Kıymetli okurlarım, geçtiğimiz günlerde Ödemiş gündemine oldukça hızlı giriş yapan bir konuya değineceğim bu hafta. Ödemiş Kent Konseyi tarafından Ödemiş Belediye Meclisi’ne Kadın Yaşam Merkezi’nin adının ‘Prof. Dr. Türkan Saylan’ olarak değiştirilmesi yönünde bir öneri sunuldu. Mecliste oldukça tartışmalı geçen önerinin oylama süreci sonrası konu komisyona gönderildi. Mecliste partilerin birbirinden farklı söylemleri, konuyu daha da alevlendirdi. Birer birer basın açıklamaları gelmeye başladı sivil toplum kuruluşlarından ve şaşırtıcı bir şekilde öneriyi sunmuş olan Ödemiş Kent Konseyi, açıklamayı yapan son kurum oldu.
Konuyu özetlemek gerekirse Ödemiş Belediye Meclisi Ekim Ayı Olağan Toplantısı’nın gündem maddelerinden 18. madde, şu şekildeydi: “Ödemiş Belediyesi Kadın Yaşam Merkezi’ne Çağdaş Yaşamı Destekleme Derneği Kurucu Başkanı Profesör Doktor Türkan SAYLAN adının verilmesi konusunun görüşülmesine dair Kültür ve Sosyal İşler Müdürlüğü’nün 10.09.2020 tarih, 16393 sayılı yazısı.”
Madde mecliste okunduktan sonra ilk yorum, AK Parti grubundan geldi: “Kadın Yaşam Merkezi’ne Türkiye’nin ilk kadın muhtarlarından olan Ödemiş’in ilk kadın muhtarı Ümmü Türe’nin isminin verilmesinin komisyonda değerlendirilmesini istiyoruz.”
Ardından MHP sıralarından Ceyhun Kınlı, “Türkan Saylan, kendi fikirleri doğrultusunda yaşamış bir hanımefendidir. Kendisine Allah’tan rahmet diliyoruz. Ödemiş’teki Kadın Yaşam Merkezi’ne isminin verilmesi, bizce şu sebepten uygun değildir ya da AK Parti’nin önerisiyle komisyonda görüşülsün. Sayın Türkan Saylan’ın Ödemiş’le tarihi ve kültürel hiçbir bağlantısı yoktur. Tarihsel ve kültürel anlamda hepimizi bağlayan bir isim teklif etmek istiyoruz. Bizce Mustafa Kemal Atatürk’ün muhterem valideleri Zübeyde Hanım’ın ismi uygundur” şeklinde öneride bulundu.
Tabi konu burada kalmadı. CHP sıralarından Nazan Dönmez, Ceyhun Kınlı’ya cevap niteliğinde, ” ‘Türkan Saylan isminin Ödemiş’e katkısı yoktur’ denmesi, bana göre çok yanlıştır. Türkan Saylan ismi bir duayen, bir ekoldür” şeklinde bir açıklama yaptı. AK Parti sıralarından Murat Öncel de, “Türkan Saylan kime göre duayen, kime göre değil o da tartışılır. Nazan Hanım’a göre duayendir, bana göre duayen değildir” diyerek tartışmanın seyrini değiştirdi. Tartışma sonunda ilgili madde, komisyona sevk edildi.
İlk basın açıklaması, Çağdaş Yaşamı Destekleme Derneği’nden (ÇYDD) geldi. Neden Kadın Yaşam Merkezi’nin adının Türkan Saylan olmasını istediklerine dair bir açıklama yerine Türkan Saylan’ın hayatını konu almışlardı. Diğer STK’lar da ÇYDD’yi desteklemişti. Bu sırada Ödemiş’te yerel basın, anket ve sokak röportajı yaparak nabız tuttu. Konu, gerçekten karmaşık hâl aldı. Her kesimden yorumlar gelmeye devam ederken öneriyi meclise sunmuş olan Ödemiş Kent Konseyi, sonunda bir basın açıklaması daha yaptı. Açıklamada önerilen üç ismin de (Türkan Saylan, Ümmü Türe ve Zübeyde Hanım) kendileri için önemli olduğunu ve yine üç ismin de yaşatılması için ellerinden geleni yapacaklarını, Belediye Meclisi üyelerinin takdirini bekleyeceklerini ve kararı kabul edeceklerini belirttiler.
