Altın renkli faydalı bitki: Zerdeçal

Zerdeçal; altın renginde, sağlık açısından birçok faydası olan güçlü aromaya sahip bir bitkidir. Yüzyıllardır hem yiyecek hem de ilaç olarak kullanılan zerdeçal, bitkiye parlak rengini veren kurkumin isimli tedavi edici etken maddesi sayesinde yeniden meşhur oldu. Zerdeçal yemeklere sadece nefis aromasını katmakla kalmaz, aynı zamanda birçok iyileştirici özelliğini de katar. Günümüzde bu harika bitkinin sağlık açısından faydalarını kanıtlayan binlerce uzman makalesi mevcut. Eğer kendi yiyeceğinizi kendiniz yetiştirmeyi seviyorsanız ve bu baharatı pahalı buluyorsanız, o zaman bu bitkinin evde ne kadar kolay yetiştirilebildiğini öğrenince şaşıracaksınız. Zerdeçal, ana vatanı Güney Amerika olan çok yıllık odunsu bir bitkidir. Bitkinin rizom adı da verilen koyu turuncu renkte etli bir toprak altı gövdesi vardır. Türkiye'de yetiştirilmesi Akdeniz ve Ege Bölgesi'nin sıcak yörelerinde yapılabilir. Toprak altı gövde kuruyunca, bildiğimiz parlak sarı toz olarak çekilebilir. Evde zerdeçal yetiştirmek için gereken sadece birkaç malzeme ve takip edilmesi gereken birkaç kolay adım var! Bu bitki küçük olmadığı için, en az 35'e 35 cm büyüklüğünde ve suları akıtma deliği olan bir saksı veya kap seçmelisiniz. Aynı zamanda birden çok tomurcuğu olan, büyük ve sert bir toprak altı gövdesine ihtiyacınız var. Her bir tomurcuk büyükçe bir bitki oluşturma kapasitesindedir. Zerdeçal toprak altı gövdesini bitki marketlerinde veya aktarlarda bulma imkanınız var. Büyük bir toprak altı gövdeyi, iki veya üç tomurcuğa sahip küçük gövdelere kırın. Saksınızı hafif nemli, ama suyu iyi süzülmüş zengin organik toprakla doldurun. Küçük bir toprak altı gövde parçasını toprağın yüzeyinden 5 cm aşağıya, tomurcuklar yukarı tarafa bakacak şekilde yerleştirin. Saksıyı sulanması öngörülmektedir Evde zerdeçal yetiştirmede başarılı olmak için, bitkiye doğal ortamına mümkün olduğunca çok benzeyen bir ortam sağlamalısınız. Zerdeçal en iyi, ılık ve nemli hava koşullarında yetişir. Aynı zamanda suyu sever. Toprağı nemli tutun, özellikle de sıcak ve kuru bir iklimdeyseniz. En az iki günde bir sulayın. Bu bitki aynı zamanda buğuyu da sever, bu yüzden bir sprey şişeyle günde bir kere suyla spreylemeniz önerilir. Ancak bitkinin su içinde kalmadığına emin olun, zerdeçalın düzgün yetişmesi için suyun iyi şekilde süzülmüş olması gerekir. Eğer serin bir iklimde yaşıyorsanız, bitkinizi daha nadir sulayın. Buradaki önemli nokta, toprağın hiçbir zaman sırılsıklam olmamasına dikkat etmekte yatıyor. Ayrıca bitkinizi düzenli olarak gübrelenmesi gerekiyor.

Zerdeçalın toprak altı gövdelerinin yenilebilir olgunluğa gelmesi 6-10 ay arası bir zaman alır. Toprak altı gövde olgunlaşırken, bitkinin saplarını ve yapraklarını toplayıp yiyebilirsiniz. Altı ay sonra toprak altı gövdenin yeterince büyüyüp yaklaşık zencefil boyutuna gelip gelmediğini düzenli olarak kontrol etmeye başlayın. Toprak altı gövdenin hepsinin tek seferde toplanması en iyisidir, bu yüzden gereken büyüklüğe ulaştığında saksıdan tümüyle çıkarın. Bir sonraki ekin zamanında, bu yetiştirdiğiniz sağlıklı toprak altı gövdelerden birini alıp ilkinde ektiğiniz şekilde ekebilirsiniz. Ancak toprağı değiştirmelisiniz, çünkü ilk bitki muhtemelen topraktaki besleyici maddelerin çoğunu tüketmiş olacaktır.

