Ödemiş'te Kuvayı Milliye'nin Kuruluşu İLKKURŞUN SAVAŞI

Alev Coşkun’un ilkinde “Kuvayı Milliye’nin Kuruluşu En Uzun 15 Gün Ödemiş Direnişi”, sonra da “Ödemiş’te Kuvayı Milliye’nin Kuruluşu İLKKURŞUN SAVAŞI” adıyla ÖYKAM tarafından yayımlanmış bu değerli yapıtını Ödemişli hemşehrilerimden kaç kişi okudu? Doğrusu bil(e)miyorum… Ya da kaç hemşehrimin kitaplığında bu yapıt var? Coşkun’un kendi deyişiyle “Ödemiş direnişi, Ödemişlilerin bizzat gerçekleştirdikleri İlkkurşun Savaşı, Milli Mücadele’nin büyük Türk destanının ilk göstergesi, ilk çoban ateşidir.” Bu yapıtıyla Coşkun „Milli Mücadele’de o büyük destansı anti-emperyalist savaşta Ödemiş’in yerini ortaya koyabilme mutluluğunu“ yaşarken, bizler de okuyarak, bilincimize yerleştirerek ve gelecek bizden sonraki kuşaklara aktararak kendisine ortak olmalıyız. Yapıtın „Gözden Geçirilmiş Yeni Baskı“nı 7 yıl sonra ÖYKAM Yayınları arasında yayımlatan dönemin Belediye Başkanı Bekir Keskin’e teşekkürü borç bilirim.

Esere Önsöz yazan İlhan Selçuk; “Kitabın yazarı yapıtını hazırlamak için ilginç bir zamanı seçmiş; Türkiye’de bugün ‘Yeni Mandacı’ların sesleri duyuluyor, ülkenin parçalanmasından söz açılıyor, Sevr yandaşları Lozan’a karşı çıkıyor, Kuvayı Milliye ruhu ile alay edilmeye çalışılıyor. Sanırım önümüzdeki günlerde ‘Kurtuluş’ tarihimize her zamankinden daha çok başvurmak zorunda kalacağız” diyor. Bu yazının yazıldığı tarih, Eylül 1996. Şimdi 2020 yılındayız. Aradan neredeyse çeyrek yüzyıl geçmiş. Yine dönüp dolaşıp Kurtuluş-Kuruluş tarihimize bakıyoruz. Bu alanda gün geçmiyor, yeni bir eser ortaya çıkıyor. Anlayamadıklarımız, farkına varamadıklarımız o kadar çokmuş ki!

O günlerde yaşanılan şanlı Ödemiş Direnişi “işgal ordusuna halk direnişinin ilk sayfasıdır, bir dönüm noktasıdır. Ödemiş’teki yerel direniş kıvılcımı, daha sonra Anadolu’daki ateşi körükleyip” yalazlandırmıştır.

Alev Coşkun yapıtını;”Ege’de ilk Kuvayı Milliye Örgütü’nün kuruluşu gerçkleştiren ve emperyalist güçlere karşı İlkkurşun Tepesi’nde örgütlü ilk halk savaşını veren Ödemiş’li ilk Kuvayı Milliyecilerin ve çocuk yşlarında Ödemiş’in işgalini gören, Kuvayı Milliye’yi yaşayan ve bu ruhu bana aşılayan Ödemişli terzi Emin Coşkun’un aziz anısına…” ithaf ediyor.

