Değerli büyüğüm, Kuvayı Milliye idealinin yılmaz savaşçısı, ulusal çıkarları Atatürk çizgisinden milim şaşmadan savunagelen Dr. Alev Coşkun’un yayınlanışının üzerinden 10 yıl geçse de hâlâ güncelliğini koruyan Liberal Ekonominin Çöküşü* Küresel Kriz *Ulusalcı Ekonominin Yükselişi adlı eseriyle tanıştıracağım sizi. Üç hafta sürecek çünkü kapsamlı, zengin içerikli ve araştırma ürünü. Ekonomi konusunu işleyen kitapları, genellikle alanından kişiler okur. Kendine özgü bir dili vardır ekonomi biliminin. Eserin özellikle Ekonomide Devlet-Karma Ekonomi Uygulamaları başlıklı 2. bölümü, Coşkun’un New York Üniversitesi’nde yazıp savunduğu ve Ekonomi Doktoru (Dr.) ünvanını kazandığı tezine dayandırılmış.
Adından da anlaşılacağı gibi kitapta üç temel olgu -Küresel ekonomik kriz, liberal ekonominin çöküşü, ulusalcı ekonomi yaklaşımının yükselişi- ele alınıyor. Dikkatinizi çekti mi bilemem! Kapak düzenlemesinde 1. bölümün çözümünün 3. bölümde –yani liberal ekonominin çöküşüne çare olarak ulusal ekonomik yaklaşım- olduğu vurgulanıyor (*) işaretleriyle. İçsel bağlantıları sezdiriliyor. Açıkça kapaktan bile mesaj veriliyor.
Ekonomi kitapları, farklı bir dille ve kurguyla yazıldığından okunması zor oluyor ama Coşkun bunu değiştiriyor. Ekonominin okunmasını sağlayan bir biçem tutturuyor. Her bölüm, daha dar konuya odaklanmış alt başlıklara/bölümcüklere bölünüyor ve işleniyor.
*****
Kapitalizmin Gelişimi, Ekonomi Politikaları ve Küresel Krize Nasıl Gelindi? başlıklı 1. bölümden okurken aldığım notlarımla başlayalım. Kapitalizmin aşamaları, dört başlıkta incelenebilir:1-Ticaret, 2-Sanayi (18. yüzyıl), 3-Yüksek Kapitalizm (19. yüzyıl) ve 4-Finans Kapitalizmi (İkinci Dünya/Paylaşım Savaşı sonrası). Kapitalizm, emperyalizmden ayrı düşünülemez. Günümüzde de bu emperyalist politikalar, dev kapitalist şirketlerin finansman (kredi ve borçlandırma) yöntemiyle sürdürülüyor. İkinci Dünya/Paylaşım Savaşı sonrasında gelişen ekonomi politikalarının ürünü küreselleşme, özelleştirmeler eliyle kamu varlıklarını küresel sermayeye yağmalattı. Hâlâ sürüyor. Çözümü; ABD, Fransa, İngiltere ve İtalya’nın yaptığı gibi milli ekonomiye sahip çıkmak. Ekonomik Milliyetçilik ya da Ulusal Korumacılık şart! Marx’a göre; kendi işleyiş mantığından ve yapısından doğan nedenlerle kapitalist ekonominin dönemsel krizlere sürüklenmesi kaçınılmaz. Açıkçası; kapitalizmi benimsemiş ülkeler, mutlaka ve mutlaka krizler yaşayacaktır. Kapitalizm, diğer bir deyişle tüketim ekonomisidir. 1928 ile 2008 krizlerinin çıkış nedenleri aynı: KONUT KREDİLERİ. Günümüzde buna BETONA GÖMÜLEN EKONOMİ de deniliyor! Kapitalizm, kural olarak krizlerde elini taşın altına sokmaz. 1928 krizinde olduğu gibi. 2008’de özellikle ABD’de kamucu yaklaşılmış ama yeterli olmamıştır. AB; daha tutarlı, denetimli, çok içiçe geçmiş ülkelerden oluşan bir yapı olduğu için krizden görece daha az etkilenmiştir. Küresel krizden etkilenen Türkiye ekonomisi nasıl değerlendirilmelidir? Coşkun, 2011’de altı maddede şöyle sıralamış:“1-Türkiye ekonomisi dönem dönem hızlı büyümüş ancak bu büyüme sürekli olmamış, ardından tıkanıklıklar ve krizler gelmiştir. 2-Bu krizler, dünya ekonomisinden kaynaklananlar (1929, Asya ve Rusya Krizi ile 2008 gibi) dışında Türkiye ekonomisinin kendi yapısal sorunlarından da kaynaklanmaktadır. 3-Yapısal sorunları çözmek yerine yapay önlemlerle yetinilmiş, örneğin köklü bir vergi reformu ve gelir dağılımı politikası izlenmediği için dışardan kaynak bulunarak sorun çözülmeye çalışılmıştır. 4-Bu durum, Türkiye’yi ağır bir borç yüküne sokmuş hem de özellikle son 20 yılda ekonomi ancak sıcak para ile ayakta durur hale gelmiştir. 5-İzlenen bu yol kırılganlığı artırmış, yeni krizlerin temelini hazırlamıştır. 6-Sonuçta işsizlik, adaletsiz gelir dağılımı, eğitim ve insani indekslerde dünya ortalamasının çok gerisinde bir yapı oluşmuştur.“(s.122-123) Kısaca çıkarımlarım şunlar: Türkiye-IMF ilişkisi sorgulanmalı. Borcu borçla ödeme politikası bırakılmalı. Türkiye’miz, sıcak para simsarlarına cennet olmaktan kurtarılmalıdır.
Birinci Bölüm, 9./Değerlendirme ile sonlanıyor. Oldukça geniş tutulmuş. İkinci Bölüm öncesinde okura biraz soluklanma fırsatı yaratılmış. Ekonomik gerçekler, tablolarda gösterilmiş. Bu bir zorunluluk zaten.
Bölümü bitirirken katıksız bir kapitalizm yerine denetlenen, devletin derece derece ekonomiye müdahale ettiği bir EKONOMİK SİSTEM kurulması gerçeği bende oluştu. Paylaşayım şimdiden.
SÜRECEK…
____________
*Liberal Ekonominin Çöküşü* Küresel Kriz *Ulusalcı Ekonominin Yükselişi, Cumhuriyet Kitapları, 1. Baskı, Nisan-2011, İstanbul, 452 sayfa.
