Sevgili okurlarım, İdlib’den boyuna şehit haberleri geliyor. Hepsine cennetten ev vaat edemiyorum ama rahmet diliyorum. Tüm halkımıza sabır diliyorum. Sadece bu mu? “Dün aldığımız haberlere göre üçüncü baba, çocuklarım aç diye TBMM önünde kendini yakmış. Rahmet diliyorum. Bu hafta size bazı dostları üzme pahasına zam gerçeğini yazmaya karar verdim. Zam, vücutta oluşan ödemdir. Olgunlaşmadan yaparsanız rahatsızlık yapar. Olgunlaştığında toplumu rahatlatır. Siz de üzülerek okuyacaksınız. Ben olsaydım zam yapmazdım. Ekonomi yönetiminde o kadar enstrüman var ki onlardan birini veya birkaçını yapardım.
Günlerdir İstanbul’da yapılan zamlar konuşuluyor. Ben de buna kayıtsız kalamazdım. Kamuda, ekonomiyi yönetirken zam yapmak kolaycılıktır, vizyonsuzluktur. Ancak vizyonu olmayan ya da vizyonsuz profesyonel çalıştıran kamu yöneticileri, seçimlerden önce verdiği sözler daha kurumadan zam yapmak zorunda kalırlar.
Zam yapmak, kamu yönetiminde çok kolaydır. Hatta kolaycılıktır. Ekonomi yönetimi diye sistem var. Bu sistemi uygulamak kolay olmasa da toplum yararınadır. Ekonomide para yönetimi diye sistem var. Bu bir meslektir. “Yok ki, nereden bulacağız?” derseniz, siz para yönetimini bilmiyorsanız yönetici olamazsınız. Özel sektörde zam yapmak zordur. Özel sektörde zam yaptığınızda cironuz düşer, cari ödemelerde zorluk çekersiniz ama kamuda öyle mi? Hayır. Kamuda zam yapmak, size oy verenlerin cebine biraz daha fazla saldırmaktır. Sonra da çevrenizde size güvenenlerin yüzüne bakamaz hale gelirsiniz. Hiçbir şey olmamış gibi davranırsanız en azından bir daha aday olamazsınız. Olursanız hem partinizi hem de sizi oraya getirenleri mahcup edersiniz. Demokrasi böyle bir şeydir.
Size bir anekdot anlatayım. Bir arkadaşım çorbacıya giriyor. Çorbasını içiyor, kasaya varıyor, “Borcum nedir?” diyor. Çorbacı, 5 TL’lik çorbaya 15 TL diyor. Arkadaş 15 TL ödüyor, lafı yapıştırıyor; “Galiba sen dükkanı kapatıyorsun” diyor. Çorbacı, “Evet, nereden anladın?” diyor. Arkadaş, “5 TL’lik çorbaya 15 TL aldın da” der, çeker gider. Çorbacı, gerçekten dükkanı kapatır. Dükkanı kapatacak kamu yöneticileri olarak durmadan zam yapabilirsiniz.
Yalnız değilsin İstanbul
Şimdi gelelim İzmir’imize. Sayın Kocaoğlu, yerel seçimlere yaklaşık bir yıl varken, “Seçimler yaklaşıyor, bir daha zam yapamam” diye ulaşıma ve suya iyi bir zam yapmıştı. Bir de İzmirliler, en pahalı suyu ve ulaşımı kullanıyor. Bunu biz Sayın Özfatura döneminde sorardık kendisine “Büyük kanala gidiyor” derdi. Şimdi nereye gidiyor Sayın Soyer açıklamalıdır. Neden mi? İzmir’de ulaşım 3 TL idi. 1 Kasım’dan itibaren 3.56 TL oldu. İstanbul’da zamlar, daha 11 Şubat’ta yürürlüğe girdi. Bildiğim kadarıyla Ankara daha yok. İzmir’de neredeyse altı ay oldu.
Yeri gelmişken Sayın Soyer’in yaptığı zamlara bakalım;
Sayın Soyer, İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin başına gelir gelmez toplu ulaşım ücretlerine zam yaptı. 1 Kasım’dan itibaren geçerli olan yeni zam tarifesine göre tam bilet ücreti 3 liradan 3 lira 56 kuruşa, 2 lira 50 kuruş olan öğretmen bileti 3 liraya ve 1 lira 80 kuruş olan 60 yaş biletleri 3 liraya çıkartıldı. Öğrenci biletlerinde ise indirime gidildi. Yeni tarifeye göre1 lira 80 kuruş olan öğrenci biniş ücreti, 1 lira 64 kuruş oldu.
