YA O YA BEN! -4 – uçucu ve yapıştırıcı maddeler

“ya o ya ben” dedirtecek kadar hayatlarımızı sıkıntıya sokan maddelerden biri olan Uçucu ve yapıştırıcı maddeler ile konumuza devam edelim.

• Sigara / Tütün
• Alkol
• Esrar
• Uçucu ve Yapıştırıcı maddeler
• Eroin
• Kokain
• Ecstasy
• Amfetaminler
• İlaç olarak kullanılan fakat bağımlılık yapan maddeler
• LSD
• Mantar
• Nitritler (Poperrs)

UÇUCU VE YAPIŞTIRICI MADDELER;

Uçucu madde kullanımı gençleri ciddi bir şekilde etkileyen halk sağlığı sorunudur. Bali gibi yapıştırıcılar, tiner, sporcuların kullandığı soğutucu spreyler, çakmak gazı, aseton en yaygın kullanılan uçucu maddelerdir.

Okullarda yapılan yaygınlık çalışmalarında gençler arasında en yaygın kullanılan madde olduğu görülmektedir. Aynı zamanda ilk kullanılan maddeler arasında da yer almaktadır. İlk kullanım küçük yaşlarda olabilmektedir. Uçucu maddelere ulaşımın kolay olması, kullanımın yaygın olmasında bir etkendir.

Uçucu maddeler solunum yoluyla kullanılır. Torbanın içinden veya bir beze emdirilerek, maddenin solunması ile vücuda alınır. Uçucuların etkisi kısa sürede başlar ve sadece birkaç dakika sürer. Bu nedenle uçucu madde kullananlar sürekli olarak maddeyi solumaya devam ederler. Bu kullanım şekli bilinç kaybı ve ölüme yol açabilir.

Madde alımını takiben akciğerler yoluyla hızla beyne ve diğer organlara yayılır. Birkaç dakika içinde alkol benzeri etkiler görülür, konuşma bozulur, hareketler sarsak bir hal alır, baş dönmesi ve coşku hali gözlenir. Varsanılar ve hezeyanlar da görülebilir.

Aşırı derecede toksiktirler ve kalp, böbrekler, akciğerler ve beyinde ciddi hasar yaratırlar. Bu maddeler kullanıldığında zihinde değişikliklere yol açmaktadır. Uçucu maddeler beyin kimyasını değiştirir ve beyin ve merkezi sinir sisteminde kalıcı zarara yol açar.

Uçucu madde kullananlarda ani ölümler görülebilir. Bu akciğerlerin ve merkezi sinir sisteminin oksijensiz kalmasıyla ortaya çıkmaktadır. Oksijensiz kalma sonucu boğularak ölüm gelişir. Aynı zamanda kalp ritim bozulması sonucu kalp durması da olabilir. Tek kullanımdan sonra dahi hızla kalp ritminde bozulma, kalp yetmezliği ve ölüm görülebilir. Bu birkaç dakika içinde ortaya çıkabilir.

Karaciğer yetmezliği de uçucu madde kullanımı sonucu karşımıza çıkmaktadır. Kan hücreleri üretiminin azalması ile yaşamı tehdit edici bir kansızlığın ortaya çıkmasına neden olabilir.

Uzun süreli uçucu madde kullanımı beyinde belirgin yapısal değişikliklere yol açar. Belli beyin bölgelerinde küçülme görülür. Bu değişiklikler bilişsel ve motor bozukluklar gibi bazı nörolojik ve davranışsal değişikliklerden sorumludur.

Uçucu madde kullanımının erken dönemde tespit edilmesi önemlidir. Uçucu madde kullanımı sonucu bir sarhoşluk hali ve denge bozukluğu gözlenmektedir. Giysilere sinen ve nefesteki kokusu ayırd edici olabilmektedir. İdrar tetkiklerinde uçucu madde metabolitleri saptanamamaktadır.

