Geçmiş zamana yolculuk

Çoğu insan, 'Neydi o eski bayramlar?' diyerek eski günleri nostaljiyle anımsar. Gerçekten de eski bayramlar, eski günler farklıydı… Büyüklerin ziyaretine gidilir, el öpülür, çocuklar harçlık beklerdi.

Kayık adı verilen salıncaklar ve ağaçtan yapılmış dönme dolaplar kurulur, kader-kısmet çekilişleri yapılır, çocuklar bayram harçlıklarını bayram yerlerinde harcardı. Bayramın birinci gününden son gününe kadar dolaplar, insan gücü ile döndürülürdü. Dolap içine dolan çocuklar, 'Çabası amca, çabası yok mu?' diye bir tur daha fazla dönmek için bir ağızdan bağırırlardı.

Çocuklar, okuldan arta kalan zamanlarını Arnavut kaldırımlı sokaklarda topaç çevirerek, saklambaç oynayarak, seksek veya ip atlayarak, çelik çomak oynayarak geçirirlerdi. İlkokula başlayan çocuklar siyah önlük giyer, beyaz yaka takarlardı. Ortaokulda ise takım elbise ile kravat ve başta şapka, öğrenci kıyafetiydi. Yolda öğretmenlere rastlandığında elimizi şapkamıza götürüp asker gibi selam verirdik.

Akşam evlerde ailece toplanılır, sobanın veya mangalın başında kestane kavrulmasını beklerdik. Elektrik olmayan evlerde duvarda asılı gaz lambası ışığı altında büyüklerimiz küçüklere masallar, öyküler anlatır; Fatiha, Sübhaneke, Ayet'el Kürsi gibi sureleri ezberletirlerdi. Ertesi akşam yaşlılarımız çocuklara yine sureleri sorar, ezberletinceye kadar tekrarlatırlardı.

Geldik bugüne…

O günlerden bugünlere baktığımızda bayramlarda neler yapıyoruz? Büyüklerimizi ziyaret ediyor muyuz yoksa bayramlarda tatile mi gidiyoruz? Bu davranışın getirisi götürüsü nedir?

Akşamları evlerimize çekildiğimizde televizyona kilitleniyoruz. Sohbet edebiliyor muyuz? Çocuklara dua etmeyi, kelime-i şahadeti öğretiyor muyuz? Bebekler, küçük çocuklar ağladığında ellerine cep telefonunu verip susmalarını istiyoruz. Okullarda öğretmen-öğrenci ilişkilerimiz ne durumda?

Ben, eski hatıralarımla yenilerini kıyaslıyorum. Bu yüzden eski ile yeni alışkanlıklarımız sizinle paylaşıyor, yaşantımızı gözden geçirmemiz gerektiğini düşünüyorum.

Saygılarımla…