Türkiye'de Süt ve Süt Tüketimi

Türkiye, son yıllarda bilindiği üzere süt ve peynir konusundaki verimlilikle artık dünya ülkeleriyle yarışır hale geldi. Bilhassa Ege ve İzmir’in bazı ilçelerinde süt üretimi ve peynir dalındaki çeşitliliğinin yanı sıra paketlemeye yönelik marka olma çalışmalarına da hız verildi.

Son yıllarda çeşitli modern makinelerin de alınmasının sağlanması ve bu nedenle süt ve peynir üretimindeki kalitenin artmasıyla Ödemiş de bu konuda bir hayli iddialı hale geldi. Artık Türkiye’nin her yerine İzmir tulumu değil, Ödemiş tulumu gitmektedir.

Türkiye’de süt ve süt ürünleri, Türk insanının beslenmesinde önemli bir yere sahiptir. Ülkemizde süt; daha çok yoğurt, beyaz peynir ve ayran olarak tüketilirken içme sütü tüketimi, oldukça düşük düzeydedir. Tüketilen içme sütünün büyük çoğunluğunu tam yağlı süt oluşturmaktadır. Çoğunlukla bir litrelik karton ambalajlarda UHT sütü piyasaya sürülmekte olup bu tip süte yönelik piyasa talebi giderek artmakta, ayrıca yağı azaltılmış ürünlerin pazarı büyümektedir. Kaşar peyniri de çok tüketilen süt ürünleri arasındadır. Şehirleşme ve tüketici taleplerindeki değişim ile tüketiciye sunulan ürün çeşitliliği artmıştır. Temel süt ürünlerinin yanı sıra çeşitli sütlü tatlılar da pazarda yer edinmiştir. Şehirleşme, çalışan kadın sayısındaki artış ve tüketicilerin beslenme konusunda bilinç artmasıyla süt ve süt ürünlerine olan talep her geçen gün artmaktadır.

Süt ve süt ürünleri tüketimi rakamlarının belirlenmesi, yüksek orandaki kayıt dışını etkisiyle oldukça zordur. Süt ve süt ürünleri ihracat ve ithalatının önemsiz düzeylerde olduğu ülkemizde üretilen sütün tüketim miktarına eşit olduğu kabul edildiğinde 2015’de kişi başına süt ve süt ürünleri tüketimi, süt eşdeğeri olarak yaklaşık 236 kg. olarak hesaplanmıştır. 2012-2014 döneminde kişi başına yıllık süt tüketimi değerleri, +% 3,4’lük bir yıllık bileşik büyüme oranı sergilerken 2015 yılında %0,85’lik bir düşüş görülmüştür.

İçme Sütü Tüketimi

TÜİK verilerine göre 2015 yılında ülkemizde içme sütü üretim miktarı, 1.378.524 ton olarak hesaplanmıştır. Piyasaya sürülen içme sütlerinin içerisinde çoğunlukla bir litrelik karton ambalajlarda olan UHT Süt, 846.816 ton ile sanayi üretiminin % 61,4’ünü oluşturmaktadır. İçme sütü tüketiminde 2014 yılına göre yaklaşık %1 artışla 1.322.984 ton olduğu tahmin edilmektedir.

Türkiye’de en yoğun olarak tüketilen süt ürünlerinden biri de peynirdir. Beyaz peynir, büyük bir pazar payına sahiptir ve üretimine paralel olarak tüketiminde de artış olmaktadır. Yerinde tüketim kanalları, paketli ürünlerin yanı sıra marketlerin şarküteri reyonlarından ve açık pazarlardan da peynir satın alıyor. Paketli peynir tüketimi yaklaşık %87, açık şarküteri peynir ürünleri ise pazarın %13’ünü oluşturuyor. Yeme-içme mekanlarının özellikle büyük miktarlarda alım yaptıkları üretici ya da toptancıları da tercih etmesinin etkisiyle paketli ürünlerin payı oldukça yüksektir. Peynir tüketiminin de 2014 yılına göre yaklaşık %5 artışla 670.224 ton olduğu tahmin edilmektedir.