Havalar çok sıcak, nem oranı çok fena. Özellikle bu havalarda ellerde- ayaklarda sürekli şişme problemi yaşayanlar, yaz ödeminden şikayet edenler mutlaka yazının devamını okumalılar.
Ödem problemini, hücre dışı ve ya hücreler arası su dengesinin bozulması şeklinde tanımlayabiliriz. Ödem sebebi beslenme- hareket düzeyi- hastalıklar- ilaç kullanımı- uyku düzeni- nem oranı gibi birçok sebepten etkilenir.
Yaz ödeminin nen önemli sebepleri ise: Yüksek tuz tuz tüketimi- Yetersiz su tüketimi- Dengesiz sıvı alımı ve hareketsizliktir.
*Dünya sağlık örgütünün, günlük güvenilir olarak belirlediği tuz miktarı 5 gram iken ülkemizde bu miktar 15 gram kadar olmaktadır. En çok tükettiğimiz tuz ise, daha çok görünmez tuz dediğimiz besinlerin içerisinde olan tuzlardan ve en çok da kahvaltılık ürünlerden ( peynir-zeytin-salça gibi) gelmektedir.
*Yaz aylarında çok terleme olduğu için tuz kaybımızın çok olduğu sebebiyle yüksek miktarda tuzlu içecekler-ayran gibi- tüketilmektedir. Terleme esnasında tuz kaybettiğimiz doğru, fakat ter içeriğinde kaybettiğimiz sıvı dengesi içerisinde miktarı düşüktür. Dolayısı ile ter ile daha çok su kaybederiz, esktra çok fazla tuz alımına ihtiyacımız yoktur.
*Yetersiz su tüketimi ve dengesiz sıvı alımını aynı başlıkta incelemek istiyorum.
*Su tüketiminiz kilo başına ortalama 30 ml civarı olmalı, ortalama 60 kilo civarında bir bireyin 2 litre civarında suyu tüketmesi gerekmektedir. Gün içerisinde içilen çay-kahve gibi içecekler sıvı alımına destek olsa da su yerine geçmemekte, belli bir miktarın üzerinde kafein alımı vücuttan su atımına sebep olarak ödem problemini tetiklemektedir. Ve her şeyin fazlasının zararlı olması gibi suyun da gereğinden çok fazla tüketilmesi ödem problemini tetiklemektedir.
*Çay için günlük en ideali 5-6 bardak ve şekersiz, kahve için de 2 fincan kadardır. Şuruplu- kremalı- yağlı kahveler ise dolaşım hızınızı yavaşlatarak ödem probleminizi arttıracaktır.
*Hareket etmek, damarlarınızı kasan kaslarınızı uyaracak, dolaşımınızı hızlandıracak ve ödem probleminizi rahatlatacaktır. Düzenli hareket etmeye, yürümeye önem verin.
* Her gün en az 5-6 saat kadar uyumaya özen gösterin.
* Beslenmenizde mutlaka yeşilliklere yer verin. Ananas ve kiraz da ödem atmanıza yardımcı olacaktır. Ama miktar kontrolünü elden bırakmayın.
* Özellikle yaz aylarında karbonhidrat ağırlıklı beslenme de yüksek karbonhidrat tüketimine bağlı ödem problemini tetikleyebilmektedir, buna dikkat edin.
Sıcaklarda doğru seçimler için bir de içeceklere bakalım.
* Susuzluk hissi gelmeden su içmeyi alışkanlık haline getirin. Susama merkezi uyarıldığında vücudunuzdaki suyun belli bir miktarı zaten azalmıştır, bu yüzden bu azalmaya izin vermeden aralıklı ve düzenli, bölerek su tüketin.
* Serinlemek istediğinizde elinizi atıp alacağınız ilk şey su olsun. Suyunuzu içtikten sonra hala canınız bir şeyler içmek istiyorsa da:
à Soğuk ve şekersiz bitki çaylarını tercih etme,
à Buz küplerine meyve parçacıkları doğrayıp, sonradan suyunuza ekleyerek aromalandırma,
à Siyah çay- yeşil çayınızı soğutup, limon dilimi ve buzlarla soğutarak tüketme ( tercihen az miktarda bal ilave edebilirsiniz.)
à Raflardan alacağınız içeceklerin içindekiler kısmına bakıp şeker oranı kontrol etme: bir porsiyon içecek genellikle 200-330 ml arası değişir. Dolayısıyla etikette 100 ml için değerler yer alıyorsa, onu içeceğin tamamına göre hesap edin
à Asitli- şurup- şeker içerikli içecekler vücudunuzu daha çok susatıp yoracaktır. Bu yüzden mümkün olduğunca asitli içecekleri en aza indirin.
àMaden sularından destek alabilirsiniz, sade olanları ve soda değil maden suyu ibaresi yer alanları tercih ediniz. Tüketirken, içerisine 1-2 dilim limon dilimi veya meyve dilimi ekleyebilirsiniz. Böbrek ve tansiyon problemi olanlar doktoruna danışmadan tüketmemelidir.
à Şeftali- kiraz-vişne-karpuz gibi meyvelerle smoothie dediğimiz içecekler yapıp tüketebilirsiniz.
Örnek: 1 adet şeftaliyi kabuklarını soyup, dilimleyip buzluğa atın. 2-3 saat sonrasında donmuş şeftaliler+ 1 bardak soğuk süt veya kefir + bir miktar tarçın ile robottan geçirip tüketin. Afiyet olsun.
Dengede ve sağlıklı geçireceğiniz bir hafta olsun.
Diyetisyen Bengü Burcu İPEK
