Doğa turizminde potansiyel çok, hareketlilik az

Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü 4. Bölge Müdürlüğü’nün hazırladığı İzmir İlinde Doğa Turizmi Master Planı’na göre Ödemiş, 20 farklı doğa turizmi aktivitesi açısından potansiyel taşıyor. 30 ilçe arasında doğa turizmi açısından ilk üçte yer alan Ödemiş, buna karşın turizmden aldığı pay ve tanınırlıkta beklenenin uzağında kalıyor. İzmir Valiliği YİKOB ve İzmir Kalkınma Ajansı’nın “Efeler Yolu Projesi” ise Ödemiş’te doğa ve kültür turizminin gelişimi açısından bir umut ışığı olarak görülüyor.

“Deniz-kum-güneş” ağırlıklı geleneksel turizme alternatif olarak 2000’li yıllarla birlikte daha fazla ilgi görmeye başlayan doğa turizmi konusunda 2023 yılına kadar İzmir’de uygulanacak yol haritasını yansıtan Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü’nün İzmir İlinde Doğa Turizmi Master Planı’na göre Ödemiş, İzmir’in doğa turizmi açısından önemli bir merkezi olarak gösteriliyor. Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü, Ödemiş’te doğa turizmi açısından Gölcük Gölü Sulak Alanı, Bozdağ, Birgi ve Bademli’yi İzmir’de öne çıkan merkezler arasında gösteriyor.

TABİAT PARKI YOK, TABİAT ANITI VAR

İzmir’de 10 ayrı Tabiat Parkı bulunurken Ödemiş’te herhangi bir tabiat parkı bulunmuyor. Buna karşın Ödemiş, İzmir’deki 10 tabiat anıtından birine, Anadolu Kestanesi Tabiat Anıtı’na ev sahipliği yapıyor. Sulak Alanlar ve Ramsar Alanları arasında ise Ödemiş’teki Gölcük Gölü arasında bulunuyor. Ödemiş’teki tabiat anıtı ve sulak alanın bilinirliği ise ülke seviyesi olarak gösteriliyor.

İzmir’de uluslararası bilinirlik anlamındaki tek sulak alan ise Gediz Deltası Sulak Alanı ve Ramsar Alanı olarak göze çarpıyor. Belevi Gölü, Gebekirse Gölü, Gölcük Gölü, Küçük Menderes Nehri ve Deltası, Bakırçay Nehri ve Deltası Sulak Alanlarının Yönetim Planlarının bulunmaması ise zayıf bir yön olarak öne çıkıyor. Mesire yeri yönünden de İzmir’deki ilçelerin gerisinde olan Ödemiş’te Orman İşletme envanterindeki Ahrandı ve Bozdağ’daki Mermeroluk dışında mesire alanı bulunmuyor.

Bozdağlar ve Aydın Dağları üzerinde yer alan çok sayıda yaylanın büyük potansiyel taşıdığının aktarıldığı Master Plan’da bu nedenle yayla turizminde Ödemiş ve Bergama’nın ön planda olması gerektiği belirtiliyor.

20 AYRI AKTİVİTE YAPILABİLİR

Doğa turizmi aktiviteleri açısından 22 aktivite potansiyeli taşıyan Menderes ilçesi, İzmir’deki 30 ilçe arasında ilk sırada yer alırken Ödemiş, 20 aktivite ile ikinci sırayı Kemalpaşa ilçesiyle paylaşıyor. Master Plan’a göre Ödemiş’te mağaracılık, dağ bisikleti, dağcılık, dağ-yayla gezisi imkanı, peyzaj güzelliği, kamping, düzenlenmiş doğa gezisi rotası, kış sporları merkezi, şelale görme imkanı, estetik baraj ve göl görme imkanı, yaban hayatı geliştirme sahası, endemik bitkilerin gözlemi, köy pazarları, gastronomi gezisi, tarihi eserler, agroturizm, yamaç paraşütü gibi hava sporları, izcilik, festival turizmi alanlarında potansiyel bulunuyor. Master Plan’a göre pansiyonculuk Ödemiş’te henüz potansiyel taşımıyor.

Potansiyel arz eden 20 aktiviteden yeterli payı henüz alamayan Ödemiş’te düzenli olarak ilgi gören turizm alanları tarihi eserler, yayla turizmi, köy pazarları, Gölcük, Birgi, Bozdağ’a düzenlenen turlar ve doğa gezisi rotaları olurken dağcılık da Bozdağlar’da yasak olması itibariyle yalnızca Aydın Dağları’nda gerçekleştirilebiliyor. Peyzaj güzelliği, Bozdağ Ovacık’tan ve Aydın Dağları’ndan yamaç paraşütü, gastronomi gezisi gibi alanlarda ise ender olarak organizasyon düzenleniyor.

