Ecmain ve rahmet!
Selim Şahan
Bir zamanlar dilimizde ‘aranjman’ kelimesi vardı belki yaşı uygun olanlar anımsar… Özellikle müzik programlarında sıkça duyardık. Hatta bir müzik türü haline bile gelmişti. Ne tür şarkılar söylüyorsunuz diye sorulduğunda kimi sanatçılar ‘aranjman’ diye yanıtlardı. Aranjmanın Türkçe’deki karşılığı düzenlemedir. Önceden seslendirilmiş, bir eserin farklı sanatçılar tarafından yeniden düzenlenerek seslendirilmesi…
Örneğin Ajda Pekkan’ın çok sayıda şarkısı böyledir. Bir Günah Gibi, Gözün Aydın, Düşünme Hiç gibi… Sakın ola ki Ajda Pekkan’ı küçümsediğimi sanmayın haddim değil…
Şimdilerde de onun yerine ‘cover’ kelimesi kullanılmaya başlandı.
Aranjman, daha çok yabancı dillerden çevrilme şarkılar için kullanılırken; cover, Türkçe şarkıların yeniden düzenlenmiş biçimleri için kullanılıyor.
Ama daha havalı oluyor değil mi!
Benzer bir durumu dini konuşma yapanlarda görüyorum.
Son zamanlarda en dikkatimi çeken kelime ‘ecmain’ Özellikle cenaze namazlarında ve mezarlıkta yapılan konuşmalarda…
Ecmain kelimesi Arapça’daki ‘cem’ kelimesinden türemiştir. Cem, toplama demektir. Günlük dilde kullandığımız cami, cemaat ve cümle gibi kelimeler de aynı köktendir. Kelimenin ‘tümü’, ‘hepsi’ ve ‘tamamı’ gibi anlamı vardır.
Geçtiğimiz günlerde adı ‘esma’ olan birine, adının anlamını bilip bilmediğini sordum.
Benim bazen böyle soracağım tutar. Tabii buradaki amacım küçük düşürme veya eksik bulma ihtiyacından değil duyarlılık oluşturma isteğimdendir. Sonuçta ben bir Türkçe öğretmeniyim ve bu konular benim ilgi alanıma giriyor. Sonra bazen muhabbet açmak için sorduğum da oluyor…
Sorduğum kişi, sakin bir şekilde “Biliyorum, Arapça’da isimler anlamına geliyor” dedikten sonra ismini kimin ve niçin koyduğunu anlattı. Ben de bu bilinçten dolayı kendisini kutladım.
Örneğin hep duyarsınız belki ama ‘esma-ül hüsna’ en güzel isimler demektir.
Rahmet kelimesi de anlamı tam olarak bilinmeyen ama çok kullanılan kelimelerden biridir.
Genellikle sorduğum kişiler ‘yağmur’ diyerek yanıtlarlar. Peki, ‘rahmetli ne demek’ diye sorunca ‘ölmüş insan’ şeklinde yanıt verirler.
Rahmet, ‘bağış/af’ demektir. “Allah rahmet etsin” derken, “Allah kusurlarını veya günahlarını affetsin” deriz…
Rahim ve Rahime, erkek ve kadın adı olarak kullanılır.
Yağmur yağdığında köylülerin, “rahmet yağıyor” demesini de ben şuna yoruyorum: “Allah bizi bağışladı ki yağmur yağdırıyor!”
“Bağışlama yağıyor”
Yeri gelmişken iki Türkçe kelimeyi anımsatayım:
Benim çocukluğumda nişan veya düğün için ‘okuntu’ çıkarılırdı: Davetiye.
Benim çocukluğumda insanlar ‘ölgülüğe’ giderlerdi: Taziye, başsağlığı.
Bu arada benim de yeni dikkatimi çekti, hoşaf da dilimize Farsça'dan girmiş. Tatlı su (hoş âb) demekmiş...
Eşek hoşaftan ne anlar?
Artık ince şeyleri anlayacak insanlar da git gide azalıyor...
Bazen yazılarıma ara sıra takılan kimseler oluyor. "Hocam sen de yazacak başka bir şey bulamadın mı?" diyorlar... Halbuki ben 'bildiğim' her konuda yazmaya çalışıyorum. Bilmediklerim ki 'bildiklerim çok azdır' öğrenmeye çalışıyorum.
Bir arkadaşım da geçtiğimiz günlerde, "Hocam okunuyorsun ama görmezlikten geliniyorsun" dedi.
İletişim, insanların birbirlerini görmesiyle başlar. Gözmezlikten gelmek de bir tür iletişim şeklidir. "Seni görüyorum ama takmıyorum!"
