Haklarınızı Bilin, Güvende Kalın

İzmir’in sıcak atmosferinde, deniz kokan sokaklarında ya da yemyeşil mahallelerinde kiralık bir evde yaşamak, pek çoğumuz için hayatın doğal akışında yaşanan bir süreç. Ancak kira ilişkisi; sadece “anahtarı alıp eve taşınmak” kadar basit değil. Ev sahibiyle yaşanabilecek olası sorunları önlemek, kira artışlarında mağdur olmamak, tahliye baskısıyla karşılaşmamak ve huzurlu bir yaşam sürebilmek için kiracıların sahip olduğu hakları bilmesi büyük önem taşıyor. Bugün sizin için, kiracı haklarını tüm detaylarıyla derleyip açıklıyoruz.

Her Şey Bir Kira Sözleşmesiyle Başlar

Bir ev kiralarken ilk adım, kira sözleşmesinin hazırlanmasıdır. Her ne kadar konut ve çatılı işyerleri için yazılı sözleşme zorunlu olmasa da, ileride yaşanabilecek anlaşmazlıkların önüne geçmek adına mutlaka yazılı bir sözleşme yapılması tavsiye edilir. Bu sözleşmede; evin açık adresi, kira bedeli, ödeme şekli ve zamanı, sözleşme süresi gibi temel unsurlar mutlaka belirtilmelidir. Ayrıca, taraflar isterse evcil hayvan beslenmesi, tadilat izni gibi özel şartları da ekleyebilir. Fakat yasalara aykırı ve kiracının aleyhine olan maddeler geçersiz sayılır.

Kira Artışı: Sınırsız Zam Dönemi Bitti

Kira bedelinin belirlenmesi, kiracı ve ev sahibi arasında serbestçe yapılabilir. Ancak iş artışa geldiğinde, işler değişiyor. 1 Temmuz 2023 ile 1 Temmuz 2024 arasında uygulanan %25’lik tavan artış oranı sona erdi. Yeni düzenlemeye göre, artık kira artışları TÜFE’nin 12 aylık ortalamasına göre yapılacak. Üstelik, belirlenen yeni kira bedeli emsal kira bedellerini de aşamaz. Yani benzer daireler kaç liraya kiralanıyorsa, sizin kiranız da bu seviyelerin üzerine çıkamaz. Eğer mevcut kira bedelinizin bölgeye göre çok yüksek olduğunu düşünüyorsanız, beş yıllık kira süresi dolduğunda kira tespit davası açarak bedelin yeniden belirlenmesini talep edebilirsiniz.

Depozito: Güvence Bedeliyle Paranızı Koru

Ev sahibi, kiracısından gelecekte yaşanabilecek zarar ve ödenmeyen kira borçları için depozito isteyebilir. Ancak bunun da bir sınırı var: Depozito miktarı, üç aylık kira bedelini geçemez. Üstelik, ev sahibi bu bedeli kendi hesabında tutamaz. Yasalara göre faiz getiren ayrı bir hesapta saklaması ve kira bitiminde konut hasarsız teslim edilirse faiziyle birlikte geri ödemesi gerekir. Olası hasarlar varsa, bedeli tespit edilip depozitodan düşülebilir. Bu yüzden teslim sırasında mutlaka tutanak tutulmalı, fotoğraf ve video çekimi yapılmalıdır.

Tahliye Korkusuna Son

Birçok kiracı, “acaba ev sahibi beni ne zaman evden çıkarır” endişesi taşır. Oysa Türk Borçlar Kanunu, kiracıya ciddi güvenceler sağlar. Ev sahibi, ancak haklı sebeplerle ve mahkeme kararıyla tahliye yapabilir. Yazılı tahliye taahhüdü verilmedikçe veya ev sahibi kendisi, eşi ya da çocukları için evi istemedikçe ya da kira ödemelerinde ciddi gecikmeler yaşanmadıkça, sizi evden çıkaramaz. Hatta ev satılsa dahi, yeni malik kira sözleşmesine uymak zorundadır.

Ev Sahibinin Eve Girme Hakkı Yok

Kiralanan konut, kiracının özel yaşam alanıdır. Ev sahibi, sizin izniniz olmadan eve giremez. Ne zaman isterse gelip bakamaz. Ancak acil durumlarda ve sizin onayınızla eve girebilir. Aksi durumda bu durum, özel hayatın gizliliği ihlali sayılır.

Konutun Kusursuz Teslimi ve Bakımı

Kiracı, konutu sözleşmeye uygun ve kullanılabilir şekilde teslim alma hakkına sahiptir. Eve taşındıktan sonra ortaya çıkan büyük arızalar (çatı akması, tesisat bozukluğu vb.) ev sahibi tarafından giderilmek zorundadır. Musluk contası değişimi gibi küçük bakım giderleri ise kiracıya aittir. Ayrıca, konutun kullanımını engelleyen ayıplar giderilmezse, kiracı kira indirimi talep edebilir ya da sözleşmeyi feshedebilir.

Kira Döneminde Bilgi Edinme Hakkı

Kiracı, konutla ilgili önemli gelişmelerden haberdar edilmek zorundadır. Büyük tadilatlar, kentsel dönüşüm durumu gibi konularda ev sahibi bilgi vermelidir.

Özel Durumlar: Kentsel Dönüşüm ve Yeni Malik

Kentsel dönüşüm nedeniyle ev tahliye edilirse, kiracının kira yardımı alma hakkı doğabilir. Ayrıca, kiralık ev satılsa bile, yeni malik sözleşmeye uymak zorunda. Ancak belirli şartlarla ve yasal sürelere uyarak tahliye isteyebilir.

Kiracı Olarak Haklarınızı Bilin

Özetle, kiracı olmak sadece kira bedelini ödemekle bitmiyor. Haklarınızı bilmek, hukuki destek almak ve kira sözleşmenizi dikkatli hazırlamak; huzurlu ve güvenli bir yaşam için şart. Unutmayın ki, yasalar kiracıları da en az ev sahipleri kadar koruyor.

İzmir’in güneşli günlerinde, balkonunuzda kahvenizi yudumlarken, içinizin rahat olması dileğiyle…