İlk olarak 1912 yılında, Japon hekim Hakaru Haşimoto’nun tanımladığı bu hastalık, 1970’li, 80’lı yıllara kadar son derece nadir görülürdü. Ancak Haşimoto, modern toplumla birlikte yaygın rastlanan bir sağlık problemi haline geldi.
Haşimoto bir otoimmün, yani bağışıklık sistemi hastalığıdır. Otoimmun hastalıkta, nedeni tam bilinmeyen bir durum bağışıklık sisteminin kodlaması bozar ve kişinin kendi bağışıklık sistemi kendi tiroid bezine saldırmaya başlar. Hastalık kadınlarda özellikle de menopoza girmek üzere olan ya da menopoza yeni girmiş kadınlarda sıktır. Bu yüzden de unutkanlık, depresyon, kilo alma, yorgunluk gibi belirtilerin Haşimoto ile ilişkili olabileceği genelde akla gelmez. Hastalık sonucunda genellikle tiroid hormon yetersizliği yani hipotiroidi olur bazen de tirod bezi hasarı sonucu fazla hormon açığa çıkar ve hipertiroidi gelişebilir. Görülme sıklığı 1.000’de 0,3-1,5 olup, kadınlarda erkeklerden çok daha sık (5-20 kat) görülmektedir. En sık 30-50 yaş arası kadınlarda görülür.
Bu hastalığın belirtileri nelerdir? Başlangıçta hastalarda herhangi bir şikâyet olmayabilir. Tiroid bezi hasarı ilerledikçe, hastalarda tiroid hormon yetersizliği belirtileri görülebilir.
Bu belirtiler sinsi ve değişkendir ve vücuttaki hemen hemen tüm organları etkileyebilir.
- Yorgunluk ve uyku hali ve/veya güçsüzlük
- Soğuğa tahammülsüzlük ve çok üşüme
- Konsantrasyon veya düşünme zorluğu
- Depresyon
- Kilo alma
- Boyunda genişleme veya guatr varlığı ve hastalığın daha ileri evresinde tiroid bezinde küçülme veya büzüşme
- Adet düzensizlikleri, gebe kalmada zorluk
- Kabızlık
- Eklem veya kas ağrıları
- Saç dökülmesi
- Ciltte kuruluk
- Kırılgan tırnaklar
- Yüzde ve bazen tüm vücutta şişlik
Hashimoto Hastalığı risk faktörleri nelerdir?
- Cinsiyet: Kadınların Hashimoto hastalığına yakalanma olasılığı daha yüksektir.
- Yaş: Hastalık her yaşta ortaya çıkabilir, ancak daha sık orta yaşta (30-50 yaş) ortaya çıkar.
- Genetik: Ailenizde haşimoto veya diğer otoimmün hastalıklar varsa risk altındasınız.
- Radyasyona maruz kalma: Aşırı düzeyde çevresel radyasyona maruz kalan insanlar Hashimoto hastalığına daha yatkındır.
- Selenyum, Çinko ve iyot eksiklikleri ile birlikte yanlış beslenme
Hastalığın tanısı ve teşhisinde laboratuvar testleri çok önemlidir çünkü hastanın şikâyetleri genellikle belirsizdir. Teşhis bazen tesadüfen yapılan testlerle bile konabilir. Hastanın şikâyetleri ile birlikte yapılan muayene, kan testleri ve Tiroid Ultrasonu ile tanı netleşir. Kan testleri, Tiroid hormon testleri ile birlikte tiroid antikor testlerini de içermelidir. Tiroid hormonu yetersizliği, hipotiroidi, tipik olarak tiroid uyarıcı hormon (TSH) seviyesinde artma ve kanda serbest dolaşan tiroid hormonu (FT4) seviyesinde azalma ile birliktedir. Tiroid hormonlarının üretimine katılan bir enzim olan tiroid peroksidaza karşı antikorlar (anti-TPO) Hashimoto tiroiditi vakalarında genellikle yükselir. Anti-TPO ve anti-tiroglobulin (Anti-Tg) antikorlarının varlığı Hashimoto tiroiditini düşündürür, ancak hastaların %10’unda antikor normal olabilir.
Hashimoto Hastalığı nasıl tedavi edilir? Haşimoto otoimmün bir hastalık olduğu için öncelikle yaşam tarzı değişiklikleri ve sağlıklı beslenmeye geçilmelidir. Haşimoto hastalığı beslenmesinin özellikleri konusunda artık internette de kolayca bulabileceğiniz öneriler mevcuttur. Yüksek TPO antikoru olan ancak normal tiroid hormon düzeyleri olan hastalar tedavi gerektirmez. Aşikâr hipotiroidisi olan hastalar (yüksek TSH ve düşük tiroid hormon düzeyleri) için tedavi tiroid hormonu verilerek yapılır. Son yıllarda lazerle de tedavi edilmeye çalışılan hastalığın bilinen kesin ve radikal bir tedavisi yoktur.
Sevgiyle, sağlıkla ve huzurla kalın…
