Bu hafta konular kısmen çakıştı. Selim Şahan da yerlilik üzerine bir yazı kaleme almış, eline emeğine sağlık. Yerli tohum kullanımı konusundaki görüşlerine aynen katılıyorum. Sadece yerel yönetimlerce değil, genel yönetim tarafından da desteklenmesi gerektiğini düşünüyorum.
Ben ise bu hafta yerli otomobil üzerinde ve bağlantılı olarak Ödemişspor üzerinde duracağım.
Uzun süredir tartışılan yerli otomobil üretimi için Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği ve beş şirket tarafından 25 Haziran 2018 yılında Türkiye’nin Otomobili Girişim Grubu Sanayi ve Ticaret A.Ş. (TOGG) kurulmuştu.
2019 yılında üretimin Bursa-Gemlik’te yapılacağı belirlendikten sonra 2 Haziran 2020 tarihinde fabrika inşaatının başlayabilmesi için Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’ndan gerekli Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED) raporunu olumlu olarak alınmasının ardından hemen iki gün sonra da Yatırım Teşvik Belgesi’ni de alındığı açıklandı.
Tüm bürokratik işlemlerin bittiği düşünüldüğünde önümüzdeki süreçte inşaatın başlaması ile yerli otomobil rüyası da gerçekleşmiş olacak. Her ne kadar tasarımı başta olmak üzere bazı yönlerden yerli olmadığı, bir İtalyan firmasından prototip olarak alındığı hususunda eleştiriler olsa da ülkemizin üçüncü yerli otomobil deneyimin başarılı olmasını istemek, daha yerli bir duruş olacaktır.
Teknoloji, kültür ve tarım ürünleri gibi değerlendirilmemesi gereken bir alan. İlgili firmanın araç üretmediğini, sadece otomobil tasarımı yapmakta olduğunu hatırlayalım. Tasarladığı otomobilleri üreten hiçbir firma ve ülkesi, “Bu yerli değildir” eleştirisi getirmemektedir.
Hatırlanacağı üzere “Devrim” adlı ilk yerli otomobil, seri üretime bile geçememişti. Yine diğer yerli marka “Anadol” ise rekabet koşullarına yenik düşmüştü. O dönemde getirilen eleştiriler ile hiçbir yol alamadık. 1961’de Devrim’i üretebilseydik belki de otomobil sektöründe şimdi bambaşka bir yerde olurduk. Anadol ise yerli tasarımı ile hepimizin malumu. Birgi’de çekilen Yeşil Deniz dizisinde Anadol’un başına gelenleri hepimiz hatırlıyoruz: “Eşekler yemiş sadıç. Yetişmesem hepsini yiyeceklerdi. Anadol’uuum nasıl gıydılaa senee. Vitesine gurban olduğum…”
Aklı kullanmak başka bir şeydir, aynen teknoloji yerlisi olmaz. Unutmayalım, bugün birçok gencimiz beyin göçü ile yurt dışına gitmek durumunda kalıyor. Belki de artık gitmezler. Üstelik gittikleri ülkeler, sadece Türkiye’den değil diğer tüm ülkelerden akıllı gençleri toplamakta ve bundan hiçbir şekilde gocunmamaktadırlar. Bizim ise alınacak daha çok yolumuz var. Önce beyin göçünü engelleyeceğiz, belki ileri de ithal de edeceğiz. Futbolcu ithal ettiğimiz gibi. Tuttuğunuz takımlara bakın, sahaya kaç Türk oyuncu ile çıkıyor? “Ödemişspor’un yerlilikle ne ilgisi var?” diye düşünmüş olabilirsiniz. Hemen tarihinden başlayalım. Amblemden anlaşılacağı üzere Ödemişspor’un kuruluş tarihi, 1969 olarak gözükmektedir ama bu tarihin seçilme nedeni ise Altınova, Ödemiş Gençlikspor ve Yıldırımspor adlı mahalli kulüplerin 1969 yılında birleşmesiyle kurulmuş olmasıdır.
Oysa bu birleşen kulüplerden Altınova 1923 yılında, Yıldırımspor ise 1928 yılında kurulmuştur. Dolayısıyla Ödemişspor’un kuruluşunun en eski tarih olan 1923 olarak kabulü gerekir çünkü Ödemişspor, 1969 tarihinde yeni bir takım olarak değil bu üç takımın birleşmesi ile yeniden oluşturulmuştur. O tarihte Kültürspor’un yarışma haklarını satın alarak Ödemiş Kültürspor olarak liglerde yer almış, daha sonra sırasıyla önce Ödemişspor ve sonra da Ödemiş Belediyespor olarak statüsünü devam ettirmiş ve nihayetinde 2018 yılından bu yana alt yapı görevi üstlenir hale gelmiştir. Artık bir futbol takımı bulunmamaktadır.
Şimdiki Ödemişspor ise bambaşka bir geçmişe sahiptir. Bilindiği üzere 2015 yılında Karşıyaka Gençlerbirliği’nin aldığı genel kurul kararı ile kulübün adı Ödemişspor oldu. Oysa Karşıyaka Gençlerbirliği tarihine baktığımızda 1945 yılında Tarişspor olarak kurulduğu ve 2010’dan sonra ismini Karşıyaka Gençlerbirliği olarak değiştirdiğini görüyoruz. Ancak yine genel kurulda alınan kararla kuruluş tarihi, 1969 olarak değiştirildi.
Görüldüğü üzere tam bir karmaşa söz konusu. Yılların Ödemiş Belediyespor’un birçok üyesi ve hatta eski yöneticileri, şimdiki Ödemişspor’un üyesi bile değil ama hiçbirimiz, mevcut takımın Ödemiş’e ait bir takım olduğu konusunda bir tereddüt duymuyoruz. Hatta takımdaki oyuncuların büyük bölümü Ödemişli olmamasına rağmen iki haftada bir içerideki maçlar dolu tribünler önünde oynanırken birçok Ödemiş sevdalısı da deplasmanlara gitmektedir.
Ama yine de bir önerim olacak. İlk genel kurulda takımın kuruluş tarihi tartışılmalı ve belirttiğim tezin kabul görmesi halinde 1923 olarak değiştirilmelidir.
Yani yerlilik üzerinde dururken bir genelleme yapmaktan ziyade somut olayla üzerinde durmak gerekir. Umarım yerli otomobil projesi başarılı olur.
