Turşuluk Salatalıkta Umulmadık Fiyatlar

Eski beldemiz, yeni mahallemiz Kaymakçı, bir zamanlar bamyasıyla ünlüydü. O dönemlerde 10’a yakın firma tarafından Kaymakçı’da günlük en az on ton bamya alımı yapılıyordu. Bu alımlar, firmaların yerel temsilcileri tarafından gerçekleştiriliyordu. Kaymakçı’da artık bamya ekilmiyor. Kaymakçı’nın ekonomisini ayakta tutan bamya ne oldu da bugün ekilmez oldu? Şimdi Kaymakçı’da bamya eken bir aile bulamazsınız. Neden?

Bunun nedenlerini açıklamayı ekonomistlere bırakarak birkaç anımı paylaşmak istiyorum. O zamanlar konserve için en uygun bamya çeşidi, Kaymakçı’da ekilen sultaniye bamyası deniyordu. Bunun için Kaymakçı bamyası, başka yerlerdeki bamyalardan pahalı satılıyordu. Bunu gören bazı uyanıklar, Aydın ilçelerinin pazarlarından ucuza aldıkları bamyaları Kaymakçı bamyası arasına sokarak konservecilere sattı ve çok iyi para kazandılar. Onlar para kazandılar ama arkası gelmedi. İşin içinde hile vardı. Burada yapılan hile, uzun vadede hem hilecilerin hem de Kaymakçılıların ekmek kapısını kapattı. Dışarıdan getirilen bamyalar, Kaymakçı bamyasının kalitesini düşürdü. Bunu fark eden firmalar, Kaymakçı’ya gelmez oldu. Birkaç uyanık kısa süre para kazandı ama Kaymakçı kaybetti.

Hangi yıldı hatırlamıyorum; bir firmanın Kaymakçı temsilcisi, kıştan bamyanın pahalı olacağını, insanların kulaklarına fısıldadı. Bu fısıltı, kulaktan kulağa yayıldı. Bu fısıltı, giderek o kadar abarttıldı ki “Ekecek tarlanız yoksa evinizdeki çiçek saksılarına ekin” haline dönüştü. Vatandaş da bu fısıltıya inandı. Geçmiş yıllarda yaptığı bamya ekimini iki, üç katına çıkardı. Sonuç, üretim fazlalığı ve hüsran oldu. Geçmiş yıllardaki fiyatların yarısını değil, dörtte birini bile bulamadı. Birçok çiftçi hasadı bıraktı. Ele gelmiş mahsul, tarlada kaldı. Ertesi yıl ekim azaldı.

Şimdi Kaymakçı’da tonajlı miktarlarda bakla, bezelye ve turşuluk salatalık ekilmektedir. Bir de ağaç mahsulü olarak erik üretimi vardır. Ürünün tonajlı olması, dışarıdan alıcının gelmesini ve Kaymakçı’da pazar kurulmasını sağlıyor. Şimdi Kaymakçı’da bamya pazarı yok ama bakla, bezelye ve erik pazarı var. Pazar günleri dışında her gün bu pazarda üreticiler, ürünlerini kendileri pazarlamaktadır.

Umulmadık Fiyatlar

Turşuluk salatalık üretiminde de Kaymakçı söz sahibidir. İlkbaharda ve sonbaharda olmak üzere yılda iki ekim yapılır. İlkbahar ekimlerinde umduğunu bulamayan çiftçi, sonbahar ekimlerinde ummadığı fiyatlarla karşılaştı. İlkbaharda küçüklerinin kilosu 1,50 TL’ye, ortaların kilosu 1 TL’ye giderken sonbahar ekimlerinin fiyatları uçtu. Küçükler 4 TL, ortalar 3 TL oldu. Geçmiş dönemlerde hiç görülmeyen bir fiyat.

Bu fiyatlar, belediye hoparlörlerinden anons edilirken kimse inanmadı. Geçmişte yaşadığı deneyimleri hatırladı. Sonbahar üretimi salatalıkların iki alıcısı var. Biri firmalar; kozmetik ve turşuluk için. Diğeri de pazarcılar. Firmalar, kendileri ekim yaptırdıkları için fiyatların normal düzeylerde olmasını isterler. Bir de salatalıkları boyuna göre ayıran eleklerin ayarını düşürürler. Pazarcılar, pek incelemez ve kendileri ekim yaptırmadıkları için fiyatı yükseltirler. Firmalar, mal alamaz olur. Bu da elekçilerin işine gelmez. Pazarcıları kaçırmak için yüksek fiyat açıklarlar. Pazarcılar piyasadan çekilince firmalar, fiyatları istedikleri gibi ayarlar. Bu olayı çiftçilerimiz, geçmişte defalarca yaşadıkları için anonsu duyar duymaz; yine firmacılar oyun peşinde diye düşündü. Ama öyle değilmiş, bu sefer gerçekmiş.

Bu fiyatlar, çiftçinin yüzünü güldürdü. Dilerim devam eder.

Sevgi, saygı ve mutluluklar.