
CAN BORCU ÖDENMEZ
Mualla Akgün
2024ve 2025 yılı özelleştirilen Kurumların sağlıklı çalışmadığını ,insanların can güvenliğinin sağlanamadığı, skandal boyutlarda şaşırtıcı, dilimizi uçuklattırıcı olaylar ile karşı karşıya geldiğimiz yıllar olmuştur. Bir çok üzücü olayın yaşanmasının altında ,denetim sisteminin tam sağlıklı çalışır durumda olmaması görünür hale gelmiştir.
Bolu Kartalkaya'da sömestr tatilinde: Ailelecek kış Turizm için gittikleri Grand Kartal otelinde 21.0cak.2025 tarihinde çıkan yangında diri diri yananak 78 kişi hayatını kaybetmiştir.
İlk çağ yapı tekniği bile olmayan yapıda: Hangi çağda yaşıyoruzki:12 kattan yangından kaçmak için çarşaflara sarılarak inmek zorunda bırakıldılar.Otel zifiri karanlıktı yollarını bulamadılar.Çıkış yönlendirme ikaz lamabaları yoktu.Ve ÖLDÜLER.....NEDEN....
Yangın yönetmeliğinde olması alınması gereken önlemler ve inşaat yapımında yangın için özellikle ahşap binalarda yapılması gerekenlerin yapılmamış olduğu meydana çıkmıştır..
Beş yıldızlı Turizm otellerinde uygulama yapan Teknik Personel Mimarın deyimiyle:Alınması gereken yangın önlemlerini yazmak istiyorum.
- Odaların girişlerinde "A sınıfı" 60 dk boyunca alev almaz kapılar zorunlu olarak (bazı pahalı otellerde 120 dk) takılır. Bu kapılar aynı zamanda duman da geçirmez özelliktedir. Fitilleri yanmaz veya erimez malzemeden imal edilir. Kasa kapısı gibi ağır olur.
- Odaların içinde hem "alev ve duman" ikaz alarmı, hem de alev söndüren yangın muslukları bulunur.
Bu sprinkler sistemlerinin 68 derece sıcaklıkta ucundaki cam patlayarak 12 m² alana su fışkırtır, herhangi bir insan müdahalesi beklemez. Oda büyükse iki tane veya üç tane takılır. Bu su depodan direk gelir, şebeke ile alakası yoktur. Odadan odaya borulardan alev geçmesin diye tesisat için açılan delikler alev almaz kırmızı silikon ile körlenir.
- Elektrik tesisatında halojen free (alev almaz kablo) kullanılır. Hatta kablo kanalları da tutuşmaz ve duman çıkartmaz özelliktedir.
- Tüm koridorlarda tavanlarda çıkış (EXIT) yazıları bulunur. Bunlar elektrikli değil, şarjlıdır. Alev vurup eriyene kadar görevlerini yaparlar. Koridorlarda aynı zamanda zeminde acil durum aydınlatmaları da olur. Yangın anında duman önce tavana yükselir, sonra zemine çöker. Bu yüzden tahliyeler her zaman zeminden sürünerek yapılır. Koridor halıları bile kolay alev almaz özelliktedir. Hatta sigara külü düşünce kül kendi kendine söner.
- Yangın kaçış merdivenlerine "iki adet" 120 dakika boyunca yanmaz kapıdan geçilerek ulaşılır. Bu kapılar da duman geçirmez özelliktedir. Yangın kaçış merdivenlerinin havalandırması özeldir.
Çok büyük fanlar ile bu özel bölüme dışarıdan sürekli taze hava basılır. Dumanı ise ayrıca emilip dışarı üflenir. Bu yangın merdivenlerinin duvarları alev almaz "pembe veya bordo" alçıpan ile çift kat yapılır.
- Yangın kaçış merdivenlerinde asla eşya bulundurulmaz. Kapılarda kilit olmaz !
- Mutfaklar köpüklü yangın söndürme tertibatı ile donatılır. Köpük tutuşmuş yağı bile söndürecek kadar boğucu tipte tercih edilir.
- Tüm binalarda yüzlerce yangın tüpü bulundurulur. LPG'li araçlar kapalı otoparklara sokulmaz. Otellerin çevresi de hidrant dediğimiz itfaiyelere su veren yangın muslukları ile donatılır.
Bu kurallar tüm dünyada yönetmelikler ile uygulanır. Ruhsat almadan önce bu binalar itfaiye ekipleri tarafından denetlenir. En ufak hatada bile binaya açılma izni verilmez.
Bunca tedbirin maksadı toplu ölümlere engel olmaktır. 5 yıldızlı otellerde konaklama bedelleri o yüzden yüksektir. Bu para dekorasyona göre belirlenmez.
