Söyleşi: Mehmet Kuzu(**)
Bu ve gelecek hafta köşemde bir söyleşiye yer vereceğim. www.sosyalekonomi.org adlı internet sitesinde Sayın Mehmet Kuzu, Birgi Muhtarı Sayın Mutlu Sulukan ile kooperatifler üzerine konuşmuş. Okurlarımızın hem Birgi’deki kooperatifçilik konusunda bilgilenmek isteyeceklerini ve ulaşamayacaklarını düşünerek paylaşıyorum. -Mutahhar Aksarı
“Aslında çoğu insan, kendini ray nereye giderse oraya gitmek zorunda olan bir tren gibi yaşıyor ve çoğu zaman bunun farkında değil.”
Varoluş ve Psikiyatri, Engin Geçtan
İzmir’in kırsal alanı geniş ve denize kıyısı olmayan kadim ilçelerinden Ödemiş, kalbinde bir hazine barındırıyor: Birgi. Umur Bey öncülüğünde Aydınoğlu Beyliği’nin başkenti olan beldemiz, 5000 yıl öncesine dayanan bir tarihe sahip. 1308 yılında Aydınoğlu himayesine geçen yerleşim yeri, 1426 itibariyle Osmanlı yönetimine girmiştir. 1996 yılında SİT alanı ilan edilen Birgi; ipek dokumacılığı, kendine has mimarisiyle ve inanç turizmini canlı tutan değerleriyle öne çıkmaktadır.
Bu yazımızda 2014’te belde statüsünü kaybederek mahalleye dönüşen Birgi’nin muhtarı Mutlu Sulukan ile söyleştik. Muhtarımız, bize yerel kalkınmanın gereği kooperatifleri Birgi penceresinden anlattı.
Mehmet Kuzu: Öncelikle sizi tanıyabilir miyiz?
Mutlu Sulukan: 1980 Birgi doğumluyum. Eğitim hayatımın ilkokul ve ortaokul kısmını Birgi’de tamamladım. Liseye Ödemiş’te devam ettim. Ödemiş Ticaret Meslek Lisesi muhasebe bölümü mezunuyum. Şu an esnafım, dolmuş hattımız var ve S.S. Birgi Seyahat Motorlu Taşıyıcılar Kooperatifi Başkanıyım. Aynı zamanda Ödemiş Şoförler Odası Başkan Vekiliyim. 31 Mart 2019 itibariyle Birgi Mahallesi muhtarı olarak seçildim ve görevime devam etmekteyim.
Kültürel miras ve turizm
M.K.: Birgi deyince sizin aklınıza ilk neler geliyor? İnsanlar Birgi’yi sizce nasıl bilir?
M.S.: Birgi deyince öncelikle kültürel miras akla geliyor ve turizm, geçim kaynağı olarak karşımıza çıkıyor. Birgi’nin mimarisi, milattan önceye dayanıyor. Şehrimiz; Aydınoğlu Beyliği’ne başkentlik yapmıştır, inanç turizmi gelişmiştir. İmam-ı Birgivi hazretlerinin mezarı Birgi’de bulunmaktadır. Kabir ziyaretleri yoğun olarak yapılmaktadır.
Ödemiş ipeğinin merkezi Birgi’dir. Dokuma atölyelerindeki el dokuma tezgahlarının 1500 yıl önce üretime başladığı tahmin edilmektedir. Birgi’nin ana geçim kaynağı, tarım ve hayvancılıktır. Tarımsal ürünler arasında zeytin, incir ve patates öne çıkar. Yaylalarda kestane ve ceviz üretimi yoğundur.
M.K.: Birgi’de kooperatifleşme ne zaman başladı ve kooperatifçilik nasıl gelişti?
M.S.: Tarımsal Kalkınma Kooperatifi, 1997 yılında Birgili çiftçiler tarafından kuruldu. Öncesinde Birgi Tarım Kredi Kooperatifi çalışmaları vardı.
Kooperatifin kuruluş amacı, Birgi’de yaşayan halkın kalkınması ve ürün pazarlama desteği verilmesiydi. Kooperatif, öncelikle hayvancılık ile başladı. 2000 yılında 200 holstein inek, süt hayvancılığı yapmak üzere 100 aileye dağıtıldı. Tarımsal Kalkınma Kooperatifi, sulama desteğinde de bulunuyordu.
Ortak sayısı 100 ile başlayıp hızla arttı, 800’e kadar ulaştı. Kooperatif üzerinden yirmi yıl boyunca hayvancılık ve sulama işlemleri yürütüldü. Kooperatif, ortakları için yem sağladı. Kooperatifimiz, diğer tarımsal ürünlerle ilgili herhangi bir çalışma yapmadı.
SÜRECEK…
24 Aralık 2020
________
* https://sosyalekonomi.org/birligin-sehri-birgi/ Erişim:24.12.2020-11:41
** Yaşam odaklı teknolojiler ve birlikte yaşama kültürü alanında çalışır. Tarım, gıda güvenliği/güvenilirliği ve sürdürülebilir işletmeler konularına kafa yorar. Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü (FAO)’da “Girişimcilik Ulusal Danışmanı”dır. Genç İşi Bilimsel Araştırma ve Geliştirme Eğitim Kooperatifi (2015) ile Yaren Fikri Mülkiyet Hakları ve Proje Danışmanlığı Kooperatifi (2020) kurucu ortağıdır. Bu görevlere başlamadan önce sırasıyla Seferihisar, Selçuk ve Konak Belediyelerinde Proje Koordinatörü olarak görev yapmıştır. 2009’dan bu yana Avrupa Birliği projeleri eğitmeni olarak görev almaktadır. ODTÜ İstatistik Bölümü’nü bitiren Kuzu, yaklaşık iki yıl İsviçre Lozan Üniversitesi’nde aktüerya ve siyaset bilimi alanlarında dersler almıştır. Siyaset Bilimi alanında olan yüksek lisansını tezsiz olarak Ankara Üniversitesi’nde sürdürdü. Dostluk Yardımlaşma Vakfı, Şirince Türetim Derneği, Üniversite Toplum Derneği, İzmir Atatürk Lisesi Mezunları Derneği ve ODTÜ Ege Mezunları Derneği üyesidir. “Sokaklar Bizim” kitabını köşe yazılarını derleyerek hazırlamıştır.
