Karıncalar Bile Kooperatifi Bilirken…
Karıncalar, çalışkanlıkları ile bilinir. Dilimizde de deyimler ve atasözleri var. Deyimler şunlar: -'Karınca duası gibi-Ufak, karışık,...
Karıncalar, çalışkanlıkları ile bilinir. Dilimizde de deyimler ve atasözleri var. Deyimler şunlar:
-'Karınca duası gibi-Ufak, karışık, okunaksız (yazı)',
-'Karınca gibi kaynamak-Halk yığını çok kalabalık ve hareketli olmak',
-'Karınca kararınca (kaderince)-Küçük, önemsiz de olsa, gücünün yettiği kadar'(*).
*****
Atasözlerine de bir bakalım:
-'Karıncadan ibret al, yazdan kışı karşılar-Kişi çalışıp kazanabildiği zamanı boş geçirmemeli, çalışamayacağı günler için geçimini sağlayacak varlık edinmelidir',
-'Karınca (-nın) zevali gelince kanatlanır-Kişi lyık olmadığı aşamaya yükselir, ya da durumunun gereklerine aykırı taşkınlıklarda bulunursa artık düşecek demektir.'(**)
*****
Şimdi gelelim kooperatif konusuna: İsrail'de Weizmann Bilim Enstitüsü'nde(***) bir çalışma yürütülüyor. Karıncalar mercek altına alınıyor. Büyük yükleri taşırkenki davranışları inceleniyor. Doğal arazi taklit ediliyor. Engeller oluşturuluyor. O alanda yiyecek taşıyan karıncalar gözleniyor. Yiyecekler, karıncalar ve engellerin konumları görüntü işleme teknolojisi kullanılarak belirleniyor. Engellerin sayısı artınca karıncalar da yavaşlıyor. Grubun lider karıncalar var. 10 cm uzaklığa kadar yayılmış durumdalar. Bunlar grubun çevresindeki bilgileri algılıyor, grubu yönlendiriyor. Olası geçiş yolları sunuyor ve çıkış yolu bulunana kadar eşgüdüm içinde denemeler yapılıyor. KOOPERATİF TAŞIMACILIK yapılıyor.(****)
*****
Karıncalar engelleri aşmak için işbirliği yapıyor.
İşbirliği araçları da KOOPERATİF…
*****
Karıncalar bile kooperatifi biliyor, kullanıyor. İlginç değil mi?
Ya biz insanlar ne yapıyoruz?
01.07.2020
_________
* Ömer Asım Aksoy, Atasözleri ve Deyimler Sözlüğü-2 Deyimler Sözlüğü, Türk Dil Kurumu Yayınları:325/2, Dördüncü Baskı, Türk Tarih Kurumu Basımevi, 1984, Ankara, s:769
** Ömer Asım Aksoy, Atasözleri ve Deyimler Sözlüğü-1 Atasözleri Sözlüğü, Türk Dil Kurumu Yayınları:325/2, Dördüncü Baskı, Türk Tarih Kurumu Basımevi, 1984, Ankara, s:284, 285.
*** www.weizmann.ac.il (Weizmann Bilim Enstitüsü-İsrail)- Erişim:01,07.2020- 13:20
****www.phys.org-Erişim:01,07.2020-13:35 (Cumhuriyet Gazetesi, 30.05.2020, s.16, 'Kooperatif Taşımacılık' başlıklı haber)