MİNARE USTALIĞI DA KAYBOLAN MESLEKLER ARASINDA YERİNİ ALDI
Kerem Karamanlıoğlu – Minare ustalığı mesleğinin kaybolan meslekler arasında yerini aldığı ve günümüzde artık minare yapımı...
Aslen Ödemiş'in Ovakent beldesinden olan 3 çocuk 1 torun sahibi Orhan Sarıkemer minare ustalığını amcası Mehmet Sarıkemer'den öğrendiğini ifade etti.
'64 YAŞINA KADAR 64 MİNARE YAPTI'
Çocukluk yaşlarında başladığı inşaat ve minare yapımı işine 64 yaşına kadar devam eden Ödemiş'in son minare ustası Orhan Sarıkemer 64 yaşında emekli olduğunda toplam 64 minare yapmış.
Son olarak 1998 yılında Salı Pazarı Hamdibey camisinin minaresini yapan Orhan usta bugün yapılan minarelerin belirli kalıplar içerisinde sıradan inşaat ustaları tarafından yapıldığını belirtiyor.
'MİNARE USTALIĞI AYRI BİR ZANAAT'
Minare ustalığının ayrı bir zanaat olduğunu belirten Orhan Sarıkemer kendi döneminde minare için gerekli taşları kalıplarda kendisinin yaptığını aynı anda 3 minare inşaatını yaptığını inşaatları belirli sürelerde aralığında yaptığını ve minarenin kuruyarak oturarak yükseldiğini böylece sağlam bir inşaat olduğunu söyledi.
Oğlu Ertan Sarıkemer de çocukluk döneminde babası Orhan Sarıkemer ile minare inşaatlarında çalışmış ve babasının ustalığından esinlenerek mimar olmuş.
'BABAM VE AMCAM EN İYİ İNŞAAT USTALARIYDI'
Bu işin çok zor bir zanaat olduğunu 40 yılda bir çırak yetiştiremediğini söyleyen Orhan Sarıkemer şöyle konuştu: 'Biz aslen Ödemiş'in Ovakent beldesinden bir aileyiz. Bize şehler derler o günlerde babam İsmail Sarıkemer Ödemiş'in ve bölgenin en iyi inşaat ustalarındandı. Ödemiş'ten birçok önemli yapıyı babam yapıyordu. Amcam Mehmet Sarıkemer'de inşaat ustasıydı ancak amcamın özelliği minare ustalığı idi. Ben önce babam ile birlikte babamın yaptığı birçok daire inşaatlarında bu mesleğe başladım.'
'AMCAMDAM ÖĞRENDİM'
'Daha sonra amcam Mehmet Sarıkemer ile de çalışmaya başlayarak yavaş yavaş minare yapım işlerine başladım. Amcamın minare işi çok zor ve mücadele gerektiren ayrıca fiziki olarak güç gerektiren bir işti. Uzun süre hırs yaptım ve amcamın mesleğini yıllar içinde öğrendim.'
'SIRADAN BİR İŞ DEĞİL'
Minare yapmak sıradan bir iş değil düşünün 135 basamaklı 125 basamaklı bir inşaat yapıyorsunuz ve 60 cm alanda toplam alanı ise 1.60 cm alanda gerçekten bu iş çok zordu. Kalıplarımız vardı o kalıplarda minarede kullanacağımız taşı yapıyorduk. Kalıbın içine malzemeyi dolduruyor tokmakla sıkıştırıyor ve 22 kilogram ağırlığında taşları elde ediyorduk.'
'60 CM ALANDA 22 KG'LİK TAŞLARI TAŞIYORDUM'
'Elde ettiğimiz bu taşları omzumuzda dar alanda yukarıya taşıyor ve inşaatı yükseltiyorduk. Bu işlemleri sürekli yaptığın zaman minare tehlikeye girebilir. Arada zaman bırakıyor inşaatın kurumasını oturmasını bekliyorduk. Bu arada da diğer minare inşaatımıza devam ediyorduk.'
