Doktora gidildiğinde sorulmazsa söylenmeyen, hep ihmal edilen bir durumdur kabızlık. Sindirim sisteminin sağlıklı olması aslında, aslında bedenin de sağlıklı olduğunun göstergesidir. Sindirim sistemi sağlıklıysa, kişi günde 1-2 kez iyi şekillenmiş bir dışkılama yapmalıdır. Dışkı çıkarması zor ya da ağrılıysa veya bağırsak hareketleri haftada 3 defadan az oluyorsa buna kabızlık denir. Her yaşta herkesi etkileyebilecek yaygın bir durumdur.
Kabızlığa katkıda bulunabilecek birçok farklı faktör vardır. Bunlar şunları içerir:
Yetersiz lif alımı: Lif, bitkilerin sindirilemeyen kısmıdır ve sindirilemeyen bu lifler bağırsakta bir fırça gibi davranarak atık maddeyi süpürmeye yardımcı olur. Lif eksikliği, yiyeceklerin sindirim sisteminde daha yavaş hareket etmesine neden olur. Dışkı içeriği, lif ile yeterince şişirilmediğinde, barsak tahliye sistemi de bozulur.
Yeterli sıvı alımı: Su, iyi şekillenmiş bir dışkının bir başka önemli bileşenidir. Sıvı alımının yetersiz olması, dışkının kurumasına ve daha zor geçmesine neden olabilir.
Bağırsak florası dengesizlikleri: Dışkının yaklaşık %30’u bakteridir ve bağırsaktaki bakteri dengesi, bağırsak hareketlerinin tutarlılığı ve sıklığı üzerinde önemli bir etkiye sahip olabilir.
Azalmış sindirim işlevi: Sağlıklı sindirim, yiyecekler bir sonrakine geçmeden önce her aşamada etkili bir şekilde çalışmaya dayanan dikkatlice koordine edilmiş bir süreçtir. Mide asidi eksikliği (Mide ilaçları), düşük seviyelerde sindirim enzimleri veya safra eksikliği, bağırsaklarda yanlış sindirilmiş yiyeceklere neden olabilir. Bu durum, geçiş süresini yavaşlatabilir ve kabızlığa katkıda bulunabilir.
Yoğun Stres: Stresli zamanlarda, acil tehditle başa çıkmak için kaynaklara öncelik vermek amacıyla tüm sindirim süreçleri azaltılır. Bu nedenle, uzun süreli stres, kabızlığa yol açacak veya kabızlığı kötüleştirecek şekilde sindirim işlevini etkileyebilir.
Hormon dengesizlikleri: Az çalışan bir tiroid bezi veya kadınlık hormonlarında östrojen ve progesterondaki dengesizliğin her ikisi de kabızlığa yol açabilir.
İlaçların yan etkileri: Birçok ilaç yan etki olarak kabızlığa neden olabilir. Örnekler arasında ağrı kesici kodein, antidepresanlar ve antikonvülsanlar yer alır.
Müshillerin aşırı kullanımı: Şiddetli kabızlığın şüpheli nedenlerinden biri, müshillerin aşırı kullanımıdır, örneğin sinameki, laktuloz ve Epsom tuzları. Bu ürünlerin kronik kullanımı, işlevlerini tehlikeye atarak kolonun sinirlerine veya kaslarına zarar verebilir.
Kabızlığın tıbbi tedavisi genellikle reçeteli laksatifleri içerir. Başlangıçta, lifli içecekler şeklinde yığın oluşturan müshiller sunulmaktadır. Bunlar işe yaramazsa daha güçlü müshil veya müshil fitiller önerilebilir.
Kabızlığa işlevsel bir yaklaşımda şunlar yapılabilir
-Bağırsak işlevine yardımcı olan lif ve süper yiyeceklerden zengin bir gıda planı uygulamak. Aslında çok fazla life ihtiyacımız var. Normalde günde 100-150 gram lif gerekir, günümüzde çoğu modern insan günde 8-10 gram alırsa şanslıdır.
-Optimum sindirim işlevi için sıvı alımını dengelemek çok önemlidir.
-Sindirim işlevini değerlendirmek, herhangi bir bakteri dengesizliğini belirlemek ve bağırsak enfeksiyonlarını kontrol etmek için kapsamlı bir dışkı analizi ile birlikte uygun diyet programi ve probiotik kullanımı da akılda tutulmalıdır
-İç sakinliği destekleyen yaşam tarzı değişiklikleri ve stres yönetimi yapılmalıdır.
-Ayrıca kabızlığa neden olan gıdalardan da kaçınmak gerekir. Süt bu listenin başında gelir ve glüten de ona yakındır. En az 3 haftalık süt ve glüten diyeti, sindiriminizi ve genel sağlığınızı olumlu etkiler.
-Düşük yağlı diyetler, sağlıklı olarak lanse edilmesine rağmen kabızlığa büyük ölçüde katkıda bulunabilir. Yüksek yağlı diyetle yapılan çalışmalarda, düşük yağlı diyetle karşılaştırıldığında, yüksek yağlı diyetin mide boşalmasını hızlandırdığını saptandı. Sardalya ve somon gibi yabani yağlı balıklar, (sindirim sistemini yağlayan) zeytinyağı ve avokado gibi birçok sağlıklı yağ kaynağını diyete dahil etmeniz gerekir
-Bir başka kabızlık suçlusu Magnezyum eksikliğidir. Bu minerali maalesef yeterince alamıyoruz, magnezyum açısından zengin yiyecekler fındık, fasulye ve yeşillikleri içerir. Ancak kronik stres, çok fazla kafein, şeker, alkol ve toksik aşırı yükleme gibi durumlar genellikle vücudumuzda magnezyum seviyelerini tüketir. Bu durumda bol miktarda magnezyum açısından zengin yiyecekler yiyor olsanız bile, muhtemelen uygun seviyeleri elde etmek için takviye yapmanız gerekir. Bunun için hekiminizle görüşüp uygun diyetle birlikte size özel doz ayarlaması yapılarak günlük 200 mg – 1.000 mg magnezyum sitrat kullanabilirsiniz.
-C vitamini eksikliği de kabızlık yapabilir. Magnezyum takviyesi ile birlikte günde 2.000 ila 4.000 mg alabilirsiniz.
-Egzersiz harika bir müshildir. Bağırsak hareketi, vücut hareketi ile çok ilgilidir.
-Yukarıdaki ipuçlarını kullandıktan sonra hala zorlanıyorsanız, o zaman hormonlarınıza ve özellikle tiroidinize baktırmayı düşünün.
Sağlıkla ve huzurla kalın…
