarşamba günü eşimle birlikte bir günlüğüne Ödemiş’teydik. Tire-Gökçen yolunu izleyip Ödemiş’e geldik. Adagide, Adagüme taraflarında zeytinliklerin, silaj mısır tarlalarının arasından geçtik. Dönüşümüz, benzinlik üzerinden oldu. O taraflarda da süs bitkileri, tarlaları, çiftlikleri almış başını gitmiş. İlkinde müthiş bir vahşi sulama, ikincisinde de yağmurlama yoluyla sulama yapılıyordu. Küçük Menderes Havzası’nın verimli “Adam diksen biter” denilen topraklarında gözümüz, gönlümüz yeşile doydu. Ama… Aması var!
*****
Ödemiş’in tarıma dayalı ekonomik yapısı içinde hayvancılık önemli bir yer tutmakta. Hayvansal varlık olarak büyükbaş hayvan toplam 193 bin 451 adet, küçükbaş hayvan ise (koyun-keçi) 68 bin 670 adettir. (*) İnsanımız , “Türkiye’nin Hollanda’sı” diye de niteler bu durumu. Bu devasa hayvan varlığı doğaldır ki, yem sorununu doğurmakta ve bilindik mısır silajıyla şimdilik bu ihtiyaç giderilmekte. Saman yetmezse Orta Anadolu’dan kamyonlarla satın alınmaktadır. Eski istasyona gelen çok sayıda saman kamyonlarına tanık olmuşumdur.
*****
TV9 İzmir’in Youtube kanalında izlemiştim. Muhabirimiz Ece Köseoğlu, bir zirai ilaç bayisine su konusunu sormuş ve “Ovada artık 150 metre derinlikten su çıkabiliyor. Zaman gelecek daha da derine inilecek. Bu vahşi sulamanın sonu, kuraklıktır.” karşılığını almıştı. Ardından bayii, “Bir an önce havzada damlama sulama yöntemine geçilmelidir” diye de sözlerini tamamlamıştı.
*****
Bir an, birlikte düşünelim. Biz, bu toprakları çoraklaştırıp mı gelecek kuşaklara teslim edeceğiz? Harran Ovası, vahşi sulamayla çoraklaştı. Konya Ovası’ndaki vahşi sulama ve kaçak su kullanımıyla, yeraltı sularının çekilmesiyle ve kontrolsüz kullanımıyla oluşmuş obruklar (büyük çukurlar) gözümüzün önünde.
*****
Vahşi sulamaya son verilmelidir!
Silaj mısır gibi suyu sünger gibi emen yem bitkilerinin yerine daha az suyla yetiştirilen bitki türleri üreticiye sunulmalıdır. Damlama sulama yöntemi için teşvik edici önlemler alınmalıdır. Kaçak su kullanımı engellenmelidir. DSİ’nin konuya uzmanlığıyla el atması sağlanmalıdır.
Dünya tarımında, sulama yöntemleriyle önder olan Hollanda ve İsrail örnekleri yol gösterici olacaktır.
*****
Şimdilik bu kadar. İleride bu konuya yeniden döneceğim.
Su hayattır. Tasarruflu kullanmak zorundayız.
_______________
*2019 Yılı Ödemiş Ekonomik Raporu, T.C. Ödemiş Ticaret Odası Yayınları, Eylül-2020, Ödemiş, sayfa:13.
** SİLAJ (İngilizcesi Silage-silodaki yeşillik, siloda depolanan yem); sığır, koyun ve keçi gibi gevişgetiren memeli hayvanların yem ihtiyacını karşılayan ve silolarda saklanan yüksek nem içeren fermente edilmiş yemlerdir. Suca zengin yemlerin oksijensiz ortamda bırakılarak süt asiti bakterilerinin etkisi ile fermantasyona uğratılması sonucu elde edilen yemdir ve kısaca yeşil yemlerin turşulaştırılmasıdır. Yeşil otun olmadığı kış aylarında yeşil, sulu ve ekonomik olarak verilebilecek tek kaba yemdir. Daha çok mısır, sorgum darısı ve diğer tahılların yeşil kısmından yapılır. Silaj yapmak için birim alandan en fazla yeşil kitle verebilen bitkilerden olduğu için özellikle mısır kullanılır ve bu mısırlara silajlık mısır adı verilir. (https://tr.wikipedia.org/wiki/Silaj Erişim:27.09.2020-11:12)
