“Ne kadar egzersiz yaparsam o kadar hızlı kilo veririm” düşüncesi. Ancak tam da bu düşünce, bir türlü sonuca ulaşamamanın sorumlusu olabilir. Hatta daha fenası, onca egzersize rağmen üstüne kilo bile almak mümkün!
Bütün bunların sebebi, egzersiz-yağ yakma ilişkisinin düşünülenden çok daha farklı olması. Örneğin fazla egzersiz yapmak, iştahı ekstradan tetikleyebilir ve psikolojik açlık yaratabilir. Üstelik sürekli ağır egzersizler yapmak, daha fazla yemeyi hak ettiğimiz inancına yol açabilir. Bir de yağ tutmayı tetikleyen kortizol seviyeleri var.
Egzersizin iştahı arttırması
Sıkı bir egzersiz sonrasında herkese acıkma gelir. Bedenimizin yoğun egzersizlere verdiği ilk tepki, iştahımızı arttırmaktır. Aynı zamanda egzersiz yapıldığından daha çok yemeye meyilli oluruz. “Onca çalışmanın sonrasında iki dilim pizzayı hak ettim” diye düşünmek kolaydır. İşte sorun, tam da burada başlıyor. Psikolojik olarak yaktığımız kalorileri fazla, aldığımız kalorileri de az zannetmeye meyilliyiz.
Büyük 1 dilim pizza = 300 kalori
Yarım saat koşuyla harcadığımız kalori = 298 kalori
Fazla egzersiz yapmak
Kimilerimiz, egzersizleri abartmayı seviyor. Kilo vermek, yaza yetişmek, aşırı stresten kurtulmak gibi fazla egzersiz yapmak isteyebiliriz. Sonrasında “Şu an dünyayı yiyebilirim!” deyiveririz. Çok yorucu egzersizlerin ardından aşırı yeme isteği olması normal fakat bilinmesi gereken, bu aşırılık isteğinin metabolizmanın ihtiyacı değil psikolojik olduğu. Hissedilen açlık seviyesi, çoğunlukla bedenin ihtiyaç duyduğunun üzerinde oluyor. Eğer öğünümüzü bu hisle hazırlar ve yemeğe saldırırsak kilo almak kaçınılmaz olur. İradeyi kullanarak daha küçük porsiyonlara yönelmek, harcanan onca emeğin boşa gitmesini önler.
Kortizol hedefini sabote edebilir
İsmini çok sık duyduğumuz kortizol hormonu, ‘savaş veya kaç’ anında salgılanan hormondur. Gün içinde doğadaki gibi karşımıza yırtıcı bir hayvan veya ölümcül bir düşman çıkmıyor fakat iş ortamında yaşadığımız stres hayatta kalma dürtümüzü tetiklediği için bedenimizde aynı etkiyi yaratıyor. Yapılan araştırmalar, kortizol seviyesinin yükselmesinin iştahı arttırdığını ve vücudun yağ depolamasına neden olduğunu gösteriyor, bilhassa bel bölgesinde!
Egzersizler de kortizol seviyesini otomatik olarak yükseltiyor çünkü kas dokularımız yırtılıyor ve bedenin bunları onarması gerekiyor ancak aynı esnada kendimizi iyi hissetmemizi sağlayan endorfin de salgılanıyor ve eğer aşırıya kaçmadan düzgün bir şekilde egzersiz yapmışsak salgılanan endorfin miktarı, kortizolu dengelemeye yetiyor.
Dolayısıyla kortizol seviyen normalin üzerindeyse buna fazla stres veya az uykunun yanı sıra aşırı egzersiz yapmak, egzersizin bir zorunluluk haline gelerek stres yaratması, egzersizlerin monoton ve sıkıcı olması neden olabilir. Sürekli çok yorucu ve yoğun egzersiz yapmak, kasları fazlaca yıpratır ve beden durmadan onarma modunda olduğu için kortizol seviyeleri yükselir ve metabolizma hızı yavaşlar. Egzersizlerin sıkıcı hale gelmesi ve zorunluluğa dönüşmesi de stres yaratarak kortizol salınmasına neden olabilen bir etkendir.
Bu yazı gazetemizin 13 Ağustos 2021 tarihli sayısında yayınlanmıştır.
