İl Özel İdareleri

İl Özel İdareleri’nin geçmişi, 1864 yılında Tuna Vilayeti için çıkarılan Vilayet Nizamnamesi ile başlıyor. Daha sonra 13 Mart 1913 tarihinde İdare-i Umumiye-i Vilayet Kanunu Muvakkati adı ile bütün yurtta hayata geçiriliyor. 1864 yılını İl Özel İdareleri’nin kuruluşu olarak kabul edersek 150 yıllık bir geçmişi var. 1913 yılında bütün yurtta uygulanmaya başlandığını düşünürsek İzmir’de de İl Özel İdare ve İl Genel Meclisi, 100 yıllık bir geçmişe sahip.

TBMM’de kabul edilen 6360 sayılı Büyükşehir Kanunu ile İzmir İl Özel İdaresi ve İl Genel Meclisi de ülkemizdeki diğer 29 İl Özel İdaresi ile birlikte son buldu. Böylece 100 yıllık bir ulu çınar, 30 ilde 30 Mart 2014 tarihinde sona erdi.

İl Özel İdareleri’nin görevleri ve üstlendiği kamu hizmetleri, Cumhuriyet’in ilk yıllarında çok daha fazla idi. O kadar ki eğitim hizmetleri Özel İdareler tarafından yönetilmekte, ilkokul öğretmenlerinin aylıkları dahil Özel İdare bütçesinden ödenmekteydi.

Özel İdareler, birçok ilde memleket hastaneleri kurmuştu ama zamanla Özel İdare’nin gelirleri azalmış; gelirler yetersiz kalında 1953 yılında 6134 sayılı yasa ile bedelsiz olarak hastaneler Sağlık Bakanlığı’na, 1983 yılında yürürlüğe giren 2828 sayılı yasa kimsesiz çocuklar ile düşkün kimselerin bakım ve koruma görevleri, Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu Müdürlüğü’ne devredilmişti.

Ben de İzmir İl Genel Meclisi’nde 18. ve 21. Dönem İl Genel Meclisi üyeliği yapmış biri olarak diyebilirim ki 21. Dönem İl Genel Meclisi üyeleri olarak 2009-2014 yılları arasında 332 birleşim gerçekleştirdik. 2242 karar aldık ve harcadığımız 693.000.000.00 TL ile İzmir’in 30 ilçesi ve 597 köyünde önemli hizmetler gerçekleştirdik.

İlimizin eğitim, sağlık, kırsal kalkınma, tarım, gençlik ve spor, çevre ve kültür, turizm ve sosyal hizmetler alanında halkımıza en üst düzeyde ve eşit hizmet sunabilmek için yoğun çaba harcadık. Birçok önemli karara ve ilklere imza attık. Ülkemizde diğer özel idarelere örnek olacak projeleri hayata geçirdik. Türkiye’de ilk defa köylerimizde temiz ve yaşanabilir bir çevre için “Özel İdareler ve Belediyeler El Ele” sloganıyla köylerimizin çöplerinin düzenli olarak toplanmasını sağladık.

Balçova Prenses Otel’i Kaya Termal Otel olarak İzmir ve Türkiye turizmine tekrar kazandırdık. Yıllardır atıl durumda bulunan arsalarımızı ve yapıları yeniden değerlendirdik. Urla’daki bir kısım yerlerimizi Katip Çelebi Üniversitesi’ne, eski Tekel binasını da Özel İdare binasına dönüştürmek için proje hazırlayıp ihale ettik.

Spor salonu olmayan üç ilçemiz Kiraz, Beydağ ve Karaburun’a bu hizmetleri sunduk. Her yıl rutin olarak köylerimizin yollarının bakım ve onarımını yaptık. Köy ilköğretim okullarının bakım ve onarımından soğuk hava depolarının ve soğuk süt tanklarının verilmesini köylere hizmet götürme birliklerine bütçeden en büyük  payların ayırarak gerçekleştirdik.

30 Mart 2014 tarihinde 6360 sayılı Büyükşehir Kanun ile Türkiye’de kapatılan 30 il özel idaresinin biri olan İzmir İl Özel İdaresi ve onun karar organı İzmir İl Genel Meclisi’nin de böylece görevine son verildi. İzmir İl Özel İdaresi’nin mal varlıkları ve çalışanları, belediyeler ve bakanlıklara devredildi. 150 yıllık geçmişi olan, içinde İzmir İl Özel İdaresi’nin de bulunduğu 30 il özel idaresi kapatılmış oldu.