Mıncıklamak

Türk Dil Kurumu (TDK), Türkiye Türkçesi’nin resmi sözlüğünün sahibidir. Kurum aslında özerk olması gerekirken yani mali ve idari bakımdan bağımsız olması gerekirken 1980’de yapılan askeri darbenin ardından yapılan değişikliklerle resmiyete bürünmüştür. Neyse geçelim burayı.

TDK’nin internet sitesinde mıncıklamak sözcüğü ile ilgili olarak şu açıklama yer almış: “Örseleyecek veya biçimini bozacak gibi ellemek, sıkıştırma.” Örselemek de, “Yıpratmak, eskitmek, hırpalamak, zedelemek” anlamına geliyor. ‘Mıncık mıncık etmek’ deyimi de ‘çamur haline getirmek’ anlamında kullanılabilir: Çamurlaştırmak…

Bugün mıncıklamaktan basına geleceğim. Özellikle ‘Son dakika’ ve ‘Şok’ gibi dikkat çekici başlıklarla verilen haberlerden.

Farkındaysanız, artık TV ekranlarından doğru dürüst bir film, haber veya program izleyemez hale geldik. Elbette bunların bir nedeni var.

Bir programın aniden kesilerek canlı yayına bağlanması. Bir haber programı izlerken alttan, üstten, sağdan ve soldan kayan yazılarla dikkatlerin başka bir habere yöneltilmesi. İkide bir araya girerek kamu spotu, zorunlu yayın veya reklamların yayınlanması gibi…

5N 1K kuralına dikkat edilmemesini de yayıncılık anlamında ciddi eksikliklerden biri olarak söyleyebiliriz.

Haber sitelerinin çoğu hareket peşinde. ‘Ekşın’ olarak isimlendirilen hareketli ve yüksek perdeli tartışmalar da artık işin iyice zıvanadan çıkmasına neden oldu.

Haberin arka planını araştırmadan, ilk konuşanın veya bilgi verenin yönlendirmesi ile oluşturulan yanlı haberler de işin başka bir boyutu.

Hele okullardaki ‘şiddet’ haberleri. Ve kamera ya da gizli telefon çekimleri…

Bu tipten görüntüler, bir basın yayın kuruluşunun eline geçti mi artık o olayın mıncıklanmadık yeri kalmıyor. Haber çamurlaşıyor, neyin doğru neyin eksik olduğunu anlayamıyorsunuz. Ancak aradan çok zaman geçtikten sonra…

Lafı ilçemizde yaşandığı iddia edilen bir çocuk istismarı olayına getirmek istiyorum. İddia diyorum çünkü bana göre mahkeme sonuçları önemli.

Ödemiş Ticaret Odası Konferans Salonu’nda düzenlenen “Çocuklara yönelik cinsel istismar” konulu eğitim seminerinin ardından duyulan haber hepimizi üzdü. İstediğim halde katılamadığım ‘cinsel istismarın ne olduğu, sonuçlarının neler olabileceği ve nasıl önlenebileceği’ konulu seminer, gazetemizde yazıları yayınlanan Psikolog Rezzan Karluk ve ilçemizde avukatlık yapan Didem Zeyrek tarafından verilmişti.

Bu tür eğitim seminerlerinin yaygınlaştırılmasını dilemekle birlikte seminerlere gelenlerin genelde konuyu bilen eğitimli insanlar olduğunu hatırlatmak isterim. Kim organize ederse etsin buna benzer seminerlerin Milli Eğitim işbirliği ile velilere yönelik düzenlenmesi gerektiğine inanıyorum.

Çok sayıda güzel seminer oluyor ama dinlemeye gelenler, bir elin parmaklarının iki veya üçe çarpımı kadar: Sen, ben, bizim oğlan… 20-30 kişi ya da 40-50 kişi, etkinlikleri izlemek adına oradan oraya sürükleniyor. Salonları doldurmanın yöntemlerini birlikte bulmalıyız.

Gelelim şimdi asıl konuya:

O görüntüleri kim, hangi amaçla basına sızdırdı bilemiyorum ama bunun hiç de iyi olmadığını düşünüyorum. Gazeteci, elbette haber atlatma amacıyla hareket ediyor olacaktır ama hem sızdıranın hem de yayınlayanın doğru iş yapmadığına inanıyorum.

Ne yani, şimdi izleyen vatandaşlar jüri üyesi olup da konuyla ilgili karar mı verecekler?

Bu işin ilgili, yetkili ve uzmanları konuyu değerlendirir, araştırır ve karar verir. Cezası neyse de verilir.

Biliyorsunuz, mahkemelerden artık fotoğraf bile yayınlayamıyorsunuz. İlle de yayınlayacağım diyorsanız çizim yaptırıyorsunuz. O halde henüz bir duruşması bile yapılmamış ve karar verilmemişken bu tür olayları mıncıklamanın yararı kime?

Güvenlik kameraları izlemekle toplumun eline ne geçiyor anlamış değilim! BBG evi izlemek, kime ne kazandırdı!

Bence bizim toplum olarak biraz sarsılmamız ve kendimize “Bize neler oluyor?” diye sormamız gerekiyor…

Öğrencilerimiz soruyorlardı: “İzlemediniz mi hocam!” Herkes izlemiş, bir ben kalmışım izlemeyen. Meğer herkes Müge Anlı olmuş da haberimiz olmamış.