KALKINMANIN İTİCİ GÜCÜ DEMOKRASİ VE KOOPERATİFLERDİR!-4 (Avustralya)

'Çağdaş ekonomi politikasının simgesi haline gelen kooperatif örgütünün ülkemizde de yayılması hususunda hizmet edecek kimseler,

her an çiftçi ve halkla temas olanakları bulunan kasaba ve köy öğretmenleridir.

Ülkesini seven her Türk kasaba ve köy öğretmeni, köylerimizi ekonomik ve sosyal yönden yükseltecek bu kuruluşları ülkemizde yayılması hususunda var güçleriyle

çalışmayı vicdani ve kutsal bir görev saymalıdırlar.'

Basın Yayın Genel Müdürlüğü

'Kooperatif Şirketler' adlı 24 numaralı

yayından-19 Mart 1923

Türkiye'de kooperatifçilik uygulamalarının temeli, çok eskilere dayandırılabilir. Kooperatifçiliğin karşılıklı yardım, dayanışma ve fedakarlık gibi ilkeleri, Türk milleti için geçmişten beri mevcut olan İMECE KÜLTÜRÜ ile benzerlik göstermektedir. Dolayısıyla imecenin teşkilatlanmamış kooperatifçilik olduğu varsayılabilir.

Kooperatifçilik için bir diğer esin kaynağı da 13. yüzyılda Anadolu Selçukluları döneminde ortaya çıkan AHİ BİRLİKLERİ'dir. Bu birlikler, esnaf ve sanatkarların oluşturduğu meslek kuruluşlarıdır. AHİLİK SİSTEMİ'nin aşırı gelir ve servet farklılıklarını önlemesi, işsizlere iş sağlaması, hem üreticiyi hem tüketiciyi koruması, mesleki eğitimler vermesi gibi özellikleri kooperatifçilikle benzerlikler taşımaktadır.

Ahi Birlikleri, 17. yüzyılda LONCAlara dönüşmeye başlamış, 19. yüzyılın ikinci yarısında da çöküş dönemine girmiştir. Türkiye'de çağdaş kooperatifçiliğin doğuşu da bu loncaların çöküş dönemine rastlamaktadır.

Çağdaş kooperatifçiliğin başlangıcı sayılan 1863 yılında 'MEMLEKET SANDIĞI' adı verilen ilk tarım kredi organizasyonu, Mithat Paşa tarafından Pirot kasabasında kurulmuştur.

Dördüncü örnek de bir ada ülkesi olan Avustralya.

• Kooperatifçiler, finansal hizmetler ve tüketici piyasaları gibi Avustralya

ekonomisinin önde gelen sektörlerinde 1850'lerden bu yana çalışmalarını sürdürmektedir. Ülke ekonomisine önemli katkılarda bulunmaktadırlar.

• Kooperatif işletmelerinin 1900'lü yılların başında 400 BİN ortağı varken bu sayı,

2012'de 13.5 MİLYONA ulaşmıştır.

• Kooperatif sayısı 1700 civarındadır. Her 10 kişiden 8'i, bir kooperatife ortaktır.
• Her 10 özel şirketten üç tanesi kooperatiftir.
• 2013 verilerine göre; ilk 100 kooperatifin ciro toplamları 25 MİLYAR ABD

Doları, aktif toplamları ise 108 MİLYAR ABD Doları civarındadır.

• Kooperatif işletmeleri, toplam altı eyalet ve bölgelerine yayılmıştır.
• Sigortacılık kooperatifleri, sektörler arasında % 30.3'le en büyük paya sahiptir.
• Diğer sektörler % 28.6'lık oranla tarım, % 22.1'lik oranla bankacılık ve finanstır.
• Kooperatif ortaklarının dağılımı; bankacılıkta 4 MİLYON, sigortacılıkta 1.5

MİLYON, ulaştırmada 7 MİLYON, tüketimde ise 1.5 MİLYON'dur.

• Ayrıca diğer sektörlerde çalışan kooperatiflerin de yaklaşık 50 BİN ortağı vardır.
• Avustralya'nın en büyük kooperatifi, merkezi 'Batı Avustralya Eyaleti'nde

bulunan toplu hububat işleme ve depolama işi yapan 'Cooperative Bulk Handling Ltd. (CBH GROUP)'tur. 1933 yılında kurulan ve ülkenin ana ihracatçılarından olan CBH, yıllık 2.8 MİLYAR ABD Doları aşkın cirosuyla halen hububat üreticileri tarafından kontrol edilen en büyük şirkettir.

• Ülkenin ikinci en büyük kooperatifi, 1950 yılında kurulan 'Murray Goulburn

Co–Operative' ise tarım sektöründe faaliyet gösterir. Ülkenin en büyük süt tedarikçisi ve en büyük işlenmiş gıda ihracatı yapan şirketidir.

• 'The Hospital Contribution Fund of Australia' da ülkenin en büyük sağlık

sigortası ve hayat sigortası fonlarından bir tanesidir. Ülkenin kr amacı gütmeyen en büyük sağlık sigortası fonudur.

SÜRECEK

KAYNAKLAR:

– G-20 Ülkelerinde Kooperatifçilik, T:C. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı Kooperatifçilik Genel Müdürlüğü yayını, 2015, Ankara.

– http://koop.gtb.gov.tr/ Erişim: 2.5.2020-23:32

– https://ticaret.gov.tr/kooperatifcilik/kooperatifler-hakkinda-bilgiler/tarihce – Erişim:2.5.2020-23:21

– http://apelasyon.com/Yazi/889-ataturk-ve-kooperatifcilik, Erişim tarihi:03.04.2020-19:51