Patates ve soğanda ihracat bakanlık iznine bağlandı

Ticaret Bakanlığı’nın ‘İhracı Yasak ve Ön İzne Bağlı Mallar’ tebliğinde yaptığı değişikliğe göre patates ve kuru soğan ihraç etmek isteyen üreticilerin onay için Tarım ve Orman Bakanlığı’na başvuruda bulunmaları zorunluluğu getirildi.

CHP Milletvekili Ömer Fethi Gürer, patates ve soğanın yurt dışına satışının sınırlandırılmasının üreticiyi vurduğunu belirterek, “Umutla ihraç teşviki beklerken tam zıttı karar, çiftçiyi perişan etti. İktidar, depodaki ürün için tüccara karşı üreticiyi korumazsa mağduriyet artar. Patates ve soğanda geçen yıl yaşanan fiyat artışı ve bu ürünlerin ithal edilmek zorunda kalınmasının iktidarı etkilediği görülüyor. O nedenle plansız bir şekilde önlemler geliştiriliyor. Tüccarın kazanıp üretici ve tüketicinin mağdur olduğu düzen değişmelidir.

Alınan kararın haklı bir nedeni görülmemektedir. Hatay ve Çukurova’da yaşanan sel felaketi ile yazlık patates ve soğan alanları önemli ölçüde zarar gördü. Belki Nisan ayı sonrası pazara verilecek ürün için programlamayı gerekli kılıyordur. Onun yolu da TMO’nun alıma girip stoklanan ürünler için üreticiyi maliyet altında bırakmadan, korunaklı biçimde saklanıp ihtiyaca göre pazar dengelemesi ile olur. Soğan ve patatesteki sorun, tamamen plansızlıkla ilgilidir. Tohum, ekim, üretim ve pazarlama süreci kontrol altında olsa hiç bir sorun yaşanmaz. Bu sürecin yaratacağı sorunu azaltmanın yolu depolanan ürünlerin TMO tarafından bir an önce üreticiden üreticiyi koruyacak fiyatla alınıp korunaklı olarak depolanmasıdır” dedi.

“Fiyatlar artıyor”

Gürer,“Üreticinin ürününü yalnız tüccar almakta ve fiyatı tüccar belirlemektedir. Üreticinin ürünü depolaması da ihraç ile geçmişte ton başı verilen teşviklerdir. Eğer o teşvik verilirse ürün değer bulur. Bu yıl da beklenti, ihraç  için destekti. Şimdi AKP iktidarı, verdiği karar çiftçiyi ‘Yandım’ diye bağırtmıştır çünkü tek yol, çürümeden ürünü tüccar ihraç şartları oluşması ile ederine vermektir. Tüccar, yurt içinde üreticiden ucuz aldığı ürünü piyasaya az bir artışla değil, 5-6 kata varan fiyatlarla vermektedir. Üreticinin ürünü maliyetine satabilmesi için iktidar, TMO’yu devreye sokup üreticiyi tüccara boğdurmamalıdır. İhraç önleme kararı alanlar, depoda patates ve soğanın maliyetine ürünü çiftçiden almak zorundadır. Tarımda plansızlığın somut yansıması bu karardır. Patates ve soğanda  tüccar piyasa belirlerse tüketici de mağdur olur” şeklinde konuştu.

CHP Niğde Milletvekili Ömer Fethi Gürer, “Umutla ithalat teşvik verilip fiyatın artması bekleniyordu. Önce tüm ülkelere yapılacak patates ve kuru soğan ihracatında 15.11.2019 tarihinden itibaren ikinci bir talimata kadar tüm partilerin ihracat aşamasında % 100 oranında pestisit ve ağır metal analizine tabi tutularak analiz sonucu alıcı ülke veya ülkemiz mevzuatına uygun olan ürünlerin ihracına izin verileceği açıklandı. Bu yeni dış satım düzenlemesi ile patates ve kuru soğan ihracatı için bitki sağlık sertifikası başvurularda zirai karantina kontrolleri yanında pestisit ve ağır metal analizlerinin yaptırılması için ihracatçılara Gıda ve Yem Şube Müdürlükleri yetkilendirildi. Ürün hasadı sonrası uygulamanın değişmesi, üreticiyi de  zora soktu. Şimdi depolar patates dolu, bir an önce iktidar, ürün için düzenleme sağlamalıdır” dedi.

Bakan Pakdemirli’den yanıt

Kasım’da hasat edilip depolara konan patatesin değer bulmaması halinde çürümemesi için Gürer’in Tarım ve Orman Bakanı’na yönelttiği soru önergesine Bakan Pakdemirli yanıt verdi. Gürer’in soru önergesini yanıtlayan Bakan Pakdemirli, “Tarım ve gıda ürünlerinin fiyatları, serbest piyasa şartlarında arz-talep dengesine göre oluşmakta olup fiyat değişimlerinde üretim miktarı, tüketim ve talep durumu, kalite vb. faktörlerin etkisi olabilmektedir. Bakanlığımızca piyasalarda istikrarın sağlanması, oluşabilecek tekelleşmenin engellenmesi, pazarlama sorunlarının ortadan kaldırılması, depolama ve finansman ihtiyacının giderilmesi için gerekli tedbirler alınmaktadır. Gıda fiyatlarındaki dalgalanmaları izlemek ve tedbirler almak amacıyla Gıda ve Tarımsal Ürün Piyasaları İzleme ve Değerlendirme Komitesi kurulmuştur. Bakanlığımızın da üyesi olduğu Gıda Komitesi tarafından gerekli çalışmalar yapılmakta ve alınacak tedbirler belirlenmektedir.

Ayrıca Tarım Ürünleri Piyasalarının İzlenmesi ve Değerlendirmesi çalışmaları kapsamında Tarım Ürünleri Fiyat İzleme Sistemi (TÜFİS), 81 il ve ilçelerinde uygulamaya konulmuş olup tarım ürünlerinde üretici, aracı, hal, pazar ve market fiyatlarının takibi günlük olarak yapılmaktadır. Söz konusu dönemde bahsi geçen ürünlerde hasadın başlaması ile arz açığı kapanarak piyasa fiyatları, normal seyrine dönmüştür. TMO tarafından halihazırda patates alımı ile ilgili bir çalışma yürütülmemektedir” ifadelerini kullandı.

Büşra Boyar