ÖN ÇAPRAZ BAĞ YARALANMASI

featured
service
Paylaş

Bu Yazıyı Paylaş

veya linki kopyala

Diz ekleminde, kemiklerin bağlantısını sağlayan yapılar mevcuttur. Bu yapılardan biri de bağlardır. Dizin statik yapısını sağlayan dört ana bağdan birisi ön çapraz bağdır. Ön çapraz bağın ortalama uzunluğu 38 mm ve ortalama genişliği 11 mm dır. Ön çapraz bağ fonksiyonel olarak iki banda ayrılır. Bu bantların arasında anatomik olarak keskin bir sınır yoktur. Fark dizin hareketleri sırasında ortaya çıkmaktadır. Bir bölümü diz düz iken kemiğin öne hareketini engeller. Diğer bölümü ise diz ekleminin 60 dereceden 90 dereceye doğru hareketi sırasında kemiğin öne hareketini engeller. Yapılan çalışmalar göstermektedir ki bu sayede diz ekleminin hareket açıklığı sürecinde bağın belli lifleri sırayla gerginlik içerisindedir. Bu sayede eklemin mekanik stabilizasyonu sağlanmaktadır.

Ön çapraz bağ, ani dönüşler içeren spor aktivitelerinde, yana yürümede dize sağlamlık hissini verir. Ön çapraz bağın yaralanmasında ses duyulabilir. Yaralanma sonrası ödem ve ağrı oluşur. Diz ekleminde stabilizasyon problemi oluşur. Dizde hareket ve fonksiyon kaybı günlük yaşamı olumsuz yönde etkiler. Diz eklemin de boşluk hissi ve kontrol kaybı muayenede en belirgin tanı kriterleri arasındadır. Manyetik rezonans (MR) işlemi öncesi klinikte uygulanan özel testler (ön çekmece testi, lachman testi…) ile yırtığın varlığı tespit edilebilir.

Ön çapraz bağ yaralanması kısa dönemde her instabilite atağında eklem kapsülüne, kıkırdağa, menisküse ve diğer bağlara zarar verir. Eklem içi zedelenme miktarı artar. Uzun dönemde ise devam eden zedelenmeler kireçlenmeye sebep olabilir.

Ön çapraz bağın kısmı yırtılmasında cerrahi işlem olmadan sadece fizik tedavi uygulamaları ve rehabilitasyon ile iyileşmek mümkündür. Ödemin kontrol altına alınması için soğuk uygulaması yapılır. Yaralanmanın olduğu bölgede yırtığı arttırmayacak ve çevre dokulara zarar vermeyecek şekilde kan dolaşımın arttırmaya yönelik tedaviler ile iyileşme süreci hızlandırılır. Dokunun kendini sağlıklı bir şekilde, eskiye en yakın yapıda tamir edebilmesi için fizik tedavi önemlidir.

Yırtığın derecesi fazla ise cerrahi müdahale gerekebilir. Cerrahinin gerekli olduğu durumlarda, fizik tedavi ameliyat öncesi ve ameliyat sonrası şeklinde olmalıdır. Cerrahi öncesi dizde ödemi azaltmak ve tam eklem hareket açıklığını kazanmak önemlidir. Cerrahi sonrası rehabilitasyon beş fazdan oluşur. Faz bir yani İlk iki hafta maksimum koruma dönemidir. Hasta eğitimi, ağrı ve ödemi kontrol altına almak, ilk 7-10 gün içerisinde 0 ile 90 derece arası hareketi kazanmak ve kas inhibisyonunu önlemek fizyoterapistin öncelikli amaçlarıdır. Sonrasında orta koruma, minimum koruma ve kuvvetlendirme, ileri güçlendirme ve spora dönüş fazları gelir.

Ameliyat sonrası ilk 48 saat her saat başı 15 dakika, sonra ki günlerde en az 3-4 kez 15 dakika buz uygulanır. Fizik tedavi ve rehabilitasyon programı kapsamında ameliyatın birinci günü çift kanedyen ile tolere edebileceği kadar basılarak yürüme eğitimi verilir. 3 veya 4 hafta içerisinde tam yük verilmelidir. İlk iki haftalık dönemde dizi aktif şekilde düz hale getirmekten kaçınılmalıdır.

ÖN ÇAPRAZ BAĞ YARALANMASI