İz Bırakanlar – Mutahhar Başoğlu

featured
service
Paylaş

Bu Yazıyı Paylaş

veya linki kopyala

İnsanoğlu yaşamı içerisinde topluma faydalı hizmetler yapmalıdır. Bir hayırlı evlat toprağa, bir fidan dikme, köprü, yol, okul, cami gibi. Güzel eserler bırakmak bu dünyadan ayrıldıktan sonra uzun yıllar insanın ismi konuşulur. İşte Ödemiş’imizin yetiştirdiği bir Mutahhar Başoğlu var. Geniş topraklara sahip varlıklı ve aydın bir ailenin çocuğu olarak 1910 yılında Ödemiş’te doğdu.

Mutahhar Başoğlu’nun babası İttihat ve Terakki hükümeti dönemimde 1914-1916 yılları arası Belediye başkanlığı yapan Şerif Beydir. Mutahhar Bey çocukluğu Kurtuluş Savaşı ortamı ve Cumhuriyet devrimlerine tanıklıkla geçmiş. Abisi Muzaffer Şerif’in 1919 yılında süngülenmekten bir Yunan askerinin merhameti sayesinde kurtulmasına şahit olmuştur. Ödemiş’te ilkokuldan sonra abisi gibi o da İzmir’de Amerikan Kolejinde okudu. Gençliği Dünya büyük bir savaşa doğru giderken ülkemizde Cumhuriyet devrimlerinin yerleştirilmek istenildiği bir ortamda yetişti. Liseden sonra Ankara Hukuk Fakültesine gitti. Başoğlu İsviçre’de beraber okuduğu Belkız Hanım ile yolu yıllar sonra Ödemiş’te kesişmiştir. Kudüs Doğumlu Belkız Elbi Türk kadının özgür iradesini taşra avukatlığında simgeleyen kolej öğrenimli bir kadın noterimizdir. Avrupa görmüş olması Mutahhar Beye inanılmaz seçenekler sunan sinemalar, müzeler ve daha sonra Ödemiş’te oluşmasını istediği kültürel ortam bu arada faşizm ve savaş rüzgarlarının estiği Avrupa acı olaylar yaşamaktadır. Bunlara da tanık olmuştur.

Mutahhar Bey İsviçre’den döndüğünde adliye vekâletinde hapishaneler başmüfettişi olarak göreve başlar. Ankara bürokrasisi arasında yıldızının parladığı bir dönemde Millet Vekili olmak isteyen Mutahhar Beyi Ödemişli Başbakan Şükrü Saraçoğlu “önce belediye başkanlığı yap” diyerek 1942 yılı belediye seçimleri için Ödemişe geldi. 1-10-1942 tarihinde yapılan belediye seçimlerinde belediye başkanı seçildi. Belediye başkanlığı dönemimde ilk işi incir fidanlığı kurmak oldu. 1946 yılında soğuktan bütün incir ağaçları kurumuştu. Osmanlı dönemimde hapishane olarak kullanılan ancak yıkıntı halinde bulunan hapishaneyi fakirlerin temizlenmesi için bir hamam yaptı. Ödemişte 1944 yılında erkek sanat okulunu öğrenime başlattı. 1939 yılı tarihinde eski istasyondaki buz fabrikasının yanına bir gazoz imalathanesi açtı. Ödemiş su ve elektrik idaresinin ziraat bankası ile anlaşma süresini dolmadan tekrar Ödemiş Belediyesine devri Başbakan Şükrü Saraçoğlu’nunda araya girmesi ile 31 Mayıs 1944 tarihinde gerçekleşti. Ödemiş Belediyesi su ve elektrik işletme idaresini ziraat bankasından geri alınırken, belediyeye ait birçok emlak satılarak bankaya olan borç kapatıldı. ,

Genişleyen Ödemişi yeni ve düzenli ve imar planına ihtiyacı vardır. 1940 yılında yol kanalizasyon ve aydınlanma hizmetleri Ödemiş’in her bir yerine yayılmamıştı. Yeni cadde ve sokaklar açılması için bir teşebbüse geçilse de Nafia Vekaleti önce planın yapılmasını şart koşuyordu. Başoğlu Saraçoğlu’ndan Ödemiş için daha büyük imkanlar elde etmeyi umuyordu. Nitekim Ödemiş’i büyük bir memleket hastanesi yapılmasını istiyordu. Belediye Başkanlığını bıraktıktan sonra serbest Avukatlığa başlayan Başoğlu Kültür yuvası faaliyetleri gösteren Ödemiş’te fikir ve sanat kulübü kurucuları arasında yer aldı

Bu dernek aracılığı ile verilen klasik müzik konserleri, konferans, ve seminerler bir çok il merkezinden daha yoğun olmuştu Bu arada bir koleksiyonel olarak yöresel değerleri toplamaya başlamış, 1960’lı 70’li yıllarda ödemiş te bir müze yokken onun evi bir müze gibi ziyaret edilir olmuştu. Hatta 1970’lerde beylik dönemine ait Birgi Ulu Camiden çalınan Kuran-ı Kerim-i kurtarmak için 1980’li yıllarda Mutahhar Başoğlu’ndan yardım istenmiş Kuran-ı Kerim bulunmuştur. Mutahhar Başoğlu 1816 metrekare diğeri 956 metrekare olmak üzere toplam 2.727 metrekarelik arsasını 1975 yılında müze binası yapılmak üzere hazineye bağışlayınca Ödemiş’te bir müze kurulması fikri gerçekleşmiş ve müze 1983 yılında tamamlanmıştır. Mutahhar Bey yıllar boyunca topladığı Osmanlı ve Cumhuriyet dönemine ait bakır ve gümüş eşyalar, cam eserler, çeşitli silahlar, süs eşyaları, el işlemeleri, yöresel giysi örnekleri gibi etnografık objektiflerin tümünü müzeye bağışlamıştır. Mutahhar Başoğlu ayrıca düşkünler ve kimsesizler yurdu yapılması için ölümünden az önce Tekelli’de bir tarla bağışlamıştır. Yapımına 1987 yılında bağışlanan Huzur evi 8 Ağustos 1990 tarihinde Ödemiş Belediyesi yaşlılar huzur evi olarak hizmete açılmıştır. Mutahhar Başoğlu hiç evlenmemiştir. Sadece Ödemiş Belediye başkanlığı dahil önemli bir kültür insanı olarak tanınır. 12 Eylül 1989 tarihinde ölmüştür. Mekanı cennet olsun.

İz Bırakanlar – Mutahhar Başoğlu