Peki, asıl mesele neydi? Neden bu kadar büyümüştü bu durum? Aslında bakarsanız bütün bu tartışmalar ve açıklamaların tek sebebi siyasetti ve güzel ülkemin kaderi, yine siyasilerin emelleri arasında kalakalmıştı. Kadın Yaşam Merkezi’ne ya da herhangi bir binaya, parka, sokağa verilen isim neden bu kadar hassas konu haline geliyor? Anlamak zor çünkü ismi ne olursa olsun önemli olan; o binanın, parkın ya da sokağın işlevi ya da şehre kattığı güzellik değil midir? İsmi Türkan Saylan olsun, Ümmü Türe olsun ya da Zübeyde Hanım… Hepsi kıymetli isimler bizim için lakin farklı yerlerde farklı isimler kullanılabilecekken konunun “Hayır, benim dediğim isim olacak!” der gibi tavır sergilenerek geldiği nokta, Ödemiş’e nasıl bir katkı sağlayabilir ki?
Her siyasi parti ya da görüş kendi tarafına çekecekse nerede kaldı memlekete hizmet etmek? Hayır, aydınların konuya açıklık getirerek önemli olanın verilecek hizmet olduğunu anlatmaları gerekirken bu tartışma alevine odun atmaları ne diye? Şöyle bir gerçek de var: Zübeyde Hanım ismi, Ödemiş Kız Meslek Lisesi’ne verilmiş. Yani Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün annesinin adı, bir okula verilerek yaşatılıyor. Farklı bir yer olur, yine verilir Zübeyde Hanım ismi. Bence bunun dile getirilmesi, siyasi kaygıdan başka bir şey değildir. Diğer yandan ilk kadın muhtar Ümmü Türe. Bu zamana kadar sadece tarih ve kültür kitaplarında adı kalmış, kıymetli bir hanımefendi. Birileri isim önerince mi akla geliyor? Daha güzel şekilde ismi yaşatılamaz mı? Farklı bir öneride adı geçemez mi? Madem ismini yaşatmak telaşındayız(!)
Hepsini bir kenara bırakıp ÇYDD’nin açıklamasına gidiyor aklım. Basın açıklaması yapacaklarını duyduğumda konuya açıklık getireceklerini düşündüm, yalan değil lakin açıklamayı dinleyince Vikipedi geldi gözümün önüne. Yahu bir mevzunun var olduğunu düşünüp açıklama yapılacaksa eğer, “Neden Kadın Yaşam Merkezi’ne Türkan Saylan adının verilmesini istiyoruz?” diye yapılmaz mı? Ben yanlış mı düşünüyorum?
Prof. Dr. Türkan Saylan, bir bilim insanıdır. Siyasi görüşünden çok bizi ilgilendiren kısmı, memlekete yapmış olduğu katkılardır. Birçok hastalıkla mücadele için kurulmuş olan dernek ve vakıfların öncüsü olmuştur. Tıbbi alanda yazmış olduğu makaleler, yerli ve yabancı yayınlarda fazlasıyla yer bulmuştur. Bunun yanında ‘Türk kadını nasıl olunur’u hem ülkemize hem de dünyaya göstermiş bir şahsiyettir. Bu alanda da gençlere öncülük etmiş, maddi destek sağlamıştır. Başta da dediğim gibi siyasi görüşünden bahsetmeden de insanlığa yapmış olduğu katkılar anlatılabiliyor.
Şimdi gelelim asıl konuya. Prof. Dr. Türkan Saylan’ın ismi, Kadın Yaşam Merkezi’ne verilmeli mi? Bunu tartışacak merci belli ama madem herkes bir şeyler söylüyor konu ile ilgili, ben de söyleyeyim. Belli ki pek meraklıyız önemli isimleri Ödemiş’te yaşatmaya. O zaman… İşsizliğe çözüm için halk ortaklı bir fabrika açılsın. Adı, “….” olsun. Sonra gençlerimiz için büyük bilim merkezi açılsın. Adı, “…” olsun.
Gördüğünüz gibi açılmış ya da açılacak yerin isminin ne olacağı tartışmasından ziyade halka verdiği hizmet önemli. Sağa sola çekerek durumu kızıştırmak, bizi sadece yerimizde saydırır. Geçmişte ülke olarak bunun bedelini çok ağır ödemedik mi? Neden aynısını tekrar yaşayalım?