Yapıt; (Giriş,I- I. Dünya Savaşı Öncesi Çıkar Kavgaları ve Mondros Silah Bırakışma Anlaşması, II-Paris Barış Konferansı ve Anadolu’nun Parçalanması, III-Kuvayı Milliye Nedir?, IV-Kuvayı Milliye’de Atılan İlk Kurşunlar, V- İşgalden Önceki İzmir, VI-İzmir’in İşgali, VII- İlk Kuvayı Milliye Örgütü’nün Kuruluşu, Değerlendirme, Ekler (Belgeler)) olmak üzere 9 bölümden oluşmuş. Binlerce sayfalık kaynak taranmış. Şöyle ki; 122 Türkçe, yabancı dilde (İngilizce) yazılmış 5 kitap olmak üzere toplam 127 kitap okunmuş, taranmış. 12 makale, 3 tane basılmamaış hatıra ve mektup ile 4 farklı üniversitede (Dokuz Eylül, Ankara, Celal Bayar ve Adnan Menderes) sunulmuş ve onaylanmıi 1 bilim doktorası ve 3 yüksek lisns tezi incelenmiş. Toplam 20 özgün belge ek olarak verilmiş. Ayrıca kaynakların değerlendirilmesi, daha geniş tanıtımı da yapılmış, önerilmiş. 32 fotoğraf, 1 belge ve 2 haritayla yapıt son buluyor.

15 Mayıs 1919’da Yunanlıların İzmir’in işgali ile başlayan süreç gün gün işleniyor. Ödemiş’teki ilk Kuvayı Milliye’nin kuruluşu, işgalin Ödemiş’teki yansımaları, gizli cemiyetin kuruluşu, Belediye’de-Birgi’de-Ticaret Odası’nda yapılan toplantılar, alınan kararlar, tutumlar, hazırlıklar, bildiriler…tek tek ele alınıyor. “Zincirlikuyu”, “İlk Kurşun Savaşı” aktarılıyor…

Adlarını ilçemizin belli başlı tesislerine, yapılarına, kurumlarına… vermediğimiz için bir yerde unuttuğumuz ama asla unutmamamız gereken nice Ödemişli vatanseveri tekrar anımsıyoruz okurken…

Coşkun; Hacı İlyas Tepelerinde yapılan “İlkkurşun Savaşı”nın Kuvayı Milliye tarihimizdeki yeri ve önemi hakkında şöyle “Değerlendirme” yapıyor:

”1- Direniş halk tarafından yapılmıştır.

2- Ödemiş İlkkurşun Savaşı, Yunan’a karşı verilen ilk halk savaşıdır. İlk sivil örgütlenmedir.

3-Kuvayı Milliye ilk kez kurumsal ve örgütsel olarak ortaya çıkmıştır.

4- Emperyalist güçlere karşı bir başkaldırıydı.

5-İşgalciler açısından şaşırtıcı ve halka moral vericiydi.

6-Ödemiş direnişiyle Kuvayı Milliye dönemi başladı.

7-Yeni cepheler oluştu.”

Sonraki gelişmeleri göz önüne aldığımızda İlkkurşun Savaşı’mız, Kurtuluş Savaşı’nda kelimenin tam anlamıyla müstesna bir yere sahiptir. Coşkun’un cümlesiyle “İlkkurşun Savaşı, emperyalist yayılmacı egemenlere karşı halkın yiğit ve onurlu direnişinin tarihe geçen simgesidir.”

Ödemişliler olarak; bu yapıtı YAŞANILANLARIN BİR DAHA YAŞANMAMASI için okumalıyız, bilince dönüştürmeliyiz…

Değerli Büyüğüm Dr. Alev Coşkun’a bu değerli yapıtı için yeniden en içten saygılarımı sunuyorum…

_________________

* Kuvayı Milliye’nin Kuruluşu En Uzun 15 Gün Ödemiş Direnişi, Alev Çoşkun, Çağdaş Yayınları, Gözden Geçirilmiş-Düzeltilmiş 2. Bası, Şubat-1997, İstanbul.

** Ödemiş’te Kuvayı Milliye’nin Kuruluşu İLKKURŞUN SAVAŞI, Alev Çoşkun, Ödemiş Belediyesi Yıldız Kent Arşivi ve Müzesi Yayını No:9, Gözden Geçirilmiş Yeni Baskı, Ocak-2014, Ödemiş, 342 sayfa.