Yapılacak davranış değişikliklerini şu şekilde sıralayabiliriz;
- Belirli bir yere oturarak yemek yenmelidir.
- Yemek biter bitmez masa terk edilmelidir.
- Yemek yerken başka şeylerle( okuma tv seyretme gibi) uğraşılmamalıdır.
- Evde enerji yoğunluğu yüksek besinler( cips, kola, bisküviler, tatlılar vb.) bulundurmamalıdır.
- Yiyecekler görülmeyecek şekilde dolaplarda tutulmalı.
- Yiyecek alışverişine tok karnına çıkılmalı.
- Yiyecekler önceden planlanmalı, ona göre satın alınmalı.
- Özel günler ve bu günlerde neler yeneceği önceden planlanmalı.
- Kalan yemeği uygun şekilde paketleyip başka bir zamanda kullanmak üzere dondurulmalı.
- Can sıkıntısında bir şeyler atıştırmak yerine başka aktivitelerle uğraşılmalıdır.
- Yavaş yemek yenmeli, lokmalar küçültülmeli, yavaş ve iyice çiğnenmelidir. Hızlı yemek kilo alma nedenleri arasındadır.
- Her lokmadan sonra çatalı tabağa bırakmalı.
- Yemek birkaç dakika bırakılıp yanındakilerle konuşulabilir.
- Aralarda bir şeyler istenildiğinde birkaç dakika beklenebilir, bu sırada yeme isteği kaybolabilir.
- Tabakta yemeğin yağlı kısımları bırakmalı.
- Masaya yemekleri küçük tabaklarla getirmeli.
- Öğün aralarında yeme isteği duyuluyorsa su içilebilir.
- Satın alınırken meyveler küçük seçilmeli.
- Her gün 2- 2.5 litre su alımına özen gösterilmelidir.
- Aşırı kalori içeren besinlerden uzak durmalı.
- 3 km’den kısa mesafelerde araç kullanılmamalı, yürünmelidir.
- Her gün en az 1 saat yürümeli. Yürüyüş işe gidip gelme şeklinde olabileceği gibi özel olarak da yapılabilir.
- 4 kattan daha az daire için asansör kullanılmamalı, yürüyerek inip çıkılmalı.
Hastaya düşen sorumluluklar
- Kilo alımının birçok sebebi olabilir. Hasta kilo alımını dikkate almalı, sebeplerini araştırmalı, ona göre önlemlerini alınmalıdır.
- Diyetisyenin verdiği tavsiyeleri dikkate alınmalıdır.
- Yeterli ve dengeli beslenerek besin alımını bir miktar azaltmalı, fiziksel aktivitesini arttırarak enerji harcamasını arttırmalıdır.
- Kilo alma nedenleri içerisinde herhangi bir hastalık varsa, hastalığa uygun tedavi yöntemlerine uymalıdır.
Kilo aldıran sebepler;
Fazla kilolar hem görünümünüzü hem de sağlığınızı olumsuz etkiler. Kilo aldıran sebepleri hayatınızdan çıkarmaya gayret ederek kilo sorununun önüne geçebilirsiniz.
Fazla kilolar, sadece estetik problemlere yol açmakla kalmayıp; diyabet, kalp hastalıkları ve bazı kanser türlerine de neden olabiliyor.
Son yıllarda toplum sağlığını tehdit eden fazla kilo alımının sebeplerinin araştırılması ve gerekli önlemlerin alınması sağlıklı yaşam için büyük önem taşıyor.
- Tiroidin az çalışması kilo aldırıyor
- Fazla kilolar genellikle hareketsiz yaşam tarzı ve yüksek kalorili beslenme alışkanlığından kaynaklanıyor gibi görünse de bunlara ek olarak önemsenmeyen farklı sebepler de kilo alımına neden olmaktadır. Kilo alımının en önemli sebeplerinden biri hormonal rahatsızlıklardır.
- Bunların başında hipotiroidi; yani tiroid bezinin az çalışması gelmektedir.
- Menopoz, andropoz gibi hormon yetersizlikleri, insülin fazlalığı ve kortizol fazlalığı da kilo alımına sebep olabilmektedir.
- Kilo aldıkça bir başka hormon olan insülin giderek artmaktadır.
- İnsülin direnci adı verilen tablo ortaya çıkmakta ve bunu takiben daha fazla yemek yeme dürtüsü ile kilo alma kısır döngüsü oluşmaktadır.