Kullanım Alanları

Bu Yönetmelik kapsamında;

● kokulu silgi,

● kokulu defter,

● işaretleyici kalemler,

● oyun hamurları,

● uçan balon,

● lastik tutkallar,

● sprey boyalar,

● maket yapıştırıcıları,

● yazı düzeltici sıvılar,

● cila ve boya çıkarıcılar,

● cila ve vernikler,

● ayakkabı boyaları,

● tiner ve boya

● su bazlı olmayan incelticileri yapıştırıcılar

Bağımlılar için ilk tercihler arasında gelme sebebi;

● ucuz olmaları,

● günlük yaşamda yaygın olarak kullanılmaları,

● kolay temin edilebilmeleri,

● hızlı etkili maddeler olmaları,

● kullanımlarını kısıtlayan yeterli yasal müeyyidelerin bulunmaması,

Kullanıma Bağlı Fiziksel ve Davranışsal Özellikler;

● Ağız ve burun çevresinde kızarıklık, yara ve lekeler,

● Ağrılı deri lekeleri,

● Ağız ve yanak etrafında kırmızı yanık işaretleri,

● Üste sinmiş kimyasal bir koku ya da nefeste yapıştırıcı veya çözücülerin kokusu,

● Kişinin üzerinde ya da eşyalarında lekeler ve boş tüp ya da plastik kutuların bulunması,

● Unutkanlık veya hatırlamama gibi hafıza kusurları,

● Denge bozukluğu ve yürüme güçlüğü,

● İştah azalması,

● Anksiyete (kaygı bozukluğu)

● Faaliyetlerini ve bulunduğu yeri gizleme

● Dağınık konuşma, telaffuz bozukluğu,

● Yalnız kalma isteği,

● Boş ve ilgisiz bakışlar,

● Saldırganlık eğiliminin artması,

● Sersemleşmiş görünüm,

● Uyku bozuklukları

Madde Kullanıldığını Hissettiğinizde Yapmanız Gerekenler;

1- Çocukları ya da gençleri bağımlılığından vazgeçmesi için baskı yapmaktan, yasakları ve cezaları uygulamaya koymaktan önce onların problemlerinin ne olduğu konusunda oturup konuşmak.

2-Kişi ile teke tek ilgilenip, ona yardımcı olabilecek ve sorumluluk alabilecek aile bireyleri ya da profesyonel kişilerle ilişki kurup onları harekete geçirmek.

3-Uçucu kullanmayı nasıl terk edeceği konusunda bir uzmandan yardım ve tedavi istemesini önermek. Bu sırada dikkat etmesi gereken önemli noktaları açıklamak gerekir;

● Eğer kullanmak istiyorsa az miktarda kullanması önerilir.

● Havalandırma sorunu olan, temiz havası olmayan, kapalı ortamlarda koklamaktan kaçınması.

● Plastik torba ile koklamaktan vazgeçmesi

● Başka uyuşturucu madde veya sarhoş edici maddeler almışken veya birlikte kesinlikle kullanmaması.

● Asla yalnız başına koklamamasını tavsiye etmek.

4- Uçucu kullanan bir çocuğun veya gencin baygın ya da komada, acil müdahale etmek gerektiren bir durumunuzda ne yapılmalı:

● Uçucu maddeleri uzaklaştırınız,

● Kişiyi yan pozisyona getiriniz,

● Baş boyun ve çevresindeki kıyafetleri gevşetiniz,

● Bulunduğunuz mekana temiz hava girmesi için kapı ve pencereleri açınız,

● Kişinin vücudunu sıcak tutunuz,

● Telefonla bir ambulans çağırınız, bir doktorun yardımını isteyiniz ve hangi çözücü ya da yapıştırıcı kullandığını belirleyiniz.

Şöyle toparlarsak;

● Çocuğunuz maddenin etkisinden çıkıncaya ve siz sakinleşinceye kadar bekleyin.

● Çocuğunuzla konuşun ve hangi maddeyi ne kadar aldığını öğrenin.

● Suçlamadan, sorgulamadan ve gencin sözünü kesmeden dinlemek sorunun boyutunu ve ciddiyetini anlamayı kolaylaştırır.

● Ciddi bir sorun olduğuna inanıyorsanız, madde bağımlılığı tedavisi üzerine çalışan bir uzmanla görüşerek profesyonel yardım alın ve tedavi seçeneklerini araştırın.

Şimdiye kadar gördüğümüz keyif verici maddeler hakkında sizlerde mevcut başka makaleleri araştırabilirsiniz. Ne kadar çok bilgi etrafa o kadar çok faydadır

Hafta başı yeni maddeye devam etmek üzere, bugünlük de hoşça ve sağlıkla kalın inşallah… İyi tatiller.

Sevgiler…