Zerdeçal, serin ve kuru bir ortamda saklanmalı. Kullanacağınız zaman şu adımları takip edin. Toprak altı gövdeyi 45 dakika kaynatın. Yaklaşık bir hafta kurumaya bırakın. Elinizi sarı renge boyamaması için eldiven giyerek kabuğunu soyun. Soyduğunuz toprak altı gövdeyi değirmende çekerek birçok yemekte kullanabileceğiniz, sağlıklı ve lezzetli bir baharat haline getirin. Zerdeçal için süper baharat desek yeridir. Uzmanlar zerdeçalın 600'den fazla koruyucu ve tedavi edici uygulaması olabileceğini düşünüyor. Antibakteriyel ve antiseptik özelliği sayesinde, temizlik ve yara tedavisi için mükemmel bir bitki. Ama zerdeçalı ve bu bitkinin etken maddesi kurkumini bu kadar popüler yapan şey, iltihap önleyici özelliğe sahip olması. Piyasadaki ilaçların aksine zerdeçalın vücut için hiçbir yan etkisi yok. En az 4.000 senedir hem gıda hem de ilaç olarak kullanılıyor. Ayrıca zerdeçal çiçeği de güzel ve göz kamaştırıcı bir ev bitkisi daha çok yemeklerde baharat olarak kullanılan zerdeçal, zencefilgiller familyasındandır. Ana vatanı Doğu Hindistan'dır. Diğer bir adı da Hindistan Safranı olan çok yıllık bir bitkidir. Sarı renkte olan çiçeklerinin yanında yaprakları sivridir. Safrana benzeyen boyalı bir madde çıkartılmaktadır. Bitkinin sap kısmında bulunan kökü andıran uzantılardan zerdeçal tozu yapılmaktadır. Zerdeçal yemeklere ve kumaşlara renk vermek amacı ile de kullanılmaktadır.

Demir, potasyum, B6 ile C vitamini, manganez ve değerli mineraller içermektedir.

Çok eski yıllardan bu yana şifa kaynağı olarak kullanılmakta olan zerdeçal; kolon kanseri, meme kanseri ile cilt kanserinin ve prostat kanserinin önlenmesinde önemli rol oynamaktadır. İçeriğinde yer alan kurkumin ayrıca kansere yakalanan kişilerde kanser hücrelerinin yayılmasını da geciktirmektedir. İlerleyen yaş ile birlikte gelen bunama ve alzheimera yakalanma riskini büyük oranda azaltmaktadır. Antibakteriyel özelliği sayesinde haricen uygulanarak cilt üzerindeki yaraların tedavi edilmesinde etkilidir. Antioksidan etkisi sayesinde vücutta biriken zararlı maddelerin dışarı atılmasını sağlar. Kanı temizleyerek damar tıkanıklığını engeller. Kalp rahatsızlığı riskini azaltır.

Amansız bir hastalık olarak görülen kanserin doğal yollar ile tedavi edilmesi aşamasında ilk akla gelen zerdeçaldır. Kanserli hücreler ile mücadele ederek hücre yenilenmesini hızlı bir şekilde destekleyen zerdeçal prostat kanseri, kolon kanseri, meme kanseri gibi ülkemizde de sık sık görülmekte olan kanser türleri ile mücadele edilmesini sağlayan en etkili ve en doğal yöntemlerden birisidir.

Zerdeçalın antioksidan özelliği  hücrelere zarar veren serbest radikalleri yok eder. Bunun yanında hafif eklem ağrılarına, romatizma ağrılarına ve iltihaplara iyi gelir, ağrıları giderebilir. Zerdeçal, orta düzey diyabet sorunların giderir, insülin görevi gördüğü için  kan şekerini sağlıklı bir seviyede tutar. Bir başka önemli yararı ise tip 2 diyabetin başlamasını önleyebilir. Araştırmalar, gıda olarak zerdeçalın kolesterol seviyesini dengelediğini ortaya koymuştur.

Vücudun bağışıklık sistemini uyaran yardımcı lipopolisakkarit olarak bilinen bir madde içerir. Bu madde bakterilere, iltihap ve  serbest radikallere karşı etkilidir. Eğer bir soğuk, öksürük veya grip sorununuz var ise ılık bir bardak süte bir çay kaşığı zerdeçal tozu karıştırın ve için. Bu kendinizi daha iyi hissetmenizi sağlayacaktır.

Zerdeçal doğal bir antiseptik ve antibakteriyel madde olarak değerlendirilebilir ve etkili bir dezenfekte aracı olarak kullanılabilmektedir. Kesik ve yanık yaralarının üzerine zerdeçal tozu serperek mikrop kapmasını engelleyebilir ve daha hızlı iyileşmesini sağlayabilirsiniz.

Zerdeçal tozu ideal vücut ağırlığının korunması için çok faydalı olabilir. Obezite ve diğer kilo ilgili hastalıkları tedavi amaçlı olarak zerdeçal çayı kullanılabilir. Yemek esnasından bir çay kaşığı zerdeçal tozu tüketmek yeterli olacaktır. Bir beyin hastalığı olan alzheimer hastalığını giderebilir. Beyinde oksijen artışını hızlandırarak hastalığın ilerlemesini yavaşlatabilir hatta durdurabilir. Safra kesesine inanılmaz faydaları vardır, şişkinlik ve gaz sorunlarını giderebilir. Çiğ bir şekilde zerdeçal tüketimi sindirim sistemi sorunlarının ortadan kalkmasına yardımcı olabilir. Vücutta bulunan toksinlerin temizlenmesine yardımcı olur.