Tek seferlik biniş kartlarına da zam geldi. İzmirim Kart dışında aktarmasız kartların ücret tarifelerinde de değişiklikte ise üç binişlik bilet 11 liradan 13 liraya, beş binişlik bilet 17 liradan 20 liraya, 10 binişlik bilet 32 liradan 38 liraya yükseldi. Yeni tarifede iki binişlik kart da 9 lira olmuştu.
“Gittiğin Kadar Öde” uygulamasındaki ücretlere de zam geldi. Bir de Gittiğin Kadar Öde uygulaması mevcut. Bunda da fiyatlar değişti. 15 kilometre için ilk biniş ücreti; tam bilet için 2 lira 75 kuruştan 3 lira 26 kuruşa yükselirken öğrencide ise 1 lira 57 kuruştan 1 lira 44 kuruşa düştü.Öğretmenler için ise 2 lira 18 kuruştan 2 lira 62 kuruşa, 60 yaşta ise 1 lira 57 kuruştan 2 lira 62 kuruşa yükseldi. 15 kilometreden sonrası için de ücretler, kilometre başına tam bilette 0.11 kuruş, öğrencide 0.06 kuruş, öğretmen ve 60 yaşta için ise 0.08 kuruş oldu.
Metropol dışı ilçeler arası tarifeler de değişti. Metropol dışı ilçeler arası ulaşım tarifesinde de değişiklik yapıldı. Çeşme-Urla, Karaburun- Urla, Ödemiş-Torbalı, Tire-Torbalı, Bergama- Aliağa, Dikili-Aliağa ilçeleri arası ulaşım, yeni tarifeye göre tam bilet 6 liradan 7 lira 12 kuruşa, öğretmen için 4 lira 25 kuruştan 5 lira 10 kuruşa, 60 yaş kartı için 3 lira 50 kuruştan 5 lira 10 kuruşa çıkarken öğrenci biletlerinde ise indirime gidildi. Öğrenci bileti için 3 lira 50 kuruştan 3 lira 20 kuruşa indirildi.
Belediyeler, ÖTV ve KDV’den muaf
Sevgili okurlarım bu kamu kurumları, senin benim gibi KDV ve ÖTV altında ezilmiyor. Dolmuşlar da aynı fiyata taşıyor, kazanıyor. Peki ya kamu!!! Belediyeler, Kamu Tüzel Kişi olduğu için KDV ve ÖTV’den muaf. Yani yakıtı pompa çıkış fiyatından alıyor. O da yaklaşık olarak %70 daha ucuza geliyor. Bu tür kamu kurumlarının giderler kalemleri %40 yakıt, %33 işçilik, %27 ise diğer giderlerden oluşmaktadır.
31 Mart’ta seçim, 1 Kasım’da zam. Bir ekonomist olarak çok tuhaf geldi.
Şimdi bana eleştiriyorum diye kızanlar olacak. Asıl ben onlara kızıyorum AKP’lilerin ağzına laf verdikleri için. Biz AKP’yi neden eleştiriyoruz? İyi yönetilmediğimiz için değil mi! Beni zamlarla yönetemezsiniz. Sosyal belediyecilik, sosyal adalet bu değil. Bilmiyorsanız profesyonellerle çalışmak zorundasınız. Bilmemek ayıp değil, profesyonel destek alabilirsiniz.
Suya 31 Mart Seçimleri ile birlikte örtülü zam
2014 Yerel Seçimleri ile birlikte 3030 Sayılı Büyükşehir Yasası’nda değişiklik yapılarak köyler, köy tüzel kişiliğini kaybederek mahalle olmuştu. Kanundaki değişiklik ile su ücretleri, geçiş dönemi olan beş yıl boyunca metreküpü 1 TL idi. Yerel seçimlerle birlikte beş yıl doldu. Su bedeli, merkez ilçeler seviyesine çekildi. Aslında bu da örtülü zam anlamına geliyordu.
Şimdi de gelelim Ödemiş’e
Şaka gibi, Ödemiş Belediye Başkanımız Sayın Mehmet Eriş seçildikten 10 gün sonra sosyal tesislere %50 zam yaptı. Neymiş, eski başkan kasayı boşaltmış! Bu konu, ilçede günlerce konuşuldu ve hala konuşuluyor. Sayın Başkan, 50 kuruş çay parasıyla belediyenin kasasını dolduracaksanız vay Ödemiş’in haline! Yandım Allah keten helvası. Sayın Başkan’a tavsiyem, para yönetimini iyi bilen profesyonellerle çalışmasıdır.