- Kilolu anne babaların çocukları da yeme alışkanlıklarından dolayı kilo alıyor
- Bu sebebe bağlı kilo fazlalıkları, vücut kitle indeksinin yaklaşık olarak 40’ın üzerindeki olgularda düşünülmelidir.
- Kilo alan vakalar incelendiğinde genetik yatkınlığın, toplumu tehdit eden bu kilo alma nedenleri arasında beklenenden daha az yer aldığı görülmektedir.
- Genetik kaynaklı kilo fazlalıklarında, aile bireylerinden belki birkaçında ve birkaç kuşaktır bu problem vardır.
- Bu problemin genetikmiş gibi yorumlanmasında en önemli etken ise; aile bireylerinin davranış olarak (yeme, egzersiz) birbirinden etkilenmiş olma olasılıklarıdır.
- Bu davranışların genetik bir miras gibi iletilmesinde anne ve babanın olumsuz sayılabilecek beslenme davranışları sorumludur.
- Sindirim sistemindeki bakteri ve virüsler kilo alıp vermede etkili
- Sindirim sisteminde, yaşam için gerekli olan ve devamlı bir değişkenlik gösteren bakteriler ve virüsler bulunmaktadır.
- Buna gastrointestinal flora; yani gastrointestinal çevre denilmektedir. Bu bakterilerin bir kısmı hastalık yapmakla birlikte önemli bir kısmı yaşamın devamı için gerekli, olumlu bakterilerdir.
- Bu bakteriler bireyden bireye değişkenlik göstermekte, bireylerin beslenme içinde yaptıkları değişiklikler ile de kısa zamanda değişiklik gösterebilmektedirler.
- Sindirim sistemindeki bu bakteri ve virüsler de kilo alma ve vermede etkilidir.
- İlaç kullanımına ve kimyasallara dikkat edilmeli
- Toplumda çeşitli hastalıkların tedavisi için kullanılmakta olan antidepresanlar, antibiyotiklerin uzun süre ya da gereksiz yere kullanımı kilo alımına neden olabilmektedir.
- Yine hava kirliliği, hormonların etkin çalışmasını engelleyen çevresel zararlı kimyasallardandır. Bu kimyasallar da hormonların çalışmasını engelleyerek, iştah merkezine ve üreme hormonlarına etki ederek kilo alımına neden olabilmektedir.
- Hızlı yeme alışkanlığı kilo aldırıyor
- Sosyal çevre nedeni ile bulunmak zorunda kalınan ortamlar, su içmeme, öğün düzeninin olmaması, televizyon seyrederken bir şey yemeden duramamak, hızlı yemek yeme gibi alışkanlıklar kilo alma sebepleri arasındadır.
- Hızlı yemek yeme alışkanlığının değiştirilmesi gerekmektedir. Ağızdaki tat reseptörleri ile ilişkili olarak salgılanan hormonlar hem sindirme fonksiyonunu hem de doyma merkezini etkileyerek yeme davranışımızı değiştirmektedir.
- Hızlı yemek yendiğinde hızla insülin salınmakta yemeği takip eden saatlerde kan şekerinde düşmelere ve tekrar tekrar yoğun gıda talebine yol açarak kilo almanı kolaylaştırmaktadır.
- Problem fast food yiyecekten çok hızlı yenmesindedir. Yemekler yavaş yavaş yenmeli ve çok çiğnenmelidir.
- Psikolojik nedenler kilo kontrolüne etki eder
- Gıdalar, beden tarafından sadece bir besin değil aynı zamanda bir zevk ve tatmin unsuru olarak da kabul görmektedir.
- Stres, depresyon gibi durumlar kişilerin kiminde gereğinden fazla yeme ile kilo almaya ya da bir şey yememe ile kilo vermeye neden olabilir.
- Psikolojik problemlerin yaşandığı dönemde gece daha az uyuyarak atıştırmaları artırma en önemli sebeplerdir.
- Uyku düzeni çok önemli
- Vücutta hücrelerin büyümesini teşvik eden hormonlar ışık ve karanlık ile ilişkili olarak salgılanmaktadır.
- Bunun için vaktinde uyuma ve kalkma prensibi yaşamsal önem taşır. Yatılan ortamda tam karanlık sağlanmasına özen gösterilmelidir.
- Yeme davranışı değiştiği gibi tüm hücrelerdeki enerji depolama ve kullanma denklemi de bozulmaktadır.
- Gece uyanık kalmak, atıştırmayı ve ek kaloriyi getirmekte bu durumda kilo alımını kolaylaştırmaktadır.
