Yeme alışkanlıklarında ebeveynlerin çocuğa rol model olması

Bir çocuk için annesi ve babası, dünyayı temsil eder. Çocuk, annesi ve babası nasıl davranıyorsa dünyadaki herkesin de aynı şekilde davranacağını düşünür.

M.Scott Peck

Anne ve babalar, çocuğun yetişmesinde kilit derecede öneme sahiptirler. Çünkü anne ve baba, çocuk için bir rol model figürüdür. Çocuklar, bebeklik döneminden itibaren anne ve babasını taklit ederek ve kendisini onlarla özdeşleştirerek büyür.

• Yeni araştırmalar, çocukların beslenmelerine ve ebeveynlerin doğrudan ya da dolaylı olarak çocukların evdeki gıda tercihlerini etkilediğini gösteriyor.
• Genç yaştaki beslenme alışkanlıkları, yaşam boyu beslenme alışkanlıklarını etkiler. Ebeveynlerin çocuklarının yeme alışkanlıklarını belirlemede etkisi büyüktür.
• Çocuklar, okula başladıklarında çoğu yemek alışkanlıklarını çoktan kazanmış olur; alışkanlıkları değiştirmek güçleşir. Çocukların sağlıklı yaşam biçimi alışkanlıkları kazanmaları için ebeveynlerin etkisi, tartışılmaz bir gerçektir.
• Tat ve bazı tatları beğenmeme konusunda çocukların doğuştan gelen tercihleri bulunmaktadır. Çocuklar, genellikle tatlı ürünleri daha çok tercih ederken bazı sebzelerin tadı gibi acı tatları tercih etmezler.
• Çocuklar büyüdükçe bir takım gıdaları yemeyi reddedeler ve bazı gıdalar konusunda oldukça seçici davranırlar.
• Çocukları sağlıklı yeme konusunda yetiştirmek yıldırıcı görünebilir; bu aşamada anne ve baba sabırlı olmalı ve doğru beslenmeyi öğretmekten vazgeçmemelidirler.
• Daha önemlisi ebeveynler, çocuklarına yemek yeme alışkanlıklarını çok küçük yaşta aşılamalıdır.

Kısıtlama ve baskı

• Kimi zaman ebeveynler, çocukların diyetinde çok sağlıksız yiyecekleri yasaklayarak sağlıklı alternatifleri tercih etmelerini beklerlerken bu durum tersine sonuçlanır.
• Ayrıca araştırmalar, kısıtlayıcı davranış sergileyen ebeveynlerin çocuklarının ilerideki yaşlarında aşırı şişman olma ihtimalinin daha yüksek olduğunu göstermiştir.
• Beslenme açısından aileleri tarafından ölçülü bir kısıtlamaya tabi tutulmuş çocukların çok ve az oranda kısıtlamaya maruz kalan çocuklara göre kalori alma miktarlarının daha az olduğu görülmüştür.

Ödüllendirme

• Anne ve babanın yaptığı en büyük hatalardan biri de ödüllendirmedir.
• Çocukların sevmediği ya da yeme konusunda isteksiz olduğu besinleri yedirebilmek için onlara “Onu yersen sonrasında şu tatlı besini yemene izin vereceğim” şeklindeki ifadelerle ödüller teklif edilmektedir. Çocuklara sevdikleri şekerli besinleri ödül olarak önermek, maalesef ki yanlış bir beslenme davranışının gelişmesine neden olacaktır. Bu tutumun sakıncalarından ilki, çocuğun ödüle ulaşmak için ihtiyacından fazla yemek yemesidir. Çocuk, çoğu zaman doyduğu halde ödüle ulaşmak için yemeye devam edecektir.

Bu yöntemle her ne kadar sevmedikleri ama sağlıklı olan yiyecek tüketimleri arttırılsa da bu çocuklar büyüdüklerinde dahi sağlıksız beslenme alışkanlıklarını sürdüreceklerdir.

Ebeveynler, aşağıdakileri gerçekleştirerek çocukların beslenmelerine katkıda bulunabilirler;

-Meyve ve sebze yemek ve rol model olarak,

-Katı yiyecekler sunulduğunda besin değeri yüksek meyve ve sebzeleri tedarik ederek,

-Yemek yeme zamanlarını takvime bağlayarak, aile olarak beraber yemek yiyerek,

-Besin değeri yüksek yeni besinler önererek,

-Çocukların kendi kararlarını vermesine izin vererek; aç ya da tok olduklarının kararını alabilmelerine izin vererek

-Meyve ve sebze yediklerinde veya yeni bir gıda denediklerinde çocukları ödüllendirerek,

-Yasaklamak yerine her gıdanın doğru miktarlarda alındığında sağlıklı beslenmenin bir parçası olabileceğini öğreterek,

-Baskı kurmadan çocukları meyve ve sebze yemeleri konusunda teşvik ederek,

-Sebzeleri büyük porsiyonlarla servis ederek ya da sebzeleri ilk yemek olarak sunarak,

-Eğlenceli sunum ya da pişirme şekliyle meyve ve sebzenin görsel olarak cazip görünmesini sağlayarak,

• Çocuklar, yeni tatlar konusunda çekingen ve isteksiz davranabilirler. Daha önce hiç yemediği bir yemek çocuğa tanıtılmalıdır. Eğer ebeveynler olarak siz yeni tatlara açık olursanız çocuğunuzun da ilk kez yiyeceği yemekler konusunda istekli olmasını daha kolay sağlayabilirsiniz.
• Aile içinde sağlıklı beslenmeye dair sohbetler yapılmalı, satın alınacak yiyecek seçimlerinde çocukların görüşleri alınmalıdır. Örneğin, “Bu hafta hangi sebzeler-meyveleri alayım?” ya da “Bugün hangisini pişireyim” gibi sorularla çocuklara sağlıklı tercihler arasında seçim yapma fırsatı verilmelidir.