'AMCAM 22 ESER BIRAKTI'
'Rahmetli amcam Mehmet Sarıkemer bu bölgede toplam 22 minare inşa etti. Tamir ettiği minare sayısını bilmiyorum amcamın 22 eser bıraktı gitti. Bende bu işi tam anlamı ile askerden geldikten sonra yapmaya başladım. Ödemiş, Manisa, Kiraz, Denizli, Ayrancılar, Gaziemir gibi birçok ilçe ve il merkezinde birçok köy ve belde camisinin minarelerini yaptım. Minare ustası bugünde yok olduğu gibi o zamanda yoktu. 0 yıl bu işi yaptım benden başka minare ustası kendi dönemimde dahi olmadı. Birçok genci yerime yetiştirmek istedim. İş çok zor ve ağır olduğu için gençler 3 gün çalıştı çalıştı bıraktı gitti.
'3 MİNARE KAPORASI İLE SIFIR ARABA ALIYORDUM'
Ben gençliğimde 3 tane minare işinin kaporasını aldığımda sıfır araba alıyordum. Düşünün daha işin başındayken sıfır araba alıyordum. Zor ve mücadeleci bir meslekti ama parası da çok iyiydi.
'40 YILDA BİR USTA YETİŞTİREMEDİM'
'Gelin görün ki 40 yılda bir minare ustası yetiştiremedim. Ödemiş'te amcamdan sonra ben tek ve son minare ustası olarak kaldım. 40 yıl boyunca tamir ettiğim minarelerle birlikte toplam 64 inşaat yaptım. Benim yaptığım minarelerin boyu 40 metre oldu hep 135 basamaklı bazıları ise 125 basamaklı oldu. 40 yıl boyunca minare yapmak için omzumda taş taşıdım. Son olarak Salı Pazarı Hamdibey camisinin minaresini inşa ettim. O minarede de kadınları camiye minareden girerler. Öylede değişik bir mimarisi varıdır. Türkiye'nin birçok farklı yerinden minare yapmak için çağrıldım teklifler aldım ama Ödemiş'i bırakıp gidemedim kendi memleketime hizmet ettim. Daha sonra bundan 14 yıl önce 64 yaşında artık emekli oldum.'
'3 ÇOCUĞUMU BU İŞ İLE BÜYÜTTÜM'
'3 çocuğumu bu meslekten kazandığım kazanç ile büyüttüm okuttum evlendirdim. Bugün Ödemiş'te benden sonra da bu işi yapacak bir ustanın yetişmesini isterdim. Ama olmadı öyle bir usta artık yok aslında bu benim için üzücü bir durum. Bugün minareler belirli bir kalıbın içinde 3 günde yükseliveriyor. Herkes minarede çalışıyor bizim yaptığımız işle uzaktan yakından alakası yok. Ama yine bir emek alın teri hepsinde vardır herkese kolaylıklar diliyorum.'
Orhan Sarıkemer'in oğlu Ertan Sarıkemer'de çocukluğunda babasına yardım ettiğini babasının durumdan esinlenerek mimar olduğunu kaydetti.
'BABAMIN USTALIĞINDAN ESİNLENDİM MİMAR OLDUM'
Ertan Sarıkemer, 'Ben çocukken babamın yanında gider babamın işinde yardım ederdim. Babam dar minarenin içinden minare için gerekli taşları çıkarırdı. Ben ise o taşları kalıplarla da yapardım. Bir kalıba malzemeyi koyar tokmakla sıkıştırırdım. O taş toplam ağırlığı 22 kg olurdu ben çıkaramazdım babam çıkarırdı. 3 minare inşaatını aynı anda devam ettirirdik. Diğeri kururken diğerine diğerinin zamanı dolarken diğerine geçerdik. Daha sonra Eskişehir Osmangazi Üniversitesinde mimarlık bitirdim. Bugün İstanbul'da özel bir şirkette mimar olarak çalışıyorum. Geriye dönüp baktığımızda ülkemizin her yerinde inşaat anlamında eski ihtişamları hiçbir yerde göremiyoruz. Bende babam gibi Ödemiş'te bu nesilde de bir minare ustası olmasını isterdim' dedi.
Ödemiş'in tek ve son minare ustası Orhan Sarıkemer inşaat ustalığının yanı sıra iyi bir ezberci olduğunu da belirtti. Sürekli dörtlükler okuyan Sarıkemer gördüğü hoşuna giden her yazıyı anında ezberlediğini belirtti.
Sarıkemer bizlere de bir iki dörtlük paylaştı.
Minarenin alemi
Karakuşa kalemi
Madem doktor değildin
Neden açtım yaramı
Minarede ezan var
Gül bahçemde gezen var
Gül bahçenin içinde
Gün görmedik güzel var