Günlüğü 30.000 tl olan otele tatile giderken bilmeden ölüme gidiyorsun . Lüx bir otelin 78 kişiye mezar olması akıl alır gibi değildir
Rizeli Müteahhit Mürtezaoğlu Lüx otel inşatı ruhsatında, ruhsatı veren kurum,bu kontroller yapılmamıştır ki ruhsatı alabilmiştir.
Bolu Belediyesinin zorunlu uygulama yetkisi yoktur.Çünkü Turizm Bölgesi içinde, Kültür ve Turizm ve Bakanlığına bağlı bir tesistir.
Buna rağmen Belediyeye gönüllü başvuru yapılmıştır.Belediye yangın denetim kontrolunden sonra önlemlerin yetersiz, eksik, rezalet olduğu konusunda rapor vermiştir.
Belediyenin raporunu çöpe atmışlar,ROYALCERT özel belgelendirme denetim hizmetlerinden geçerli rapor alımışlardır.Böyle bir yapıya geçerli raporu nasıl aldıklarını tahmin etmek zor olmamıştır.
Türkiye Merkezli Özel ROYALCERT 40 tan fazla Ülkede denetim belgelendirme hizmeti varmektedir. Amerika Birleşik Devletleri,Arnavutluk, Bahreyn,Almanya,Kuveyt, Yunanistan Birleşik Arap Emirlikleri v.b gibi 40 Ülkeye...
Özel denetim sitemlerinin durumu ortadadır.Yeni düzenleme gerekmektedir.
Kış Turizm sektörümün yapılaşması , Şehir planlama,Mimari açıdan ve Uluslararası uygulamaları, Yönetmelikleri,incelenerek, Ülkemizde yeniden ele alınmak zorundadır.
2017 yılında Londra'da 72 kişinin yaşamını yitirdiği,24 katlı 500 kişilik GRENFELL TOWER yangınında, daire sakini duman dedektörünün sesine uyandığını söylemektedir.İtfaiyenin kısa sürede gelmesine rağmen,yangının büyümesi engellenememiştir.
Çünkü dış cephe kaplamasındaki yanıcı malzemeler,yangının büyümesine tüm binayı sarmasına sebep olmuştur.
İngiltere'nin aldığı önlemler incelenmelidir.Bu yangında yüzlerce kişi kurtarılmasına rağmen ,kamu oyu araştırması canlı olarak yapılmıştır.
Grenfell için Adalet(Justine Adalet) grubu 1600 tanık dinlenmiştir. Soruşturma raporunda, Hükümetin, düzenleyicilerin ve Endüstrinin yıllar süren başarısızlıkları sonucu binanın ölüm tuzağına dönüştürüldüğü belirtilmiştir.Soruşturna bittiğinde hem sorumlular belirlenmiş hemde mevzuat değiştirilmiştir.
2016 yılında yapılan yenileme çalışmalarında,kullanılan malzemelerin yangına dayanıklı olmadığı, güvenlik testlerinin manipüle edildiği belirlenmiştir.
Türkiyede binaların dış cephelerinde izolasyon malzemesi olarak kullanılan polistiren köpük (XPS) yani Strafor köpük, genellikle çatılarda, temellerde ve duvarlarda su ve ısı izolasyonu olarak mavi renkli malzeme kullanılmaktadır. Yangına dayanıklılığı Straforun sıcağa dayanımı sıcağın derecesi ve maruz kalma süresi ile belirlenmektedir. Dolayısıyla strafor köpüğünde sıcağa karşı dayanımı aynı koşullarda ölçülmektedir. Kısa süreli olarak sıcağa dayanımı yapılan testlerde 100°C olarak belirlenmişken uzun sürede ise maksimum 75-85 °C olarak belirlenmiştir.
Yani yüksek ısıda yanıcı bir malzemedir. Binaların izolasyonu bu malzeme ile yapılmaktadır.Ülkemizde bu yapılaşma şartları ile bu felaketleri daha çok yaşayabiliriz.
Sembol haline gelmiş kar hırsı,rant devşirme sistemi sayısız felaketlere Ülkeyi maruz bırakmaktadır.Sadece fakir halka değil zenginlerin eğlence mekanlarına kadar her yere her köşe bucağa yayılmıştır.
İngilterede Grenfell yangını sonra neler değişmiştir.Yasal düzenlemeler güncellenmiştir.Yanıcı malzemelerin değiştirilmesi için yasal düzenlemeler yapılmıştır.Cephe kaplamaları yenilenmiştir. İngilterede binaların cepheleri hangi malzemeyle kaplandığı izolasyon malzemeleri tesbiti yapılmıştır.Yüzlerce bina cepheleri değiştirilmiştir. Hükümet vatandaşın mali yükünü azaltmak için 5 milyar pountluk destek paketi hazırlamıştır.Yangın riski olan binalara kredi ve sigorta verilmesi durdurulmuştur..
Türkiyede bu konular incelenip sistem değişikliğine gidilmediği takdirde bu acıklı manzaralardan kurtulmak mümkün değildir.