Uzaktan çalışmaya düzenleme

Koronavirüs sürecinin ardından iş yaşamın bir parçası haline gelmeye başlayan uzaktan çalışmaya ilişkin düzenlemeleri içeren yönetmelik yürürlüğe girdi. Buna göre, uzaktan çalışmaya yönelik sözleşmeler yazılı şekilde yapılacak. İletişim şartları işverenle belirlenecek, uzaktan çalışma masrafını işveren karşılayacak.

Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı tarafından hazırlanan “Uzaktan Çalışma Yönetmeliği”, Resmi Gazete‘de yayımlanarak yürürlüğe girdi. Yönetmelikle uzaktan çalışmanın usul ve esaslarının belirlenmesinin yanında uzaktan çalışmanın yapılamayacağı işler de belirlendi. Yönetmelikle getirilecek düzenlemeler özetle şu şekilde: Uzaktan çalışmaya ilişkin iş sözleşmeleri, yazılı şekilde yapılacak. Sözleşmede işin tanımı, yapılma şekli, işin süresi ve yeri, ücret ve ücretin ödenmesine ilişkin hususlar, işveren tarafından sağlanan iş araçları, ekipman ve bunların korunmasına ilişkin hükümler tespit edilecek. İşverenin işçiyle iletişim kurması ile genel ve özel çalışma şartlarına ilişkin hükümler yer alacak.

Masrafını işverenler karşılayacak

Gerekli olması halinde uzaktan çalışmanın yapılacağı mekan ile ilgili düzenlemeler, iş yapılmaya başlamadan önce tamamlanacak. Bu düzenlemelerden kaynaklanan maliyetlerin karşılanma usulü, uzaktan çalışan ile işveren tarafından birlikte belirlenecek.

Uzaktan çalışanın mal ve hizmet üretimi için gerekli malzeme ve iş araçlarının iş sözleşmesinde aksi kararlaştırılmamışsa işveren tarafından sağlanması esas olacak. Bu malzeme ve iş araçlarının kullanım esasları ile bakım ve onarım koşulları, açık ve anlaşılır bir şekilde uzaktan çalışana bildirilecek.

Araçların bedelleri yazılacak

İş araçlarının işveren tarafından sağlanması halinde bunların işçiye teslim edildiği tarihteki bedellerini belirten iş araçları listesi, işveren tarafından yazılı olarak işçiye teslim edilecek. İşçiye teslim edilen belgenin işçi tarafından imzalı bir nüshası ise işveren tarafından işçi özlük dosyasında saklanacak. İş araçlarının listesi, iş sözleşmesi içerisinde veya sözleşme tarihinde iş sözleşmesine ek olarak düzenlenirse ayrıca yazılı belge düzenlenmesi şartı aranmayacak. İşin yerine getirilmesinden kaynaklanan mal veya hizmet üretimiyle doğrudan ilgili zorunlu giderlerin tespit edilmesine ve karşılanmasına ilişkin hususlar iş sözleşmesinde belirtilecek.

Fazla çalışma, işçinin kabulüne bağlı olacak

Uzaktan çalışmanın yapılacağı zaman aralığı ve süresi, iş sözleşmesinde belirtilecek. Mevzuatta öngörülen sınırlamalara bağlı kalmak koşuluyla taraflarca çalışma saatlerinde değişiklik yapılabilecek. Fazla çalışma, işverenin yazılı talebi üzerine işçinin kabulü ile mevzuat hükümlerine uygun olarak yapılacak.

Uzaktan çalışmada iletişimin yöntemi ve zaman aralığı, uzaktan çalışan ile işveren tarafından belirlenecek. İşveren, uzaktan çalışanı işyerine ve yaptığı işe dair verilerin korunması ve paylaşımına ilişkin işletme kuralları ve ilgili mevzuat hakkında bilgilendirecek ve bu verilerin korunmasına yönelik gerekli tedbirleri alacak. İşveren, korunması gereken verinin tanım ve kapsamını sözleşmede belirleyecek. Verilerin korunması amacıyla işveren tarafından belirlenen işletme kurallarına uzaktan çalışanın uyması zorunlu olacak.

İş güvenliği, işveren tarafından sağlanacak

İşveren, uzaktan çalışanın yaptığı işin niteliğini dikkate alarak iş sağlığı ve güvenliği önlemleri hususunda çalışanı bilgilendirmekle, gerekli eğitimi vermekle, sağlık gözetimini sağlamakla ve sağladığı ekipmanla ilgili gerekli iş güvenliği tedbirlerini almakla yükümlü olacak.

Tehlikeli işler, uzaktan yapılamayacak

Tehlikeli kimyasal madde ve radyoaktif maddelerle çalışma, bu maddelerin işlenmesi veya söz konusu maddelerin atıkları ile çalışma, biyolojik etkenlere maruz kalma riski bulunan çalışma işlemlerini içeren işlerde uzaktan çalışma yapılamayacak.

Normal çalışma, uzaktan çalışmaya dönüştürülebilecek

İş ilişkisi doğrudan uzaktan çalışma sözleşmesi ile kurulabilecek veya halihazırda iş yerinde çalışan işçinin iş sözleşmesi, işçinin ve işverenin anlaşması halinde uzaktan çalışma sözleşmesine dönüştürülebilecek.

İşçi talep edebilir

Yönetmelikte işçinin uzaktan çalışma yapma talebi ile ilgili hususlar da sıralandı: Talep, yazılı olarak yapılır. Talep işyerinde belirlenen usul doğrultusunda işverence değerlendirilir. Talep değerlendirilirken işin ve işçinin niteliği gereği uzaktan çalışmaya uygunluğu ile işverence belirlenecek diğer kıstaslar kullanılır. Talebe ilişkin değerlendirme sonucunun otuz gün içinde işçiye talebin yapıldığı usulle bildirilmesi esastır. Talebin kabul edilmesi halinde beşinci maddede belirtilen hususlara uygun şekilde sözleşme yapılır.

Uzaktan çalışmaya geçen işçi, ikinci fıkrada belirtilen usulle tekrar iş yerinde çalışma talebinde bulunabilir. İşveren, söz konusu talebi öncelikli olarak değerlendirir. Uzaktan çalışmanın mevzuatta belirtilen zorlayıcı nedenlerle iş yerinin tamamında veya bir bölümünde uygulanacak olması halinde uzaktan çalışmaya geçiş için işçinin talebi veya onayı aranmaz.

Ece Köseoğlu