Gıda etiğini konuştular

İzmir Büyükşehir Belediyesi desteği ile Tarım ve Gıda Etiği Derneği’nin (TARGET) düzenlediği 2. Uluslararası Tarım ve Gıda Etiği Kongresi, İzmir Ahmed Adnan Saygun Sanat Merkezi’nde başladı. Yarına kadar sürecek kongrenin açılış konuşmasını yapan İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Tunç Soyer, belediye olarak kapsamlı bir tarım stratejisi geliştirdiklerini kaydetti. Başkan Soyer, “Temel hedefimiz, üreticinin doğayla uyum içinde üretmesini sağlamak, herkesin sağlıklı ve ucuz gıdaya erişimini mümkün kılmak ve refahın artması” şeklinde konuştu.

Kongreye İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Tunç Soyer, İzmir Büyükşehir Belediyesi Genel Sekreteri Dr. Buğra Gökçe, Gıda Etiği Derneği (TARGET) Yönetim Kurulu Başkanı Prof. Dr. Cemal Taluğ,İzmir Köy-Kop Yönetim Kurulu Başkanı Neptün Soyer ve birçok akademisyen ile İzmir Büyükşehir Belediyesi bürokratları katıldı.

“Gıda sistemi, halk sağlığını tehdit ediyor”

Küresel gelişmelerin tarım ve gıda sistemindeki etik boyutlarını tartışmayı beraberinde getirdiğini belirten Başkan Soyer, şöyle devam etti: “Gıda fiyatlarındaki artış, çiftçinin toprakla bağının koparılması, sağlığı tehlikeye atan GDO, yediğimiz her üründe rastladığımız gıda hileleri, kimyasal tarımın yaygınlaşması, suların ve toprağın kirlenmesi gibi onlarca farklı olumsuzluk, bu tartışmaların ana eksenini oluşturuyor. Dolayısıyla gün geçtikçe mevcut tarım ve gıda sisteminin halk sağlığını tehdit ettiği, kaynakların dev tekeller tarafından hunharca tüketildiği ve bırakalım geleceği, bugünün dünyasının bile yaşanamaz bir hale geldiği bir süreç yaşıyoruz”.

“Sürdürülebilirlik, etik sayesinde sağlanabilir”

Esas tartışılması gereken noktalardan birinin de etik ilkelerin hukuki bir çerçeveye dönüştürülmesi zorunluluğu olduğuna işaret eden Başkan Soyer,“Etik ilkeler hukukunun temel öncüllerini oluşturmadığı sürece çözümün toplumsal yaşamda vücut bulması mümkün olmaz. Hukuk, etik ilkeler üzerinden türetilmeli ve bu etik değerler çerçevesinde ete kemiğe bürünmeli. Üretilenin adil paylaşılmaması, açlık, sağlıklı gıdaya erişememe, toprağın ve suyun kirletilmesi, biyoçeşitliliğin azalması, emek sömürüsü gibi onlarca sorun çözümü etiğin tartışılması, etik ilkelerin toplumsal bir bilinç oluşturması ve bu değerler üzerinden bir hukuk sistemi inşa etmekle mümkün olabilir. Ağzımızdan düşürmediğimiz sürdürülebilirliği ancak bu şekilde sağlayabiliriz.”

Doğayla uyum

Soyer, dünyanın ve ülkemizin geçirdiği süreçlere karşı doğayı iyi okuyarak özüne dönen üreticiyi toprakla buluşturan ve üretileni herkesle adil bir biçimde paylaşan kapsamlı bir tarım stratejisi geliştirdiklerini söyledi. Başkan Soyer, sözlerini şöyle tamamladı: “Temel hedefimiz, üreticinin doğayla uyum içinde üretmesini sağlamak, herkesin sağlıklı ve ucuz gıdaya erişimini mümkün kılmak ve refahın artması. Bunu yerelin dinamiklerini, geçmişten gelen miras ve kültürü koruyup geliştirmekle sağlayabiliriz. Bu anlamda tarım ve gıda sisteminin etik boyutlarının tartışılacağı, etik farkındalıkların gelişmesini ve kamusal alana sirayet etmesini sağlayacak bu kongrenin İzmir’e ve tarım vizyonumuza da çok değerli katkılar sunacağına yürekten inanıyorum” ifadelerini kullandı.

“Gıda hileleri, aldı başını gidiyor”

Kongre hakkında bilgi veren Tarım ve Gıda Etiği Derneği (TARGET) Yönetim Kurulu Başkanı Prof. Dr. Cemal Taluğ, “Gıda hileleri aldı başını gidiyor. İçeriği hiç bilenmeyen gıdalar, soframızda yer alıyor. Kırsal alanda da bir ıssızlaşma söz konusu. Mevsimlik tarım işçilerinin sorunları var; toprakların betonlaşması, suların israfı, biyolojik çeşitliliğin yok olması, iklim değişikliğini umursamayan tarım çalışmaları var” dedi.

“Doğaya bir saygısızlık var”

Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü Türkiye Temsilcisi Yardımcısı Dr. Ayşegül Selışık, “Tarım ve gıda etiğinde gıdaya saygı duymamız, üreten çiftçiye saygı duymamız gerekiyor. Hangi koşullarda nasıl ürettiğini düşünmemiz gerekiyor. Kooperatifleşmenin önemi büyük, tarımda yeniliklerin benimsenmesi gerekiyor” diye konuştu.

Avrupa Tarım ve Gıda Etiği Birliği’nden Prof. Dr. Carl Walther Matthias Kaiser ise “Küresel olarak bir saygısızlık var, ekolojiye saygısızlık var ve bunların sonucu olarak biyoçeşitlilik kaybı olmuştur. Estetik konusunda bir saygısızlık var, hayvan refahına, tarım yapanlara, insan haklarına saygısızlık var. Ciddi bir beslenme sorunu var. Tarımsal bir büyümeye ihtiyacımız var” dedi.

“Yeni bir şeyler söylemeliyiz”

Etik Duyarlılığımız ve Ülke Ekonomisine Katkı adlı panelin moderatörlüğünü yapan Başkan Tunç Soyer’in eşi ve İzmir Köy-Koop Yönetim Kurulu Başkanı Neptün Soyer, kısa konuşmasında şunları söyledi:  “Küreselleşen ekonomide Türkiye’nin hafızasında İzmir, Mithat Paşa’dan günümüze kadar gelmiş kooperatifçiliğin izlerini taşıyor. Kooperatifçiliğin şahlandığı, Atatürk’ün hem teoriyi hem de uygulamayı buluşturduğu Cumhuriyet döneminde çok yol kat edilmiş. Cumhuriyeti daha ilan etmeden, meclis kurulmadan önce Atatürk, kooperatif şirketler yasası çıkarmış. Bu çerçevede 77 madde hazırlamış ve meclise getirmiş. Köy enstitüleri, başka bir model olmuş. Ne yazık ki şahlanma, 1980’de duraklamaya dönmüş, bu yüzden artık yeni bir şeyler söylemeliyiz. Bizim bir araya gelmemiz, belki buna vesile olacaktır.”

Büşra Boyar