İlk yardım hayat kurtarır

Geçtiğimiz günlerde Ödemiş Sanayi Sitesi’nde nedeni belirlenemeyen bir sebep sonucunda kalp krizi geçirerek hayatını kaybeden vatandaşın ardından ilk müdahalenin önemi akıllara geldi.

İlkyardım bilen vatandaşın neredeyse çok az olduğu bölgemizde yaşanan olumsuz durumlarda önlem alınmasının önemine dikkat çeken uzmanlar, ”Acil durumlarda sağlık ekipleri gelinceye dek yapılan müdahaleler, doğru olmadığı zaman kişiye maalesef daha fazla zarar verilebiliyor hatta ölümle sonuçlanabiliyor. Hızlı ve doğru ilk yardım uygulamaları ise hayat kurtarıyor. Bunun için ilk yardım eğitimi almayı ihmal etmeyin” dedi.

Uzmanlar, bazı durumlarda neler yapabileceğine dikkat çekerek yaşanan olumsuzluklarda yapılması gerekenler ile yapılmaması gerekenleri gazetemize anlattı.

Bayılma ve yanıkta ilk yardım

Bayılma anında hasta ya da yaralıyı sırt üstü yatırarak ayakları 30 cm yukarı kaldırılmalı. Solunum yolu açıklığını kontrol edilmeli. Üzerini sıkan giysiler gevşetilmeli. Kusuyorsa başı yan pozisyonda tutulmalı. Hastanın bilinci açık değilse derhal ambulans çağırılmalı.

Yapılması gerekenler ise şöyle: Ayılması için tokat atmak, sarsmak, su dökmek, alkol ya da kolonya koklatmak. Yanık varsa derhal ambulans çağırarak yanık bölgesi, tazyiksiz akan su altında tutulmalıdır. Şişliğe karşı saat, yüzük, bilezik vb. takılar çıkarılmalıdır. Yanan bölge, genişse veya derinse olası bir şok tablosunu önlemek için bir litre suya bir çay kaşığı tuz katıp içirilmeli ya da maden suyu içirilmelidir.

Yapılmaması gerekenler ise şöyle: Yanan yere diş macunu, yoğurt, işe yarayacağını düşündüğünüz kremler vb. sürmeyin. Aksi halde yanan bölge, enfeksiyon kaparak daha fazla zarar görebilir. Sıcak gibi aşırı soğuk da yanığa sebep olacağından yanık bölgesine doğrudan buz uygulamayın.

Kalp krizinde bu önlemlere dikkat!

Kalp krizi anında hastayı derhal en yakın sağlık kuruluşuna götürün veya ambulans çağırın. Ambulans gelinceye kadar hareketsiz kalmasını sağlayın. Giysilerini gevşetin ve sakinleştirin. Bilinci açıksa hastayı ‘yarı oturur’ pozisyonda (sırta yer ile 45 derece açı oluşturacak şekilde pozisyon verin) bekletin. Ortam havadar değilse camları açın. Bilinç kapalı, nabız alınamıyor veya solunum durmuşsa sadece ilk yardımcı sertifikası olan kişiler, temel yaşam desteğine başlayabilir. Doğru yapılmayan müdahaleler, kişiye daha fazla zarar verebiliyor hatta ölüme yol açabiliyor. Doğru ve hızlı ilk yardım uygulamaları ise hayat kurtarıyor. İlk yardım eğitimi almayı ihmal etmeyin.

Yapılmaması gerekenler ise şöyle: Hastayı sırt üstü yatırmayın, efor harcatmayın, öksürtmeye çalışmayın. Kalp krizinde ilk yardım rehberlerinde öksürtmenin yeri yoktur. Çünkü öksürtme, kalp krizi şüpheli hasta için kanama vb. istenmeyen sonuçlar doğurabilir.

Kan şekeri düşüklüğünde bilince bakılmalı

Sindirim yolu ile zehirlenmede sadece ağız zehirli maddeyle temas etmişse su ile çalkalayın. Zehirli madde, el ile temas etmişse sabunlu suyla yıkayın. Acil ambulans çağırın. Solunum yolu ile zehirlenmede cam, kapı vb. açarak ortamı havalandırın ya da hastayı temiz havaya çıkarın. Rahat nefes alabilmesi için yarı oturur pozisyonda tutun. Acil ambulans çağırın.

Zehirlenmede yapılmaması gerekenler ise şöyle: Özellikle yakıcı maddenin alındığı ve hasta, yaralının ne yiyip ne içtiğinin bilinmediği durumlarda hastayı kusturmayın. Kimyasal maddelerde kusturma, geçtiği yollarda tahribat yaratabiliyor.  Bununla beraber kan şekerinin ani düşmesi sonucu kişide terleme, hızlı nabız, titreme, yorgunluk, bulantı ve aniden acıkma hissi ortaya çıkar. Kan şekeri çok düşük olan hastalarda bilinçte alkol almış gibi değişiklikler olabilir. Böyle birini gördüğümüzde bu durumu aklımıza getirmemiz gerekir. Hastanın bilinci yerindeyse şekerli su verin. 15-20 dakikada düzelmezse sırt üstü yatırarak ayaklarını 30 cm kaldırın ve derhal ambulans çağırın. Kan şekeri düşük hastanın iki adet kesme şeker yemesi, hayat kurtarıcı olabiliyor. Bunların yanı sıra hastanın bilinci, yutamayacak kadar veya komutlarınıza yanıt veremeyecek kadar karışık ya da kapalı ise ağız yoluyla bir şey vermeye çalışmayın.

Ateş düşmezse tıbbi yardım isteyin

Yüksek ateşte çocukların her zaman havale geçirme riski olduğu bilinmeli. Çocuğun koltuk altını, kasıklarını, el bileğinin içleri gibi eklemlerini ılık suyla ıslatılmış bezle silin. Hastayı ılık suyla ıslatılmış havlu ya da çarşafa sarın. Ateş, bu yöntemle düşmüyorsa oda sıcaklığında küvete sokun ve duş almasını sağlayın. Ateş düşmezse tıbbi yardım isteyin. Çocuğu çok soğuk suyun altına tutmayın. Titrediği veya üşüdüğünü söylediği için ateşli çocukları sıkı giydirmek, kalın örtülerle örtmek ölümcül sonuçlar doğurabilir.

Boğaza bir şey kaçan hasta için bilinci açıksa da kapalıysa da hemen mutlaka ambulans çağırın. Bu arada kişi nefes alabiliyorsa ve bilinci açıksa öksürtün. Sırtına, iki kürek kemiği arasına 5-7 kez vurun. Cisim çıkmadıysa arkadan sarılıp gövdesini kavrayın. Bir elinizi yumruk yaparak başparmak çıkıntısını midenin üst kısmına, göğüs kemiğinin altına yerleştirin. Diğer elinizle yumruk yapılan elinizi kavrayın. Kuvvetle arkaya ve yukarı doğru bastırın. Cisim çıkıncaya kadar tekrarlayın. Bilinç kapalıysa ambulans gelene kadar temel yaşam desteği uygulaması yapın. Temel yaşam desteği uygulamasını sadece ilk yardımcı sertifikası olan kişiler yapabilir.

Yapılmaması gerekenler ise şöyle: Kişinin boğazına kaçan cismi elinizle çıkarmaya çalışmayın. Aksi takdirde cismi daha ileri itip solunum yollarını kapatmanıza neden olabilir.

Ece Köseoğlu