YER ALTI SU SEVİYELERİ YÜKSELECEK ENERJİ MAALİYETLERİ DÜŞECEK

Türkiye'nin ilk yer altı suyu besleme tesisi Küçükmenderes Havzası'na

Devlet Su İşleri 2. Bölge Müdürlüğü, Küçük Menderes havzasındaki su kaynaklarının geliştirilmesi için baraj ve göletler ile depolama olanağı bulunmayan yüzey suyunun bir kısmının yapay gölet-havuz yöntemi ile yeraltı suyunu beslemesine yönelik projeyi Gökçen'de hayata geçiriyor. Tire'deki Eğridere Çayı'nda hayata geçirilecek proje ile kış mevsiminde yaklaşık 15 milyon metreküp suyun yeraltında depolanması ile bölgedeki yer altı suyu seviyelerinin yükseltilmesi hedefleniyor.

Türkiye'de bir ilk olan yer altı suyu suni besleme tesisiyle ilgili bilgi veren DSİ 2. Bölge Müdürü Hayati Çelenk, Küçük Menderes havzasındaki 88 bin 500 hektarlık ekilebilir tarım arazisinin 33 bin hektarlık bölümünün sulanması için bölgede inşa edilen 7 adet barajın yanı sıra yer altı depolama tesisiyle 2 bin hektar daha tarım arazisine sondaj kuyularıyla sulama suyu temin etmeyi amaçladıklarını belirtti.

'BARAJ VE GÖLETLERLE 33 BİN 929 DEKAR SULANACAK'

Çelenk, 'Küçükmenderes Havzası 3502 km2'lik su toplama alanına sahip Ege Bölgesinin en önemli tarım ve su kaynaklarına sahip havzalarından biri. Havza da beş yüz bine yaklaşan nüfusun ekonomisi önemli oranda sulu tarıma dayanmakta olup, ekilebilir ve sulanabilir tarım arazisi büyüklüğü yaklaşık olarak 88 bin 500 hektardır. DSİ 2.Bölge Müdürlüğümüzce havzada depolanabilir tüm yüzey suyu kaynakları projelendirilmiş olup havzada toplamda 33 bin 929 hektar alanın baraj ve göletlerden sulanması öngörülmüştür.

Beydağ Barajı ile sulamaya açılan alan 19 bin 650 hektar sulama alanı ile birlikte yapımı inşa halinde olan ve planlama çalışmaları tamamlanan toplam 7 adet barajla da 33 bin 31 ha alanın sulamaya açılması planlanmaktadır. Havzada yine DSİ 2. Bölge Müdürlüğünce yapılan hidrojeolojik etütlerle yeraltı suyundan yılda 231 milyon metreküp su çekilebileceği belirlenmiştir. Ancak Havza da depolanabilir baraj ve Göletler ile Hidrojeolojik etütlerle ortaya konan yer altı suyu potansiyeli havzadaki tarım arazilerinin tümünü sulama ihtiyacını karşılamamaktadır.

'İLK PROJE EĞRİDERE ÇAYI ÜZERİNDE TİRE GÖKÇEN'DE YAPILACAK'

Havzadaki su yetersizliği ve suya olan yoğun talep DSİ 2. Bölge Müdürlüğümüzü yeni mühendislik çözümlerine yöneltti. Havza su kaynaklarının geliştirilmesi için baraj ve göletlerde depolanamayan (depolama olanağı bulunmayan) yüzey suyunun bir kısmının yapay gölet-havuz yöntemi ile yeraltı suyunu beslemesine yönelik proje geliştirildi. Suni gölet, havuzlardan sızdırma ile yeraltına su depolanacak. Yeraltı suyunun yapay beslenmesi olarak tanımlanan proje; yeraltı su kaynaklarının daha hızlı yenilenmesine, dolmasına olanak veren, yeraltı suyu rezervuarlarının doğal yollarla beslenmesinin çeşitli mühendislik sistemleriyle destekleme projesi. İlk proje Eğridere Çayı üzerinde Tire Gökçende yapılacak' dedi.

'15 MİLYON METREKÜP SU YERALTINA DEPOLANACAK'

DSİ 2. Bölge Müdürlüğünce Türkiye'de ilk kez gerçekleşecek projeyle ilgili rakamları paylaşan Çelenk şöyle devam etti: 'Gökçen'de yaklaşık 400 bin metrekarelik bir alanda Eğridere'den yağışlı aylarda alınacak suyla, bir yapay besleme yöntemi olan açık havuzlardan süzdürme yöntemiyle yeraltı suyunu besleme gerçekleştirilecek.

Bu proje ile asgari 15 milyon metreküp su kış aylarında yeraltına depolanacak olup yaz aylarında sondaj kuyuları ile yapılacak çekim ile havzada 2000 hektar arazinin daha sulanması gerçekleştirilecek. Bu çalışma havzada kısıtlı su kaynaklarının depolanması ve kullanılmasında, yüzey ve yeraltı sularının birlikte planlanmasına yönelikte yeni bir bakış açısıyla önemli katkılar sunacaktır'

'SU SEVİYESİ YENİDEN YÜKSELECEK'

Gökçen'deki tesisin havzada yer altı su seviyelerini yükselteceğini de kaydeden Çelenk, Havzada yer altı suyuna olan talep her yıl artmaktadır. Havzada 1970 yılardan bugüne yeraltı suyuna olan yoğun talep Küçük Menderes ovası yeraltı suyu rezervlerinde önemli değişimlere neden olmuştur. Havza yer altı suyu seviyelerinde bölgeye göre 20-60 metreler arasında, havza genelinde ise son kırk yılda 10-30 metre arasında değişen düşümler olmuştur. Su seviyelerinde yaşanan bu düşümler çiftçilerin sulama için ödedikleri enerji maliyetlerini önemli oranda artırmıştır. Bu proje ile su seviyelerinde önemli yükselimler sağlanarak çiftçilerin ödedikleri elektrik enerjisi giderlerinde ciddi tasarruf sağlanacaktır. DSİ 2. Bölge Müdürlüğünce Türkiye de ilk defa gerçekleştirilecek bu projelerle Küçükmenderes Havzasında her parsel suya kavuşacaktır'

'BİZİM İÇİN ÖVÜNÇ KAYNAĞI OLACAK'

İlki Gökçen'de yapılacak yer altı suyu besleme projesinin Türkiye'de su kaynaklarının geliştirilmesinde de önemli projelerden biri olacağını vurgulayan Çelenk şunları söyledi: 'Su kaynakları kısıtlı ve yarı kurak bir bölgede olan ülkemizin, kısıtlı su kaynaklarının depolanması ve kullanılmasında bu projeler önemli bir rol üstelenecektir Ülkemizin Yüzey ve yeraltı sularının birlikte planlanmasına yönelikte yeni bir bakış açısıyla Küçük Menderes gibi birçok havza ve ovada su yetersizliğinin çözümü ve su kaynaklarının geliştirilmesine bu projeler son derece önemli katkılar sunacaktır. Bu kapsamda ülkemizde ilk suni gölet- havuzlarla yer altı suyu beslemeye yönelik bir mühendislik projesinin Bölge Müdürlüğümüzce gerçekleştirilmesi de bizim için övünç kaynağı olacaktır'

Başar Uçar