'Antibiyotik yaygın kullanılırsa etkisizleşir'

13-19 Kasım Dünya Antibiyotik Farkındalık Haftası kapsamında Ödemiş Devlet Hastanesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Uzmanı Zerrin Kara, antibiyotik kullanımı hakkında vatandaşa bilgiler verdi. Kara, antibiyotiklerin faydalı etkilerinin yanı sıra önemli bir halk sağlığı sorunu olduğunu kaydederek, “Antibiyotik direnci ve akılcı olmayan antibiyotik kullanımı sebebiyle tedaviler uzamakta ya da daha ciddi sorunlar yaşamaktayız. Çünkü günümüzde ‘Akılcı Antibiyotik Kullanımı’, Dünya Sağlık Örgütü gibi uluslararası ve ulusal birçok kuruluş ve otorite tarafından çağımızın en büyük sorunlarından birisi olarak kabul edilen antimikrobiyal direnç olgusu ile mücadelede en temel basamaklarından biri olmuştur. Bu sebeple de 18 Kasım günü tüm dünyada ‘Antibiyotik Farkındalık Günü’ olarak kabul edilmiştir. Antibiyotikler, özellikle gereksiz yere yaygın ve yanlış kullanıldığında hızla direnç gelişebilir. Antibiyotik direnci, bakterilerin antibiyotik varlığında çoğalabilmeleri ve canlılıklarını sürdürebilmeleri durumudur. Antibiyotik kullanımı arttıkça doğal olarak bakterilerle antibiyotiklerin karşılaşmaları artar ve bakteriler, antibiyotikli ortamda yaşamaya uyum gösterirler. Başka bir deyişle antibiyotikler, bakterileri etkilemeyebilir ve dirençli bakterilerin oluşturduğu enfeksiyonlar, hayatı tehdit eder duruma geçebilir” ifadelerini kullandı.
 

“Ülkemizde antibiyotik kullanımı çok yaygın”

Kara,”Bugün dirençli bakterilerin neden olduğu enfeksiyon hastalıkları, dünyada ve ülkemizde insanlığı tehdit eden, ciddi bir sorun haline gelmiştir. Diğer taraftan uzun süredir dirençli bakterilere etkili olabilecek yeni antibiyotikler de geliştirilememiştir. Eğer antibiyotik kullanımı kontrol altına alınamazsa kolaylıkla tedavi edilebilecek bir enfeksiyon hastalığı bile zamanla direnç nedeniyle ölümcül olabilir. Ülkemizde antibiyotikler, en çok kullanılan ilaçlar içerisinde hala birinci sıradadır ve ne yazık ki yapılan araştırmalar, bunların önemli bir kısmının gereksiz ya da yanlış kullanıldığını ortaya koymaktadır. Örneğin; nezle, grip gibi antibiyotik tedavisine hiç gerek olmayan hastalıklarda bile ülkemizde yaygın olarak antibiyotik kullanıldığı tespit edilmiştir. Özellikle grip ya da nezle gibi virüslere bağlı solunum yolu enfeksiyonlarında antibiyotiklerin tedavide yeri olmadığını unutulmamalıdır. Nezle ve grip için hastalığın ilerlememesi, enfeksiyon etkeninin topluma yayılmaması için yatak istirahatı, izolasyon, C vitamininden zengin beslenmek ve bol sıvı alımı yeterli olabilir” dedi.

“Antibiyotik, yalnızca enfeksiyon tedavisi için önerilmelidir”

Bu konudaki diğer bir sorunun antibiyotiklerin kullanılması gerektiği durumlarda ilacın hekimlerin önerdiği doz, şekil ve sürede kullanılmaması olduğunu da belirten Kara, “Akılcı antibiyotik kullanımı konusunda halkımız, hekim reçete etmedikçe antibiyotik kullanmamalıdır. Özellikle grip ya da nezle gibi virüslere bağlı solunum yolu enfeksiyonlarında antibiyotiklerin tedavide yeri olmadığını unutmamalıdır. Hekim önerdiğinde antibiyotikleri mutlaka verilen doz, şekil ve sürede kullanmalıdır. Hekimlerimiz, antibiyotikleri yalnızca bakteri enfeksiyonlarının tedavisi için önermelidir. Bu enfeksiyonların doğru tanısı için gerektiğinde laboratuvar ile işbirliği yapmalıdır. Grip ve nezle gibi virüslere bağlı solunum yolu enfeksiyonlarının tedavisinde antibiyotiklerin yeri olmadığını hastalara iyice anlatmalı, hasta ısrar etse bile bu gibi durumlarda antibiyotik önermemelidir. Eczacılarımız, Sağlık Bakanlığı kontrolsüz kullanımı önlemek için antibiyotiklerin reçeteyle satılması zorunluluğu getirmiştir. Antibiyotiğin soğuk algınlığı, nezle gibi virüslere bağlı hastalıklarda kullanılmayacağı konusunda bilgilendirme yapmalı, antibiyotiklerin mutlaka reçete ile kullanılması gerektiği konusunda bilgi vermeli ve hekime yönlendirmelidir. İlaçların hastane ve eczane ortamından çıktıktan sonra uygun olmayan saklama koşullarında etkinliğinin azalabildiği, hatta zararlı etkilerinin ortaya çıkabileceği vurgulanmalıdır” dedi.

Kara, antibiyotiklerin ateş düşürmeye, ağrı dindirmeye, virüslere bağlı enfeksiyonları tedavi etmeye yaramadığını ifade ederek yaygın ve yanlış kullanıldığında direncin gelişerek etkisiz hale geldiğine vurgu yaptı.

Ece Köseoğlu