Her sene kış gelmeden önce yapılan hazırlıklar bu sene var olan pahalılıktan nasibini alarak
askıya alındı. Daha önce ağzını kadar doldurululan buz dolapları, dondurucular ya yarım ya da
tam anlamıyla boş kaldı.
İplere dizilen biberler, patlıcanlar pahalıktan dolayı çoğu evde güneş yüzü görmedi.
Kurutulamadı. Pazarlarda 100 lirayı gören fasulye ise bu sene çoğu insanın evinde pişmeyen
lüks sebzeler arasında yerini aldı. 25 Şişe konserve yapan bazen 10 indirrirken bazen de onsuz
da olup diyip elini eteği çekti.
Seferihisar’ın cuma pazarındaki esnaflar ve vatandaşlar bu sene yapılan kış hazırlıklarıyla
alakalı konuştu. Pazarcı esnafı, kışın pahalık olacağı için vatandaşın kış hazırlığı yapmaktan
vazgeçmediğini vatandaş ise bu seneki kışlık hazırlığını kıt imaknlarla yaptığını anlattı.
‘ Kışın fiyatlar yükseleceği için şu an domatese rağbet var’
Çocukluğundan beri pazarcılık yapan ve aslen Manisalı olan Abdullah Demir, salçalık
domatesleri kendi tezgahında 12 liradan satıyor. Kışa hazırlık için iki türlü domates satıyoruz
diyen Abdullah Demir, “Bir kilo usulü bir de kasayla satış yapıyoruz. Kilo ile 12 lira. Kasayla
almak isteyenlere 250 liradan veriyoruz. Bir kasa domates de aşağı yukarı 22 ile 24 kilo
arasında değişiyor. Kış için içinde bulunduğumuz durumdan dolayı kiloyla ya da kasayla alım
daha çok diyemiyoruz. İkisinden de alan oluyor. Talebi de iyi sayılır. Alabilenler alıyor ki kışın
zorluk çekmesinler diye. Çünkü bu kış domatesin fiyatı ne olur pazarcılar olarak kestiremiyoruz.
Fiyatlar bir süredir 12 ile 15 arasında oynuyor. Şu an için bir sabit durum söz konusu ancak
önümüz kış olduğu için fiyatlar yavaş yavaş yükselişe geçmeye başlayacaktır. Yeşil biberin
kilosu yaz boyunca 15 ile 20 arasındaydı. Şimdi halen 20. Kırmızı biber deseniz 30 liradan
satılıyor. Kış hazırlığı bazında düşünecek olursak insanlar biber ve patlıcandan çok domatese
ağırlık verdi. Dedeğim gibi kışın fiyatlar yükseleceği için ve domates birçok yemekte kullanıldığı
için ona daha fazla rağbet vardı. Hala var. İnsanlar salça, şişe, türlü, menemen, tarhana için
domatese bir ağırlık verdi. Genelde bunlar için uygun domates istiyorlar bizden. Salça için
genelde susuz domatesler tercih ediyor. Sulu olana ise kavanoz için rağbet söz konusu”
‘İnsanlar pahalılığa rağmen kış hazırlığından vazgeçmediler’
1996 Yılından beri İzmir’in farklı ilçelerinde pazar esnaflığı yapan Cemil Karapolat, vatandaşın
kışa hazırlığıyla ilgili en çok neye rağbet olduğunu şöyle anlattı:
“Ağustos ayında insanlar kış için çok hazırlık yaptı. Ben kendi tezgahımda kışlık için bazen
kiloyla bazen de kasayla satıyorum. Kilo zaten pazarın genelinde 10 ile 15 arasında satılıyor.
Ben 10 liradan satıyorum. Kasasını almak isteyenlere de 200 liradan fiyat biçiyorum. Geneli baz
alırsak domates şu an ucuz. Bu yüzden kış için de alım söz konusu. Bu sene fiyatlardan dolayı
kış hazırlığında çok bir düşüş yaşanmadı. İnsanlar yemekliğin yanında salça, tarhana, şişe için
de aldılar. Belki eskiye göre çok alamadılar ama kış hazırlıkların da vazgeçmediler. Ne de olsa
önümüz kış. Daha pahalı olacağı için şimdiden herkes gücüne göre almaya devam ediyor”
‘Kış hazırlığı için biber ve patlıcana rağbet var’
İzmir Gülbahçe’de ikamet eden ve hem üretici hem de kendi ürünleri pazarda satan Yüksel Su,
bir pazarcı olarak kışa hazırlık konusundaki talebi şöyle aktarıyor:
“Biberi, patlıcanı, salatalığı insanların istediği türde satıyorum. Hem kilo hem kasa şeklinde.
Patlıcanın kilosunu 20 liradan satıyorum. Patlıcanın en yoğun olduğu zamanlar 7.5’a kadar indi.