DAĞCILIK VE KIŞ SPORLARI YASAKLARA TAKILIYOR

Kış sporları alanında ise Bozdağ’da can güvenliği gerekçe gösterilerek uzun zamandır devam eden yasaklamalar nedeniyle hem organizasyon düzenlenemiyor hem de Bozdağ Kayak Merkezi’nden yararlanılamıyor. Ege Bölgesi’nde önemli bir potansiyel taşıyan Bozdağ’da tırmanışlar ve dağcılık şenliği gibi organizasyonlar da benzer gerekçelerle yasaklı. Bölgede mağaracılık açısından önem taşıyan Subatan Yaylası’ndaki düdenler de keşfedilmeyi bekliyor. Bölgede önemli potansiyel taşıyan mağaracılık, yamaç paraşütü, dağ bisikleti gibi alanlarda ise herhangi bir ulusal veya uluslararası organizasyon düzenlenmiyor.

BOZDAĞ KAYAK MERKEZİ SAKLIKENT İLE KIYASLANIYOR

Master Plan’da halihazırda kapalı durumda olan Bozdağ Kayak Merkezi, Antalya’nın Kemer ilçesindeki Saklıkent Kayak Merkezi ile kıyaslanırken yapı olarak benzeyen Saklıkent Kayak Merkezi’ndeki iyi uygulamaların Ödemiş’te de örnek alınabileceği belirtiliyor. Master Plan’da Ödemiş’teki turizm tesislerinin yatak kapasitesinin yetersizliği, ev pansiyonculuğun henüz beklenen seviyede olmayışına dikkat çekiliyor.

SÜRDÜRÜLEBİLİR STRATEJİLER

İzmir’de ortaya konulan Doğa Turizmi potansiyelinin harekete geçirilmesi ve sürdürülebilir olması için ise Doğa Turizmi yatırım projelerini uygulanmak için gerekli teşviklerin sağlanarak yatırımların arttırılması, sürdürülebilir doğa turizmi ürünlerinin, turistik kalkınma sürecinde zarar görmek yerine, faydalı olan yerel çevre, toplum ve yöre kültürüyle uyum içinde işlenmesi, yüksek potansiyele sahip ilçelerde yerel kalkınmada doğa turizmin güçlü bir araç olarak öne çıkarılması gibi gelişme stratejilerinin vakit kaybetmeden izlenmesi gerekiyor.

TANITIM VE MARKALAŞMA VURGUSU

Doğa Turizminden Ödemiş gibi potansiyeli yüksel ilçelerin beklediği payı alabilmesi için pazarlama stratejileri de önem taşıyor. 2023 yılına kadar olan dönemi kapsayan Master Plana göre pazarlama stratejilerinin önemli doğal ve kültürel kaynak değerlere sahip alanlarda markalaşmanın sağlanması, doğa turizmi ürünlerinde toplam kalite yönetimi ile sertifikasyonun etkin kılınması, toplumun farklı kesimlerine uygun fiyatta, kaliteli turistik ürün alternatiflerinin sunulması ve Doğa Turizmi faaliyetleri için satış ve tutundurma (tanıtım, reklam, halkla ilişkiler alanlarında) şeklinde izlenebileceği belirtiliyor.

“EFELER YOLU” ÖNEMLİ BİR FIRSAT

Master Plan’da atılması gereken adımların bazılarının İzmir Valiliği YİKOB ve İzmir Kalkınma Ajansı’nın birlikte hayata geçirdiği Ödemiş’te Lübbey, Gölcük, Bozdağ, Birgi, Ovacık Yaylası, Bademli, Hamamköy gibi bölgeleri de kapsayan Efeler Yolu Projesi ile atılması bekleniyor. Çalışmalarına başlanan proje, Bornova sırtlarından başlayıp Bozdağlar ve Aydın Dağları üzerinden Pamucak’a inen 350-400 kilometrelik bir yürüyüş rotası oluşturulması, yürüyüş rotasında bulunan efe yatakları ve efe mezarlarının saptanması, söz konusu güzergahtaki yerleşim birimleriyle efelik tarihinin ilişkilendirilmesi, ana destinasyon üzerindeki köylerin ev pansiyonculuğuyla ilgili potansiyellerinin belirlenmesi gibi adımları içeriyor.

Başar Uçar