Çok Önemli: Tiroidin az çalışması kilo aldırıyor
- Az ya da çok çalışması durumunda vücuttaki birçok sistemi olumsuz etkileyebilen tiroid hormonlarının yaşam boyu kontrol altında tutulması gerekiyor.
- Belirtilerin tiroidin tipine göre değiştiği bu rahatsızlıklarla mücadelede erken tanı, tedavi ve düzenli takip öne çıkıyor..
- Ruh sağlığınız ve günlük enerjiniz de tiroid hormonlarından etkilenir
- Tiroid bezi, vücutta hayati fonksiyonları olan organların çalışma hızlarını düzenleyen, bu faaliyetlerin yerine getirilmesinde yardımcı olan bir organımızdır.
- İnsan vücudundaki tüm sistemleri ve tüm dokuları etkileyebilmektedir.
- Saçlardan kalbe, beyne kadar hemen her doku, tiroid tarafından salgılanan T3 (triiodotironin) ve T4 (tiroksin) adı verilen hormonlar tarafından etkili bir şekilde kontrol edilmektedir. Buna genel olarak “metabolizma” adı verilmektedir.
- Tiroid bezinin çalışma durumu ruh sağlığını da yakından ilgilendirir. Günlük enerjiyi, ruh halini ve uyku düzenini etkilemektedir. Tiroid boyun bölgesinde “adem elması” olarak tanımlanan bölgenin altında bulunur. Normal boyutunda iken ne gözle görülebilir ne de elle hissedilebilir. (daha önceki yazılarımda yerini görmüştük)
- Halsizlik, kilo artışı, diyabet, kolesterol gibi rahatsızlıkların tedavisini de güçleştirir
- Çok fazla sayıda tiroid hastalığı mevcuttur. Buna ek olarak çoğu tiroid hastası var olan hastalığının farkında değildir. Çoğu kişi var olan şikayetlerinin tiroid kaynaklı olduğundan habersizdir.
* Halsizlik, / * Yorgunluk,
* Saç dökülmesi,
* Çarpıntı,
* Kilo alma,
* Kabızlık,
* Adet düzensizlikleri,
* Uyku problemleri,
* Mide ve bağırsak şikayetleri,
* Hafıza zayıflığı, hatta tansiyon,
* Şeker, kolesterol gibi hastalıkların yeterli derecede kontrol altına alınamaması ilaçların yetersiz kalması veya zehirli etki göstermesi bile tiroid rahatsızlıklarından kaynaklanabilmektedir.
Belirtiler tiroidin tipine göre değişiyor
- Tiroid bezinin sağlıklı olup olmadığı, laboratuvar incelemeleri ve boyun ultrasonografik görüntüleme yöntemleri ile kolayca anlaşılabilmektedir. Tiroidlere bağlı birçok hastalık bulunmaktadır.
- Tiroid bezinin hastalıklarına halk arasında genel olarak “guatr” denilmektedir. En yaygınları; Hipotiroidi(Yeterli tiroid hormonu üretimi olmaz), Hipertiroidi( Tiroid çok fazla tiroid hormonu üretir), Noduler guatr (Normal tiroid fonksiyonu olmasına rağmen tiroidin şekli bozulmuş, şişlikler veya nodüller oluşmuştur)olarak sıralanmaktadır.
- Bu üç yaygın bozukluk kişide birçok rahatsızlığa neden olmaktadır.
- Ciddi rahatsızlıkların pek çoğu tiroid fonksiyon bozukluğundan kaynaklanabilmektedir.
- Bununla birlikte bazı hastalıkların ilaçla tedaviye yanıt vermemesindeki neden, tiroid fonksiyon bozukluğu olabilmektedir.
- Eğer tiroid bezi yeterli hormon üretmiyorsa ( hipotiroidi); hareketlerde yavaşlama, depresyon, yorgunluk, kuru cilt ve saç, kabızlık, kas krampları veya kilo alımı olabilir. Hipertiroidi belirtileri ise; kilo kaybı, sinirlilik, huzursuzluk, artan terleme, çarpıntı, ellerde titreme, anksiyete, uyuma güçlüğü, artan bağırsak hareketleri, ince kırılgan saç ve kas zayıflığı içerebilir.
- Boyunda şişlik, yutma güçlüğü veya yutkunurken takılma, boğazda gıcık hissi gibi belirtiler ise “nodül” denilen tiroid bezi şişliklerinden kaynaklanabilmektedir.
Yarın kaldığımız yerden devam etmek üzere şimdilik sağlık ve huzurla kalın inşallah.
Sevgiler…