Kasayla almak isteyene kilosunu 15 liradan hesaplıyorum. Biberin kilosu 30. Kasadan isteyen
olursa yine patlıcanda olduğu gibi 5 liralık bir indirim yapabiliyoruz. Bu aylarda bibere ve
patlıcana bir rağmet söz konusu. Kurutmak için alabilen közlemek için alabilen insanlar var.
Pahalılık var ama kışın daha pahalı olacağını bildikleri için özellikle köy kesiminden insanlar
hazırlıklarını yapyorlar. Fiyatları düştü diye değil bu arada. Bu rağbetin asıl sebebi kış geliyor
diye. İnsanlar ister istemez o birkaç ayı rahat geçirmek için şimdi elindeki parayı kış hazırlığı için
harcıyor”
Seferihisar cuma pazarında alışveriş yapan Bilge Ayhan, kendi evinde bu sene yaptığı
hazırlıktan bahsederek, insanlar doğru düzgün bunu yapamadı diye sitem etti.
‘Her pazar dönüşü ağlayasım geliyor’
İnsanlar kış hazırlığı yapıyorlar ancak zor, şeklinde konuşan Bilge Ayhan devamında bu
zorlukları şöyle açıkladı:
“Ben şahsen iki haftadır tarhana yapıyorum. Bunu parça parça malzeleme alarak yapabiliyorum
ancak. İki haftadır sırf tarhana için 1000 lira harcamışımdır. Düşününce yoğurdu, soğanı,
domatesi, tarhana otusu… Fazlaca zorluk çektim ama tarhanasız da olmayacağına göre
kurataracak kadar yapmaya gayret ediyorum. Dişimizden artıdıklarımızla şu an bir şeyler
yapıyorum. Sadece tarhanaya değil salçalık domates yaparken de 1000 lira harcadım. 3 Kasa
domatese 700 lira verdim. Ben her sene şişe de yapardım ama bu sene nasıl yapacağım hiç
bilemiyorum. Geçen sene 25 şişe yapmıştım. Bu sene daha tarhanayı bitiremedim. Tarhanayı
bitirebilirsem yapmayı düşünüyorum. 10 Şişe yapabilirsem şükür diyeceğim. Her pazar
dönüşümde ağlayasım geliyor. Çantama bakıyorum nereye, neye verdim ben bu kadar parayı
diye”
‘Kış hazırlığım yarıya düştü’
Kış için hazırlık yaptık ve yapmaya devam ediyorum diyen Gülfidan Dalsar, ” Menemen, turşu,
kavanozda konserve yapıyoruz. Ancak buzluğa bir şey koyamıyoruz malesef ki çok pahalı.
Normalde fasulye, börüceyi de dolaba atıyordum. Önceki senelerde dolabım onlardan
geçilmiyordu. Aynı şekilde bamya da . Ama az önce pazardan 45 liraya bamya aldım. Kış için
kaç kilo bamya alabilirim ki? Geçen sene menemen için domatesi 5 liradan almıştım. Bu sene
en uygun domatesi 10 liradan aldım. Sadece ben de değil . Tanıdıklarımın çoğu bu sene kış
hazırlığını yarıya düşürdü. Hiç yapamayan da var. Daha reçel yapmak istiyorum ama
yapamıyorum. Eriklerin kilosu ne kadar? Şeftalinin kilosu ne kadar? Geçen sene patlıcan
kurutmuştum ben. Bu sene patlıcandan vazgeçtim. Çünkü kilosu 20 lira. Közlenişi de aynı
şekilde. Ben bir babaaneyim. İstiyorum ki torunuma güzel şeyler hazırlayayım. Ancak her zaman
mümkün olmuyor.
‘Kışlıklarım dobaımı yarılamadı’
Daha önce yaptığı kışlığını yarıya düşürdüğünü ifade eden Gönül Çorak “Geçen sene domatesi,
bamyayı, fasulyeyi üç kilodan aldıysam bu sene bir kiloya düşürdüm. Ben yine alabiliyorum bir
nebze. Ama emekliler, asgariler nasıl alıyor ya da alabilecek mi? Durumu çok kötü olan insanlar
var ve bu yiyecekleri alamıyorlar. Geçen seneye göre kışlık alışverimi yine yaptım ama devamlı
uygun fiyat kovaladım. Daha az yaptım. Eskiden bol keseden her yeri dolduruyordum. Şimdi
bırakın her yeri doldurmayı kışlıklarım dolabı yarılamadı bile. Her şeye geçen seneye göre
birkaç katı. Şu an haftalık gıdamızı alıyoruz. Kışa ayrı bir para gerekiyor. Kira, diğer masraflar ve
pazarın haline bakınca insanın alası gelmiyor. Hangi birine yetişeceğini şaşırıyor. Bu sene
evime taze fasulye girmedi diyenler var. Ben de çok pişirmedim. 100 Lirayı buldu. Biz de bu
sene yemeyelim dedik”
Yorumlar kapalı.