İmam Birgivi ve din

Birgi'ye Dair Her Şey-5(*)

ÖYKAM Kitaplığı'ndan-12

Sempozyum kitabının IV. (son) bölümü, 'İmam Birgivi ve Din' başlığı altında en çok bildiri –toplam 7 adet- sunulan bölümü. Ve kafamızda yıllardan beri yer etmiş yalan, yanlış yargıları kırıyor. 'Birgivi Mehmet Efendi ve Birgi Drulhadisinde Geçen Yılları'(1) adlı bildiride; Mehmet Efendi'nin Birgi'ye gelene kadarki hayatı ve Birgi'deki 'son on yılı' incelenir. 'O Birgi'ye, Birgi de ona çok şey katmıştır.' Mehmet Efendi; 'iyiliğe daveti ve kötülükten sakındırmayı hayatının mihenk noktası olarak benimsemiş, özü sözü bir, ilkeli ve tavizsiz bir ilim adamıdır.' 'Dili sade ve açık, ilim anlayışı tahminlere ve gelişigüzel yorumlara kapalıdır. Tahkik ve tefekkür, onun vazgeçilmezleridir. İddiasını daima bir kaynağa dayandırmak ister; dinin temel metinleriyle hayatı buluşturma çabası had safhadadır.' 'Özünü yitirmiş, gayesini unutmuş, gösterişe dönüşmüş bir ibadet anlayışını reddeder ve ahlkla bezenmeyen ibadetin kişiyi kurtaramayacağını çok sık dile getirir.'

'İmam Birgivi ve Tefsirciliği'(2) ikinci bildirinin konusudur. Mehmet Efendi, 'Hanbeli mezhebinin görüşlerini benimsemiş', ilmi görüşleriyle 'tamamen ayrı bir ekol oluşturmuştur.' Yazdığı eseri, dönemin 'devlet büyüğüne ithaf etme anlayışına' hiç uymamıştır. 'Kbirlerin üzerine türbe yapılması, buralarda mumların yakılması, Kur'n'ın para karşılığında okunması gibi bid'atler ile kadılar arasında rüşvetin yayılması, zengin çocuklarına ücretle ilmî payeler verilmesi gibi meşru olmayan uygulamalarla da mücadele etmiştir.' 'İmanla küfür arasındaki çizginin tespitinde çok hassastır.' İmam Birgivi, 'tefsirinde takip ettiği metodu açıkca zikretmemekte ve bu konuda bilgi vermemektedir.' 'kendisine has bir tefsir metodunu geliştirmesi yeterli' görülmektedir.

'Bir Fıkıh limi Olarak İmam Birgivi ve Hidye Hşiyesi'(3) başlıklı bildiride; 'genellikle orijinal eserler kaleme alan' İmam Birgivi'nin 'fıkıhçı yönü üzerinde' durulmuş. Hayatı özetlenmiş önce. Burada 'kassm-ı askerilikten kazandığı dört bin dirhemi' görev yaptığı Edirne'ye geri dönerek sahiplerine geri dağıtmış, bir yerde helalleşmiş ve öyle din yoluna yönelmiştir. Bir daha devlet kapısında bulunmamıştır. 'şan ve şöhretten hoşlanmayan, maddi menfaati öncelemeyen ve yönetici kadrolarla samimi olmayan bir alimdi' İmam Birgivi. Sayın Özkan, Birgivi'nin 'fıkıh ilmine dair 15' ve 'fıkıh konularına yer verdiği diğer 4' eserini, 'Hidye Hşiyesi'ni de 'muhtevası ve diğer özellikleri' ile ayrıntılı olarak tanıtmış.

Türkçe Temelli Bir Eğitime Geçiş Sürecinde Birgivi Risaleleri'(4) başlıklı bildiri ise, 'İlkokul seviyesinde okuma öğretimi'ne geçiş için 'Birgivi Risaleleri'nin önerilişi ele alınmış ve incelenmiş. 'Risaleler Türkçe oldukları' için de 'eserleri tercih' edilmiş.

________________

* Yörük Obasından Ödemiş Ovasına Birgi, Editörler: Turan Gökçe-Özer Küpeli, Ödemiş Belediyesi Yıldız Kent Arşivi ve Müzesi Yayınları No: 13, Basım Yılı: Şubat-2019, Ödemiş.

1- Birgivi Mehmet Efendi ve Birgi Drulhadisinde Geçen Yılları, Prof. Dr. Huriye Martı, Necmettin Erbakan Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Temel İslam Bilimleri Bölümü, agk., ss: 365-374

2- İmam Birgivi ve Tefsirciliği, Prof. Dr. Muhammet Fatih Kesler, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi İlahiyat Fakültesi, agk., ss: 375-384

3- Bir Fıkıh limi Olarak İmam Birgivi ve Hidye Hşiyesi, Doç. Dr. Mehmet Özkan, Balıkesir Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Temel İslam Bilimleri Bölümü, agk., ss: 385-414

4- Türkçe Temelli Bir Eğitime Geçiş Sürecinde Birgivi Risaleleri, Dr. Öğr. Üyesi Selçuk Türkyılmaz, İzmir Katip Çelebi Üniversitesi Sosyal ve Beşeri Bilimler Fakültesi, Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü, a.g.k., ss:415-422

SÜRECEK