Kanuni düzenlemeye göre, nüfus kayıtları ancak mahkeme kararı ile düzeltilebilmekte olup idari bir işlemle nüfus kaydının düzeltilmesi mümkün olmamaktadır ancak maddi hatadan dolayı yanlış gözüken kayıtların dava açmadan nüfus müdürlüklerine yapılacak başvuru sonucu düzeltilebilmesi mümkündür.
Nüfus kütüğüne kaydı yapılmış olan kişiler(reşit olmayan kişiler için bu kişilerin velisi konumunda bulunan kişiler ya da eğer bulunuyorsa vasileri aracılığıyla), nüfus müdürlüğüne karşı yerleşim yerindeki Asliye Hukuk Mahkemesi’ne veya nüfusa kayıtlı olduğu yerdeki Asliye Hukuk Mahkemesi’ne dava açarak nüfus sicilindeki doğum tarihinin düzeltilmesini isteyebilir. Ancak unutulmamalıdır ki bu davalar yalnızca bir defa açılabilmektedir. Bunun sebebi ise açılan dava sonucunda kişinin gerçek yaşının tespit edilmiş olmasıdır.
Yaş düzeltme davasın açmak için gereken birtakım şartlar vardır. Şöyle ki;
*Yaşı düzeltilecek olan kişinin dış görünüşü, nüfusta yazılı olan yaşa uygun olmamalıdır.
*Kişi yaşını büyütmek istiyorsa, büyütmek istediği yaşta olan kardeşi olmamalıdır.
*Dava açan kişinin kardeşi varsa davayı açan kişi ile kardeşinin doğum tarihi arasında en az 180 günlük süre olmalıdır. Bu süreye uygun olmayan düzeltme talepleri mahkeme tarafından reddedilecektir.
*Yaş düzeltme davası açacak olan kişi hastane, doğumevi gibi bir kurumda doğmuş olmamalıdır. Çünkü bu resmi kurumlarda tutulan kayıtlar kesindir. Hâkim yaş düzeltme davalarında resmi kurumdaki doğum kaydını esas alıp bu kayda göre karar vermektedir.
*Yaş düzeltme davası ile düzeltilmesi talep edilen yeni tarih kişinin annesinin veya babasının ölümünden önceki bir tarihi işaret etmek zorundadır. Aksi takdirde dava reddedilecektir.
*Davacının düzeltme talep ettiği tarih, nüfusa tescil tarihinden sonraki bir tarih ve dava tarihinden sonraki bir tarih olamaz. Ancak doğum tarihinin somut delillerle açıkça ispatlanabildiği hallerde talep edilen tarih, tescil tarihinden sonraki bir tarih olabilme hali istisnadır.
*Daha önce yaş düzeltimi yapılmış olmamalıdır.
Yaş düzeltim davalarında yaşların kesin olarak tespitinin sağlanması için mahkeme tarafından okul kayıtları ve askere başlama tarihi gibi süreler dikkate alınır. Mahkeme sırasında aynı zamanda davacı kişinin dışarıdan nasıl bir fiziksel görünüme sahip olduğu da incelenir. Tanıklar dinlenir. Tüm bu delillere ve sürece ek olarak hâkim, davacının kemik yaşını gösteren belgelerin Adli Tıp ve Sağlık Kurulu aracılığıyla elde edilmesini isteyebilir.
Yaş düzeltisinin askerliğe etkisi
Askerlik Kanunu 81. Maddesine göre, askerlik çağına giren kişiler hakkında, mahkemece resmi hastane kayıtları esas alınarak verilen kararlar dışında, yapılan yaş değişiklikleri askerlik işlemlerinde dikkate alınmaz. Ancak, askerlik yoklamasında, nüfus kaydındaki yaş ile görünümleri uyumsuz olan kişiler için askerlik şubesi başkanının müracaatı üzerine Cumhuriyet savcılığı tarafından yaş düzeltilmesi davası açılabilir. Bu durumda dava sonucunda verilecek karara göre hareket edilir.
