KALKINMANIN İTİCİ GÜCÜ DEMOKRASİ VE KOOPERATİFLERDİR!-19 (Rusya)

 “Kooperatif yapmak,

maddi ve manevi kuvvetleri,

 zeka ve maharetleri birleştirmek demektir.”

                         Mustafa Kemal ATATÜRK

                                (1 Şubat 1931)

    Türüne ülkemizde az rastlanan sigorta kooperatiflerinin ilk örneği, 1958 yılında kurulan Birlik Sigorta’dır. Ortaklarının sigorta ihtiyaçlarına cevap vermek amacıyla Halk Bankası idarecileri ile Ankara’daki esnaf ve sanat temsilcileri tarafından kurulmuştur. Birlik Sigorta Kooperatifleri, ortaklarına onların ölüm, acz gibi sebeplerle Halk Bankası’ndan aldıkları kredileri ödeyememeleri durumunda yardımcı olabilmek düşüncesinden doğmuştur. 5’i tüzel, 50’si gerçek toplam 55 kurucu ortağı vardır. Kurucuları arasında Ankara ve İstanbul Halk Sandıkları, T. Esnaf Kefalet Kooperatifleri Birlik Kooperatifi ile dönemin Koordinasyon Bakanı, Ticaret Bakanı, Nevşehir Milletvekili gibi önemli devlet memurları ve tanınmış kooperatifçilerden Mustafa Cura, Nusret Namık Uzgören gibi önemli isimler yer almıştır. Bugün Halk Sigorta A.Ş. adıyla faaliyetini sürdürmektedir.

    Komşumuz sayılabilecek Rusya’da durum nasıldır? Sıra orada:

• Nüfusu 140 milyonu aşan ve dünyanın en büyük yüzölçümüne sahip ülkesi olan

Rusya’da özellikle 1998-2008 yılları arasında kooperatifçilik alanında önemli gelişmeler yaşandığı görülmektedir. Bu gelişmeler;

– Yeni tür kooperatiflerin ortaya çıkması,

– Eski tür kooperatiflerin yeniden biçimlendirilip geliştirilmesi,

– Hem nicel hem de niteliksel biçimlerde kooperatif sisteminin oluşumu ve güçlendirilmesi,

– Kooperatifler ve devlet arasındaki ilişkilerin etkin olması olarak sayılabilir.

• Rusya’da çok değişik kooperatif olmasına rağmen bazı sektörler ön plana

çıkmaktadır. Bunlar; tarım, kredi, tüketim, konut ve bahçe alanlarında kurulmuş kooperatiflerdir. 2013 Nisan’ında Rusya’da 18 BİN küçük ve orta tarım işletmesi, yaklaşık 280 BİN çiftlik ve 2 MİLYONU aşkın bireysel iştirak çiftliği kooperatiflere aittir. Rusya Federasyonu’nun 60 bölgesine yayılmış durumdadır.

• Kooperatifler Merkez Birliği (Centrosojuz) çatısı altında 3 BİNden fazla tüketim

kooperatifi vardır ve bunlar, 4 MİLYONdan fazla insanı örgütlemiştir. Bu Merkez Birliği ve ortak kooperatifler aracılığıyla yaklaşık 250 BİN kişi istihdam edilmektedir. 2010 rakamlarına göre tüketim kooperatiflerinin toplam iş hacmi, 4 MİLYAR Amerikan Doları’dır.

• 2009 verilerine göre Rusya’da faal olarak çalışan BİNi aşkın kredi kooperatifi

bulunmaktadır. Kredi Kooperatifleri, tarım kredi ve tüketim kredi kooperatifleri olarak faaliyet göstermektedir.  1997’de 16 olan kredi kooperatiflerinin sayısı, 2008’de 1467’ye yükselmiştir.

• Yapı kooperatifleri ise 68 bölgede, 84 ilde faaliyet yürütmektedir. Yüksek olan

banka faizleri ve karmaşık işlemlerden dolayı halk, kooperatifler aracılığıyla ev sahibi olmaya sıcak bakmaktadır. 2009 verilerine göre son beş yılda 20 BİNden fazla aile, konut kooperatiflerinin üyesi olmuş ve bu ailelerin yaklaşık 10 BİNİ ise 8 MİLYAR Ruble değerindeki gayrimenkullerini teslim almıştır.

• Rusya’da bahçe ve villa kooperatifleri, diğerlerine oranla daha fazla sayıda ortağa

sahiptir. 20 MİLYONdan fazla aile; sebze bahçeleri, villa ve bahçe arazilerine sahiptir. Bu araziler sadece tatil amaçlı değil, hem kendi ihtiyaçları hem de pazarın ihtiyacını karşılamak için meyve, sebze gibi çeşitli tarım ürünleri yetiştirmekte kullanılmaktadır. 2009 verilerine göre Rusya’da 67 bölge birliği ile birlikte 40BİN bahçe kooperatifi vardır.  

SÜRECEK

KAYNAKLAR:

– G-20 Ülkelerinde Kooperatifçilik, T:C. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı Kooperatifçilik Genel Müdürlüğü yayını, 2015, Ankara.

–  http://koop.gtb.gov.tr/ Erişim: 2.5.2020-23:32