İspanya, bizim gibi zeytinyağı üretiminde söz sahibi. Bizdeki gibi orada da zeytin üreticileri, kooperatifler altında bir araya gelmişler. Aile bireylerini kapsamış. Bu hafta başkanı kadın olan 788 ortaklı Colival adlı zeytinyağı kooperatifine konuk olacağız. Üretim sürecine tanıklık edeceğiz.

Kırk yıl önce (1979) La Mancha’da birkaç düzine çiftçi bir araya geliyor. Valedepenas Kooperatifi’ni kuruluyor. Günümüzde 788 ortaklı büyük bir aile oluyorlar.

La Mancha’da zeytin makineyle hasat ediliyor. Tersine çevrilmiş şemsiyede birikiyor zeytin taneleri. Oldukça hızlı ve mekanik biçimde. Şimdi erken cins Hojiblanca toplanıyor. Gün bitimine yakın sıkıma girmek üzere kooperatifin yolunu tutacaklar.

Başkan, Consoli Molero. Babası, eskiden kooperatifte başdeğirmenci imiş. Molero, 20 yıldır başkan ve kalite ile üretimden sorumlu.

Molero,“Bilgisayar programlama ve işletme okudum. Hep yağ değirmeninin çevresinde yaşadım ama hiç babamın onca yıl yağ ürettiği değirmende çalışacağımı düşünmemiştim” diyor Sierra Prieta’nın zeytin bahçesinde yürürken.

“Ben, sayılarla ilgili bir insanım ama merak yüzünden yağ üretimi ve tadımında uzmanlaştım. Ayrıca sevdiğim için” diye ekliyor. Molero, kooperatifin özel şirket gibi yönetilmesi gerektiğine dikkat çekiyor. “Tek fark, özel işletmelerde kârın tek bir kişiye gitmesi. Kooperatiflerde ise kâr tüm ortaklara, sonuçta 788 aile olan 788 üyeye gidiyor.” Colival’den Valdenvero, Hojiblanca’sı ile 2019 NYIOOC Dünya Zeytinyağı Yarışması’nda bir Altın Madalya kazanmış. La Mancha Bölgesi (çoğunlukla Ciudad Real ve Toledo şehirleri), İspanya’daki ikinci en büyük yağ üreticisi. Geçen yılın rekor hasadı, 180.000 ton civarında. Molero, “Bölgemizde arazi ve üretim miktarını arttırıyoruz. Birçok yeni zeytin bahçesi var. Çiftçiler, Arbosana ve Hojiblanca gibi yeni diktikleri türlerle şanslarını deniyorlar” diye açıklıyor. Ancak La Mancha’nın asıl yerel zeytin türü ve yağının sembolü Cornicabra. “Keçi boynuzu” anlamına gelen Cornicabra, ismini uzun ve sivri şeklinden alıyor. “Cornicabra, Toledo ve Ciudad Real bölgesinde yıllar önce dikilmişti. Bu çeşitlilik, bize bir isim kazandırdı. Üstüne üstlük dengeli ve güçlü yağı, diğer daha düşük kaliteli yağlar için bir temel görevi görüyor” diyor Molero. Kooperatif, Cornicabra markasını üretirken bir yandan da diğer türlerle üretimini çeşitlendirmeyi amaçlıyor. Kalitelerine göre iki seri yağ üretiyorlar: Üretimlerinin çoğunluğunu oluşturan “normal” bir natürel sızma zeytinyağı ve üstün kaliteli Vandelvero markası. Valdepeñas’da güneş batarken zeytinlerle dolu kamyonlar, zeytin bahçelerinden kooperatife doğru yol alıyor. Meyveyi yapraklarından ayırdıktan sonra zeytinler, taşıma bantlarıyla değirmene gidiyor. Taze sıkılmış zeytinyağının yoğun aroması havayı dolduruyor. Molero, küçük bir bardak alıp yeni yağı test ediyor. “Taze yağ akmaya başladığında buna değer… Değirmenin sıcaklığı çok iyi olduğunda yağ, 24 derece oluyor ve tadıyorsunuz, tüm aromalar var. Bu, çok tatmin edici” diyor. Başarının ve ödüllerin anahtarı, Molero’nun cümlesinde: “Ve ödüller. Kooperatifin ve tüm takımın sıkı çalışması karşılığında kazandığımız ödüller.” Birden bizim “Çekişte” türü zeytinimiz geldi aklıma. Yüzyılı çoktan devirmiş anıt ağaçlarımızdan marka olabilecek zeytinyağı üretmemiz işten bile değil. Yıllarca dökme zeytinyağı satarak elin İtalyan’ını, Yunan’ını, İspanyol’unu zengin ettik çünkü onlar, bizden aldıkları zeytinyağını şişeleyip allayıp pullayarak kendi yağıymış gibi çok yüksek fiyatlara sattılar. Zeytin üreticimizin emeğinin üzerine çöreklendiler. Dilerim ve isterim bu yanlışlardan bir an önce geri dönülür. Üreticimizin emeği kendine kalır…